తెలుగు వారికి సంప్రదాయక ముఖ్యమైన పర్వదినం ఉగాది. మన కున్న అన్ని పండుగలలో కెల్లా ఉగాది పండుగకు ఒక ప్రత్యేకత ఉన్నది. కొత్త కాలానికి స్వాగతం చెప్పే పండుగగా నూతన సంవ త్సరాది ప్రజాళికి ఒక విన్నూత స్పూర్తినిస్తుంది. కాలమానం ప్రకారం చాంద్రమానాన్ని పాటించే తెలుగువారికిది తొలి పండుగు ఈ ఉగాది పం డుగ అన్ని పండుగల కంటే భిన్నమైనది. మనకున్న పండుగలన్నీ భగ వంతుని ఆరాధించి అతని కృపా పాత్రులు కావాలని చేసికొనేవే. ఈ ఉగాది పండుగ మాత్రం మానవునికి వసంత సిద్ధమైన ప్రకృతి మాత పండుగ, వసంత మాసంలో వచ్చే ఈ ఉగాది ప్రకృతిలో చైతన్యం నింపుతుంది. చెట్లు, లతలు, పూలమొక్కలు చిగురులు తొడిగి, వికసించి ప్రకృతి అందానంతా సంతరించుకొని, ఉగాది నాటికి నూతన జీవకాంతితోనిండి మానవునిలోని ఆశల ఆశయాలను చిగురింపచేస్తుంది. ఈ శిశిర ఋతువులో మోడువారిన మహావృక్షాలు సైతం జీవం పోసికొని పునర్జన్మనొంది మళ్లీ ఈ వసంత ఋతువులో చిగురించి పచ్చదనంతో – కళకళలాడుతూ ఉంటాయి. నిజానికి ఉగాది ప్రకృతి సిద్ధమైన ప్రకృతి మాత పండుగ..
వసంత కాలమున ప్రకృతి నవ చైతన్యము మోసులెత్తుటను బట్టి ఈ కాలమే నూతన సంవత్సరారంభమని క్రీస్తుశకం నాల్గవ శతాబ్దములో ఉన్న జ్యోతిర్ వేత్త వరాహ మిహిరాచార్యుడు వసంత విఘవత్కాలము వివిధ నక్షత్రములకు చలించి అశ్విని నక్షత్రాదిలో సంభవించుట వివిధ నక్షత్ర ములకు గ్రహించి, మన ప్రాచీన దేవమాన దిన ప్రారంభకాలమైన ఉత్తరాయణ పుణ్య కాలాన్ని వసంత కాలమని నిర్ణయించినాడు. ఆనాటి నుండే చైత్ర మనమే నూతన సంవత్సరాదిగా పరిగణింపబడుతుంది.
మనకు నాల్గుయుగాలన్నాయి, కృత, త్రేత, ద్వాపర, కలియుగాలు వీటిలో కృతయుగాది చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమి తిథినాడు జరిగింది. కనుక ఇది యుగాది, కృత యుగాది, అంటే సృష్టి ఆరంభమైన రోజు. ఈ రోజునే సకలచరాచర సృష్టికి కారణభూతుడైన బ్రహ్మ సృష్టి ప్రారంభమయినదనీ నాడు సూర్యోదయ కాలంలో సంవత్సరం, ఆయనం, మాసం, ఋతువు,నక్షత్రం, గ్రహం ఇత్యాదులు సమగ్రంగా సృష్టి చేశాడని బ్రహ్మాండ పురాణంలో తెలుస్తోంది.
తెలుగుజాతి, సంప్రదాయాలు ఇనుమడించే ఉగాది ప్రధానంగా కాలధర్మాన్నిగుర్తించేఉద్దేశింప బడినది. “ఉగ” అంటే నక్షత్రగమనం. ‘ఉగస్య ఆది: ఉగాది” అని పురాణోక్తి. ఉగ +ఆది =ఉగాది అయింది. యుగములకు ఆది ఉగాది. కృతయుగం 17,28,000 త్రేతాయుగం 12,96,000, ద్వాపరయుగం 18.84,000 కలియుగం 4,32,000 సంవత్సరాలు మొత్తం కలిపి 43,20,000 సంవత్సరాలు. ఒక మహాయుగము అగును. ఇట్టి మహాయు భాగము ఒకటి బ్రహ్మకు ఒకరాత్రి. మరొక మహాయుగము ఒక పగలు అగును. ఈ విధముగా బ్రహ్మకు వెయ్యి యుగములు గడిచిన మీ శ్రీమహాకస్థనుకు ఒక ఘడియ కాలం అగును ఈ ఈ విధముగా గుణించి విష్ణువుకు 12 లక్షల యుగాదులు గడిచిన రుద్రునికి ఒక కళార్ధమగును. ఈ విధముగా రుద్రునికి 11 కోట్లు ముఖములు అక్షరాత్మక బ్రహ్మ మగును. బ్రహ్మకు ఒక రోజులో 14 మన్వంతరాలు ఉండును. వీటిలో భయంబవ, సర్వోచిష, ఉత్తమ, తామస, రైవత, చాక్షస మన్యంతరాలు పూర్తి అయ్యి పదవ దైన వైవస్వత మన్వంతరములో 27 మహాయుగములు గడిచి 28వ మహా యుగములో కృత, త్రేతా, ద్వాపర యుగములు గడిచి కలియుగ ప్రథమం పాదములో నడుచున్నది.
జ్యోతిశాస్త్ర ప్రకారం 27 నక్షత్రాలు, ఒక్క నక్షత్రానికి 4 పాదాలు మొత్తం 108 పాదాలు. అవి 12 రాశులుగా ఏర్పడతాయి. తొమ్మిది నక్షత్ర పాదాలు కలిస్తే ఒక రాశి అవుతుంది. 9+12=108 అవుతుంది. అవి మేషం మొదలు మీన రాశులు చంద్రుడు ఒక్కనక్షత్రాలలో ఒక్కో రోజు ఉంటాడు. సూర్యుడు ఒకరాశి నుంచి మరొక రాశికి ప్రవేశించ దానికి నెలరోజులు పడుతుంది.
సూర్యుని సంచారానుసారం సౌరమానమనీ, చంద్రుని సంచారాను సారం చంద్రమానమనీ, బృహస్పతి సంచారానుసారం బార్వస్పత్స మాన మనీ కాలానికి కొలమానాలు ఏర్పడ్డాయి. ఆయా కొలమానాల్లో అనంత మైన కాలాన్ని యుగాలుగా విభజించుకోవడం జరిగింది. రేయింబవళ్లు’ సమానంగా ఉండే ‘విషవత్’ కాలం వసంత కాలంతో ప్రారంభమవుతుంది. 60 సంతవత్సరాలు కలిపితే ఒక ‘ఆవృతి’ అవుతుంది. బ్రహ్మదేవునికి ఒక రోజున కల్పం అంటారు. ఒక కల్పం 864 సంవత్సరాలకు సమానం. చాంద్రమానాన్ని బట్టి ఈ కల్పం తొలి రోజు ఉగాది. శ్రీమహావిష్ణువు సోమకుడనే రాక్షసిని దునిమి వేదాలను రక్షించాడు. చైత్రశుద్ధ పాడ్యమి నాడు ద్వాపర యుగము ముగిసి కలియుగము ప్రారంభమైనది. ప్రాచీన కాలంలో ఆశ్వయుజ శుద్ధ పాడ్యమి, మార్గశిర శుద్ధ పాడ్యమి, తర్వాత చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమిని ‘ఉగాది’గా జ్యోతిష్యులు భావించారు. ఆచార్యుడైన వరాహ మిహిరుడు నక్షత పరిగణనాన్ని అశ్విని నుండి ప్రారంభించి చైత్ర, వైశాఖ మాసములను వసంత ఋతువుగా నిర్ధారించాడు. అప్పటి నుండి చైత్రమాసమే సంవత్సరాదిగా పరిగణిస్తున్నాము. చైత్రమాసంలో ఏదో ఒకరోజు ఈ పండుగను చేసికోకూడదా? పాడ్యమినాడే ఎందుకు చేసి కోవాలి అనే సంశయం కలుగ వచ్చును!?
పూర్వం పూర్ణిమనుంచి పూర్ణిమకు నెల లెక్కకట్టు ఆచారం ఉండేది. అమావాస్య నుంచి అమావాస్యకు నెలలెక్క కట్టడమూ ఉండేది. ఈ విషయమును నిర్ణయ సింధుకారుడైన కమలాకర భట్టు చాల చర్చించాడు. చంద్రగతితో నెల లెక్క పెట్టడం సులభం కనుక, అది అనాదిగా ఉన్నందున, శుక్ల పక్షాదితో నెల లెక్క పెట్టాలని నిర్ణయించాడు. అంతేకాకుండా భాస్క రాచార్యుడు సిద్ధాంత శిరోమణి అనే గ్రంథంలో సూర్యుడు చైత్రమాస శుక్లపక్ష పాడ్యమినాడు లంకానగరంలో ఉదయించడం వల్ల అంటే భూమధ్య రేఖపై ఉండడం వల్ల ఆనాడే యుగ, దిన, మాస, వర్షారంభం అవుతుందని నిర్ణయించాడు. ఉగాది పండుగను చేసుకొనే పద్ధతిని వివరించినారు.
“ఋతువునాం కుసుమాకరః” ఋతువులలో వసంతం నేనేని భగ వద్గీతలో శ్రీకృష్ణభగవానుడు అన్నాడు. ఋతువులలో శ్రేష్ఠమైన వసంత ఋతువు ఆనందోత్సాహాలను పెంచుతుంది.
వసంతం సమస్త సృష్టి అనే యజ్ఞాన్ని ప్రేరేపించే ఆజ్యం. గ్రీష్మం సమిధ. శరత్తు హవిస్సు. ఈ రకమైన సృష్టి యజ్ఞ సుసంపన్న కారణమైన వసంతం తొలి ఋతువై సంవత్సరాది అయింది. ఋతువులలో తొలి దైన వసంత ఋతువు, మాసాలలో తొలిదైన చైత్రమాసం, పక్షాలలో తొలిదైన శుక్లపక్షం, తిథులలో తొలిదైన పాడ్యమి, ఇవన్నీ కలిసి సూర్యోదయ సమయంలో ఉంటుందో ఆ రోజే ‘ఉగాది’ పర్వదినం.
“చైత్ర మాసిజగత్ బ్రహ్మ ససర్జ ప్రథమే హని
శుక్ల పక్షే సమగ్రం తథా సూర్యోదయే తథా కాలస్య గణమపి…” అని బ్రహ్మ సృష్టి చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమినాడు ప్రారంభమై నేటికి అవిచ్చిన్నంగా, నిరంతరంగా కొనసాగుతున్నది కాబట్టే ప్రతి చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమికి ఉగాది పండుగ జరపడం మన సంప్రదాయం అయింది. కాలమానం ప్రకారం చాంద్రమానాన్ని పాటించే తెలుగు వారి కిది తొలిపండుగ.
“స్మరే త్సర్వత్ర కర్మాదౌ చాంద్రం సంవత్సరం
సదానాన్యం యస్మా దృత్సరాదౌ ప్రకృతి స్తన్యకీర్తితాం” అను స్మృతి వాక్యం కూడ వైదిక కర్మలలో చాంద్ర మానాన్నే అందరూ ఆచరించవలెనని, అనుసరించాలని పేర్కొన్నది. విక్రమాదిత్యుని రాజ్యాభిషేకం కూడా చాంద్రమాన సంవత్సరానిదేయని సిద్ది. విక్రమ శకం కూడ ఈ రోజునే ప్రారంభం కావడం విశేషం.
ఉగాది జరుపుకొనే విధానం
