జ్ఞానపీఠ్ పురస్కారం సాహిత్య ప్రతిభకు కొలమానమని నేను ఏకీభవిస్తాను.కానీ అదే ప్రతిభను తూకం వేస్తుందంటే నా మనసు అంగీకరించదు. అందుకు దృష్టాంతం మన కాలపు గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ గారు.ఈ తరం కవులమనీ చెలామణి అవుతున్న చాలామందికే తెలియదు.ఇక సాధారణ పాఠకుడి,తెలుగువాళ్ల సంగతి సరేసరి.
సాహితీ ప్రపంచంలో పెను సంచలనం సృష్టించారు మన గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ.ఒక నవ్య సాహితీ రస్తా వేశారు.అది అనితరం, అసాధ్యం.
శేషేంద్ర శర్మ గారు 1927 లో నెల్లూరులో తోటపల్లి గూడూరు గ్రామంలో జన్మించారు.ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం లో డిప్యూటీ మునిసిపల్ కమీషనర్ గా పనిచేశారు.
నా దేశం_ నా ప్రజలు,శేష జ్యోత్స్న,రక్తరేఖ,గొరిల్లా, ఆధునిక మహాభారతం,జనవంశం,రుతుఘోష,మండేసూర్యుడు,స్వర్ణహంస,రామాయణ రహస్యాలు వారి రచనలు.కవిసేన మేనిఫెస్టో వారి సుప్రసిద్ధ రచన.ఆయన సాహిత్య కృషి కి కేంద్ర సాహిత్య అకాడెమీ అవార్డు, 1994లో తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం డాక్టరేట్ ప్రధానం చేసింది.సాహిత్యవిమర్శ,కవిత్వం కలిపి 40 పైగా పుస్తకాలు ముద్రింపబడాయి.
ఒక అందమైన పోయెం అంటే
దానికి ఒక గుండె వుండాలి
అది కన్నీరు కార్చాలి
పీడుతుల పక్షం వహించాలని కవులకు హితబోధ చేశారు.
అట్లాగే
మరణించే లోపు తన మాట చెప్పలేని
నిస్సహాయ మానవుడి గొంతు పేరే కవే అని అంటాడు.
ఎవరు ఏడవగలరు మరొకడికోసం
నీ కోసం ఏడ్చేవాడికి నువ్వు ఋణగ్రస్తుడివి
మార్క్స్ కు ఈ శతాబ్దపు అన్నార్తుల ఋణగ్రస్తులని ఎలిగెత్తాడు.
కాలాన్ని నా కాగితం చేసుకుంటా
దాని మీద లోకానికి ఒక స్వప్నం రాసి ఇస్తా
దాని కింద నా ఊపిరితో సంతకం చేస్తా
చెట్టుగా వుంటే ఏడాదికి ఒక వసంతమన్నా దక్కేది
మనిషిపై అన్నివసంతాలూ కోల్పోయానని బాధను వ్యక్తం చేశాడు.
అలాగే
దేశంలో నాల్గు చెట్లు పది పక్షులు కూడా లేవు
వసంతం వస్తే స్వాగతం చెప్పడానికని వేదన పడ్డాడు.
మూస్తే నా కళ్లు
నిద్రిస్తున్న ఆపిల్ పళ్ళు
తెరిస్తే నా గుడ్లు
వరివెన్ను కన్న వడ్లని ఎంత మనోహరంగా మనసుని ఆవిష్కరణం చేశాడు.
నీదే తప్పు
సముద్రాలే ఎండిపోతున్నాయి
నీ కన్నీరొక లెక్కా…అని ఘోషించాడు
సముద్రం ఒకడి కాళ్ళ దగ్గర కూర్చుని మొరగదు
తుఫాను గొంతు చిత్తం అనడం ఎరుగదు
పర్వతం ఎవడికీ వంగి సలాం చెయ్యదు
నేనింతే ఒక పిడికెడు మట్టే కావచ్చు
కానీ కలమెత్తితే నాకు ఒక దేశపు జెండాకున్నంత పొగరుందని అందంగా కవిత్వీకరిస్తాడు శేషేంద్ర మహాకవి.
మనిషి కన్నీరు తుడవడం నీ వంతు
శరీరం పోయినా నిలిచేది నీ గొంతు అని హితోపదేశం చేశాడు మానవులకు.
కోకిల పుస్తకాల నుంచి పారిపోయి
కొమ్మ ఎక్కిన గాన సామ్రాట్టు
చంద్రుడు ప్రణయాగ్నుల్లో కాల్చిన పెసరట్టు అని పలికాడు.
ఆకాశం కనిపించడం మానేసింది
ద్రవ్యరాక్షసి కడుతున్న బహు అంతస్తుల భవనాలు చూచి
ఉదయాన్ని ప్రకటించడమే మరిచిపోయిందంటాడు కవి.
భూగోళం మీద నుల్చో ఉన్న
ఆ యువకుడు
ఒక అద్భుత రుజురేఖ
ఒక వర్తమాన మహాస్తంభం
అతడొక నడుస్తున్న దేవదారు
అతడి వెన్నెముక కుతుబ్ మీనారు
రుజురేఖను వక్రరేఖ చేస్తున్న
మన రాజకీయ నేత
దేశానికి
ఒక భయంకర యమదూతని శెలవిచ్చాడు మనకు.
నీ దేహమే గంగోత్రి
నీ స్వరమే భాగీరథీ
పువ్వుల్లో లేని స్వర్గం
పురాణాల్లో ఉంటుందా
నీలో లేనిసుఖం జెండాల్లో ఉంటుందా
నీలో సాహసం ఉంటే
దేశంలో అంధకారం ఉంటుందా అనీ గొప్ప భావన నాటాడు మనలో.
అక్టోబరులో నేను పుట్టాను
అక్టోబరు లోనే విప్లవం పుట్టింది
అందుకే నేనంటే భయపడుతుంది తిమిరం
రష్యా కాదు చైనా కాదు
విప్లవం మాత్రం అజరామరం అన్నాడు
విప్లవ మే కాదు అతని సాహితీ సృజన కూడా అజరామరమే.ఆ మహాకవి అజరామరుడే. వారికి నా హృదయపూర్వక అక్షర నివాళి.
1 comment
స‌హస్రబ్ది దార్శనిక కవి
కవిర్విశ్వో మహాతేజా
గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ
Visionary Poet of the Millennium
http://seshendrasharma.weebly.com/
జననం 1927 అక్టోబరు 20 నాగరాజపాడు, నెల్లూరుజిల్లా
మరణం 2007 మే 30 (వయసు 79) హైదరాబాదు
తండ్రి సుబ్రహ్మణ్య శర్మ
తల్లి అమ్మాయమ్మ
భార్య / జానకి
పిల్లలు
విద్యాభ్యాసం
ఉద్యోగం: వసుంధర; రేవతి (కూతుర్లు);
వనమాలి; సాత్యకి (కొడుకులు)
బి.ఏ (ఏ.సి. కాలేజ్ , గుంటూరు ,)
లా (బి .ఎల్ , మద్రాస్ లా కాలేజ్ , మద్రాస్ )
డిప్యూటీ మునిసిపల్ కమిషనర్
(మునిసిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్,
ఆంధ్రప్రదేశ్ (37 సంవత్సరాలు)
ఆయన రూపం సుందరం, మాట మధురం, కవిత్వం రసభరితం. అలంకారశాస్త్రాలను ఔపోసనపట్టిన పండితుడు. మంచివక్త, వ్యాసం, విమర్శ.. ఏదిరాసినా ఆయన ముద్ర ప్రస్ఫుటం. ఆయనది విశ్వమానవ దృష్టి. పానపీన ఆహారవిహారాల నుంచి నిత్య నైమిత్తిక కార్యాచరణలు, ఆలోచనలు… అన్నింటా ఆయన సంప్రదాయ, ఆధునిక తత్వాల మేళవింపు. ‘సర్వేజనాస్సుఖినోభవంతు’ అన్నది ఆయన ఆత్మనినాదం, ఘోషం. ఆత్మీయులకూ, అభిమానులకూ ఆయన శేషేన్, శేషేంద్ర. అటూ ఇటూ బంధుత్వాలను తగిలిస్తే ఆయన పేరు గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ……….
– ఆంధ్రప్రభ సచిత్ర వారపత్రిక,
(21 ఆగస్టు, 2000)
* * *
పుట్టిన ఊరు నెల్లూరు జిల్లా ఉదయగిరితాలూకా నాగరాజుపాడు.
భారత ప్రభుత్వ ‘రాష్ట్రేంద్రు’ బిరుదం, కలకత్తా రాష్ట్రీయ హిందీఅకాడమీ అవార్డు,
కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు, తెలుగు విశ్వ విద్యాలయం గౌరవడాక్టరేటు ముఖ్య పురస్కారాలు.
గుంటూరు ఎ.సి. కాలేజీ నుంచి పట్టభద్రులు. మద్రాసు లాకాలేజీ నుంచి ‘లా’ డిగ్రీ.
ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వంలోమున్సిపల్ కమీషనరుగా పనిచేసి, పదవీ విరమణ వేశారు.
నాదేశం – నాప్రజలు, మండే సూర్యుడు, గొరిల్లా, సముద్రం నా పేరు, కవిసేన మేనిఫెస్టో, రక్తరేఖ, స్వర్ణహంస, కాల రేఖ, షోడశి, ఆధునిక మహాభారతం, జనవంశమ్ ప్రధాన రచనలు.
కవిత్వంలో, సాహిత్యవిమర్శలో విలక్షుణులు.
ప్రపంచ సాహిత్యం మీద, భారతీయ సాహిత్యం మీద సాధికారిక పరిచయం.
సంస్కృత, ఆంధ్ర, ఆంగ్లభాషల్లో పండితులు,
వచన కవిత్వం, పద్య రచన – రెండిరటి సమాన ప్రతిభావంతులు,
ఆధునిక కవిత్వంలో విలక్షణ ఊహాశాలిత ఈయన ప్రత్యేకత.
వచన కవిత్వానికి ఒక కొత్త వాకిలి తెరిచిన స్వతంత్రులు.
బహిరంతర ప్రకృతులకు తమ రచనల ద్వారా వ్యాఖ్యానం పలికిన దార్శనిక కవి.
ఒకానొకశైలీనిర్మాత.
యువ నుంచి యువ దాకా కవితా సంకలనం)
అ.జో. – వి. భొ. ప్రచురణలు 1999
————
ఆంధ్ర భువిని అత్యున్నతంబైనయట్టి
శిఖరముల నిల్చి ఇరువు రర్చింపబడెడి _
ఏడు కొండలన్ ” శ్రీవేంకటేశు ” డొకడు !
సాహితీ గిరిన్ ” శేషేంద్ర శర్మ ” యొకడు !!
– డా.ఆచార్య ఫణీంద్ర
————-
కత్తులుగా మొలిచిన శేషేంద్ర మాటలు మానవత్వం పరిమళించే తోటలై,
యువశక్తిని నవయుగం వైపుకు నడిపించే బాటలై,
సారస్వత విలువలను సంరక్షించే దుర్భేద్యమైన కోటలై
ఈ శతాబ్ది చైతన్య స్రవంతిలో అంతర్లీనమయ్యాయి.
ఇదీ శేషేంద్ర సంకల్పం.
ఇదీ శేషేంద్ర స్వామ్యవాద సాహిత్య శిల్పం………”
—–
అక్టోబర్ తర్వాత విప్లవంతో పెనవేసుకున్న మరో నెల మే . అదే మే డే ! కాకతాళీయంగా శేషేంద్ర నిర్యాణం మే నెలలోనే.
అలా జనన మరణాలను అనూహ్యంగా
విప్లవంతో అనుసంధానం చేసుకున్న కాలజ్ఞులు శేషేంద్ర..
– — డా.వెనిగళ్ళ రాంబాబు
– సినీ గీత రచయిత
–
————-
అధునిక వాగనుశాసనుడు శేషేంద్ర
“గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ నా దేశం నా ప్రజలు (1975) ఆధునిక ఇతిహాసంగా చెప్పబడింది. అభివ్యక్తిలో, ఆలంకారికతలో, వస్తు విన్యాసంలో కవి తనదైన వ్యక్తిత్వాన్ని ముద్రించుకున్నాడు. విప్ణవభాషా విధాతగా పేరుగన్నాడు. ఈయన కవిసేన మేనిఫెస్టో (1977) పేరుతో ఆధునిక కావ్యశా!స్తాన్ని కూడా రచించి నేటి యువతరాన్ని ఆకర్షిస్తున్నాడు. పద్యాల్గో వచన కవితా ప్రక్రియలో కావ్యాలనేకంగా రచిస్తూ సమకాలిక కవితారంగంలో శిఖరాయమానంగా వెలుగుతున్నాడు. కొంగ్రొత్త (ప్రయోగాలతో కావ్యభాషా స్వరూపంలో మార్చుతెస్తున్న ఆధునిక వాగనుశాసనుడు శేషేంద్ర.”
ఆచార్య పేర్వారం జగన్నాథం
సంపాదకుడు
అభ్యుదయ కవిత్వ్యానంతర ధోరణులు,
(ప్రచురణ 1987)
మాజీ వైస్ ఛాన్సలర్,
తెలుగు యూనివర్సిటీ)
Visionary Poet of the Millennium
seshendrasharma.weebly.com