స్త్రీల సౌభాగ్యపు…..సిరి
నుదుట కుంకుమ బొట్టు

“ఓం ఐం.. హ్రీం…క్లీం…! అంటూ ఒకొక్క నామాన్ని ‘కుంకుమ’తో అమ్మవారి పాద – చరణాలవిందములకు ఎంతో భక్తితో ప్రతి నామం చివరలో ‘నమః’ అని పలుకుతూ కుంకుమను స్వీకరించమని అమ్మవారికి సమర్పిస్తాము.
అమ్మవారి పూజలో ఎక్కువగా ‘కుంకుమ’ పూజ ఉంటుంది. ఇది ఎన్నో ఏళ్ళ తరబడి ఆచరణలో ఉంది. ఎప్పుడు, ఎలా, ఎవరినుంచి ఈ ఆచారం వచ్చిందో ఇంతవరకూ తెలియదు.

అచ్చమైన స్వచ్ఛమైన కుంకుమ పొడిని పసుపునుంచి తయారు చేస్తారు. ప్యూర్ పసుపు తీసుకొని దానిలో
నిమ్మరసం,కొంత కర్పూరం వేసి కలిపితే కుంకుమ తయారయి, పూజకు సిద్ధమయ్యింది. ఒకసారి కుంకుమ తయారైన తర్వాత పసుపు తన మునుపటి సువాసన కోల్పోతుంది. ఈ కుంకుమలో ఓ కొత్త సుగంధం వాసన తయారై దాని సువాసన విస్తరిస్తాయి. ప్యూర్ కుంకుమ చేతికి అంటుకోదు. బాగా తడి ఆరి పొడి పొడిగా ఉంటుంది. దైవజ్ఞ శక్తి ఈ కుంకుమలో కలిసి విస్తరిస్తుంది.
పూజలో అర్చనలోనూ, నుదట పై కుంకుమ కూడా ఆకర్షింపజేస్తుంది. కుంకుమనుంచి చైతన్యం చెలరేగి అన్ని చోట్ల విస్తరిస్తుంది. అదే కుంకుమ మహత్యం.

అమ్మవారికి ఇష్టమైన కుంకుమార్చన అమ్మని ఆకర్శించి భక్తులను రక్షిస్తుంది. అర్చనలలో అష్టార్చన 108 నామాలు పఠిస్తూ కుంకుమతో అర్చన చేయడం జరగుతుంది. సహస్రార్చనలో 1008 వివిధ నామాలతో కుంకుమతో అర్చన చేస్తూ అమ్మను కొలుస్తారు. ఈ ఒకొక్క నామం ఉచ్చరించేప్పుడు అది హృదయారవిందంనుంచి వికసించి భక్తి పూర్వకంగా నామంతో సహ కుంకుమను అమ్మ పాదాలకు సమర్పించడం జరుగుతుంది. ఇది ప్రతి వ్యక్తిలోను ఒక ఆధ్యాత్మికమైన భావన కలిగించి శక్తిని చేకూరుస్తుంది.

‘ఓం’- ఓం అనే అలలు ప్రపంచమంతా విస్తరించి, సృష్టి, స్థితి, లయ లో చేరి ఒకటై కలిసిపోతుంది. ఒక సారి ఉచ్ఛరించినప్పుడు వ్యక్తిలో ఈ మూడు అంశాలలో, ఏదైనా ఒకటి ప్రయోగంలో ఉంటుంది. ‘ఐం’- మహా సరస్వతిని ధ్యానించే
మొదటి ఉచ్చరణ.
‘హ్రీం’- మహా లక్ష్మిని ధ్యానించే
మొదటి ఉచ్చరణ. ”క్లీ’- మహా కాళిని ధ్యానించే
మొదటి ఉచ్చరణ.
ఇలా నామాలతో కుంకుమా చేయడం వల్ల వ్యక్తికి శాంతి, రక్షణ, విజయం, మంచి ఆరోగ్యం కలిగి, సంపన్నులు కావడం జరుగుతుంది. అమ్మవారికి చాలా ప్రియమైనది. కుంకుమ-అర్చన. అందుకే అర్చనతో అమ్మవారిని ఆకర్శించ గల అద్భుత శక్తి ఒక ‘కుంకుమ’కే గలదు..

బ్రుకుటి మధ్యన కుంకుమ, తిలకధారణతో బొట్టు పెట్టుకోవడమన్నది స్త్రీలకు అలంకరణే కాదు, అది సౌభాగ్యచిహ్నం కుంకుమ పెట్టుకోకుండా పూజ చేయకూడదని చెబుతారు పెద్దలు. సుదుటన తిలకం బొట్టు బిళ్ళ ధరించినప్పటికీ పాపిల్లో కుంకుమను ధరించాలి వివాహితులు పురుషులు కూడా పూజకు ముందు కుంకుమ, చందనం, విభూమి, సింధూరంతో బొట్టు పెట్టుకుంటారు. నుదుటన ధరించే బొట్టు శుభప్రదంగా భావించబడుతోంది. పురాణ గ్రంథాలలో నిదుట తిలక ధారణ పవిత్రత గురించి తెలుపబడింది. లక్ష్మీదేవి ఐదు ప్రాంతాలలో ఉంటుందట. ముత్తయిదువ పాపిట భాగంలో పెట్టుకునే కుంకుమ వద్ద, గోమాత వెనుక భాగంలో, ఏనుగు యొక్క శిరస్సు భాగంలో, తామర పూలలో, బిల్వ దళాలలో లక్ష్మి ఉంటుంది.

మతపరంగా వారు నుదుటన పెట్టుకునే తిలక ధారణలో వ్యత్యాసాలు ఉంటాయి. శైవులు నుదుటన విభూదితో మూడు రేఖలను అడ్డంగా గీసుకుంటారు. ఆ రేఖల మధ్యన కుంకుమను పెట్టుకుంటారు. వైష్ణవులు నిలువుగా మూడు నామాలను పెట్టుకుంటారు. శాక్తేయులు ఎర్రటి కుంకుమతో పెద్ద బొట్టును చేయుటన ధరిస్తారు. తమిళులు నుదుట మీద పెట్టుకున్న బొడ్డుపైన విభూదితో చిన్న అవరేఖను పెట్టుకుంటారు. మన సాంప్రదాయంలో కుంకునుకు ఎంతో ప్రాధాన్యత ఉంది. స్త్రీలు నుదుటన తిలకాన్ని కానీ, బొట్టుబిళ్ళను గానీ పెట్టుకున్నప్పటికీ పాపిల్లో కుంకుమను పెట్టుకోవడం శుభసూచకంగానూ, సౌభాగ్య చిహ్నంగానూ భావిస్తారు.నుదుటన బొట్టు లేకపోతే అశుభ చిహ్నంగా తలుస్తారు. అమ్మవారికి కుంకుమ పూజ చేయడం, సహస్ర కుంకు మార్చన చేయడం శుభప్రదం, వారికి అష్టఐశ్వర్యాలు, సుఖసౌఖ్యాలు, ఆనందం లభిస్తాయి.

నుదుటన కుంకుమను ధరించినప్పుడు మూలా ధారంలో ప్రారంభమైన సుషుమ్న నాడి శిరస్సులోని సహస్రాన చక్రాన్ని కలుస్తుంది. దాని పక్కనే ఉన్న ఇడ, పింగళ అనే నాడులతో, కనుబొమల మధ్య ఉండే ఆజ్ఞా చక్రానికి చేరుకుని, ఆ తర్వాత నుదుటని కలసిపోతుంది. నుదుట మీద ఉన్న ఆ స్థానాన్ని త్రికూటమని అంటారు. ఆ స్థానం నుంచి యోగశక్తి మొదలవుతుంది. అక్కడే జ్ఞాననేత్రం ఉంటుందనీ, దానికి శక్తి కలిగించటానికి, నుదుటన కుంకుమను ధరించాలనీ ఆధ్యాత్మికులు చెబుతున్నారు.

బొట్టు పెట్టుకునే ఆచారం, శిశువు పుట్టి పురిటిస్నానం అయిన వెంటనే చేసే వారసాలు, నామకరణపు వేడుకలతోనే ఆరంభమవుతుంది. నల్లటి బొట్టును శిశువు నుదుటన పెడతారు. ఆ నల్ల బొట్టును ఇంట్లోన పెద్దవారే తయారు చేస్తారు. పాపాయికి దిష్టి తగలకుండా ఉండాలని ఆ విధంగా నల్లబొట్టును పెడతారు పెద్దలు. స్త్రీలే కాదు, పురుషులు కూడా కుంకుమ బొట్టును పెట్టుకునే, వారు పూర్వపు రోజుల్లో స్త్రీలు నుదుటి మధ్యన కుంకు మను పెట్టుకునేవారు. చరిత్రను పరిశీలిస్తే రాజులు యుద్ధ భూమికి వెళ్ళేటప్పుడు రాజులు తమ భర్తలకు వీర తిలకాన్ని దిద్ది పంపించే వారని తెలుస్తోంది. ఈ విధంగా బొట్టుకు మన హైందవ సంప్రదాయంలో ఎంతో ప్రాధాన్యత, ప్రాముఖ్యత ఉన్నాయి.

నుదుటన కుంకుమ ధారణ వల్ల అజ్ఞాచక్రం స్పందించి, అక్కడున్న నరాలు ఉత్తేజితమవుతాయి. నొసలు మధ్యన పెట్టుకునే చందనం బొట్టు శరీరానికి చల్లదనాన్ని సమకూరుస్తుంది. అంతేకాదు, సిరిసంపదలను కలిగిస్తుంది. ఆంజనేయుని సింధూరాన్ని నొసల మధ్య పెట్టుకుంటే గాలి, ధూళి, భూతప్రేత పిశాచాలు దరి చేరవు. వారు ధైర్యవంతులవుతారు. శత్రుపీడనాన్ని తొలగించుకోగలుగుతారు. ఆయురారోగ్యాలు పెంపొందు తాయి. రామాయణంలో తిలకధారణ ప్రస్తావన ఉంది సీతారామలక్ష్మణుల వనవాస సమయంలో సీతాదేవి, శ్రీరామునితో కలసి విహరిస్తున్నప్పుడు స్వేదం వల్ల కుంకుమ చెదిరిపోయి చెమట నీటితో బొట్టు కరిగి పోయింది. అప్పుడు శ్రీరాముడు మణి శిలతో తిలకాన్ని తయారు చేసి సీతాదేవి నుదుటన తీర్చి దిద్దాడు. అశోకవనంలో ఉన్న సీత హనుమంతునితో ఆ విషయాన్ని చెప్పి హనును తనను కలసిన విషయాన్ని ఆ విషయం ద్వారా తెలుసుకుంటాడని, అప్పుడు శ్రీరాముడు విషయాన్ని గుర్తు చేసుకుంటాడని తెలియచేసింది. వివాహిత అయిన స్త్రీ నుదుటన బొట్టు లేకుండా ఉండ కూడదు. దాన్ని అశుభంగా భావిస్తారు.

ముత్తయిదువుకు కుంకుమ సౌభాగ్య చిహ్నం. పాపిట్లో పెట్టుకునే కుంకుమ భర్తకు రక్షణగా పని చేస్తుందని చెబుతారు. పేరంటానికి పిలవటానికి స్త్రీలకు నుదుటన కుంకమను పెట్టి ఆహ్వానిస్తారు. పేరంటానికి వచ్చిన స్త్రీలకు కుంకుమ పెట్టి గంధం, పసుపు రాసి సత్కరిస్తారు. ఇవన్నీ స్త్రీలకు సౌభాగ్య చిహ్నాలు ఇంటికి ఎవరైనా స్త్రీలు ముఖ్యంగా వివాహితులు వస్తే వారు వీడ్కోలు తీసుకుంటున్న సమయంలో మరువక కుంకుమతో బొట్టు పెట్టి పంపిస్తారు.స్త్రీలు చేసే నోములలో పసుపు కుంకుమ, కేదారేశ్వరీ గౌరీవ్రతం, ఉదయ కుంకుమ అనే నోములు ఉన్నాయి. ఎవరింటికైనా వెళ్ళి పేరంటానికి బొట్టు పెట్టి పిలవాలను కుంటే ఆ సమయంలో ఇంట్లో స్త్రీలు లేకపోతే గడపకు కుంకుమను.
కడపకు పెట్టే ఆచారం మనలో ఉంది. అంటే గడప లక్ష్మీదేవి అన్న భావన. కుంకుమ లక్ష్మీ ప్రధానమైనది. కుంకుమ ధారణ సౌభాగ్యవంతం. హిందూ సాంప్రదాయంలో కుంకుమ ధారణకు ఎంతో ప్రాముఖ్యత, ప్రాధాన్యత,విలువ ఉన్నాయి

       తిలకం తయారీకి తేనె, హోమయజ్ఞ భస్మాలు, ఆవు పేడ , ఆవుపాద ధూళి, పెరుగు, నెయ్యి, గోరో జనం, కస్తూరి, గోపీచందనం, బిల్వా, రావి, తులసి, భస్మం, ఎర్రచందనం, తెల్ల చందనం, అగరు, అంజీర, పసుపు, కుంకుమ, నల్లపసుపు, ఆష్టగంధం, తదితర పదార్ధా లను ఉపయోగిస్తారు. ఇవి ఆరోగ్యానికి రక్షగా కవచం వంటివి.

అమ్మవారికి ప్రియమైన కుంకుమ ఆర్చనలోని మహాత్మ్యం, అమ్మవారిని ఆకర్షించగల అద్భుతమైన శక్తి ఒక్క కుంకుమకే ఉంది. పసుపును తీసికొని నిమ్మరసం కొంత, కొంత కర్పూరం కలిపితే స్వచ్ఛమైన కుంకుమ.తయారవుతుంది. ఇది అమ్మవారికి చాలా ప్రియమైనది. మహర్షులు మనకందించిన, సంస్కావంతమైన, స్త్రీలకు ముత్తైదువతనానకి చిహన్నమైన ఈ సనాతన కుంకుమబొట్టు సంప్రదాయాన్ని నేటి యువతులు గ్రహించి.. స్త్రీల ముఖారవిందానికి, ఆభరణం అయిన కుంకుమబొట్టులోని విలువలను భావితరానకి తెలిపే ప్రయత్నం చేయాలి.