చెందు పెండ్యాల
తరానికో..
ఆడపిల్ల
తీరొక్క
రూపురేఖ.
కష్ఠానికి
ముందుంటది
సుఖానికి
ఎనుకకు పోతది.
అన్నిటిని
తట్టుకోడానికి
అలంకరించుకుని
మరీ పుడుతది.
ఇది లీలందుమా.
విధి గీతందుమా.
తన రాతందుమా.
పువ్వుకు
ప్రతిరూపమందుమా.
ఓపికకు
భూమాతందుమా.
కన్నీళ్ళ ను
కనపడనీయని
కీకారణ్యపు
పాయ అందుమా.
జన్మలకే
జనని అందుమా.
అని ఓ అమ్మ పిలుపు,బాబూ ఎప్పుడూ ఆటలేనా కాస్త చదువుకోండిరా పరీక్షలు వస్తున్నయిరా అని అదే ఊళ్ళో కిరాయికి వుంటూ ఆ ఊరి ప్రభుత్వ బడిలో పాఠాలు చెప్పే సారు,అమ్మ పిలిచినా రాలేదు ఇంటికి అని కోప్పడే సోదరుడు , ఇంత మంది ఇన్ని తీరులుగ మందలించినా ఆట నుండి అర అడుగు కూడా ముందుకు వేయనివ్వని చిన్నప్పటి ఆటలు మనసును పొరలు పొరలుగా మెలిబెడుతుంటే బాల్యపు బడుద్దాయి చేష్టలు,అల్లరులు,మరి ముఖ్యంగా ఆడిన ఆటలు “అరటాకు లాంటి కాగితంలో ఆరబోయక తప్పదు”.
పక్క పక్కన ఇండ్లు,ఇండ్లను ఆనుకుని గుడిసెలు , అక్కడక్కడ అద్దాల మిద్దెలు అన్నిటిని అనుసంధానం చేస్తూ వాడలు , మధ్య మధ్య సన్నని సందులతో కూడిన పల్లెలు.ఆ పల్లెలో ఇంటికిద్దరు అన్నదమ్ములు ఇంటికిద్దరు అక్కచెల్లెలు.భారము లేని చదువులు,సమయాన్ని లెక్కించని లెక్కలు.
ఇవన్నీ ఆటలకు అనుకూలించే అంశాలు.
“దాగుడు మూతలు దండాకోర్ పిల్లీ ఎలుక భద్రం కోర్ ఎక్కడి దొంగలు అక్కడనే గప్ చుప్ ” అని గోడ చాటుకు పోయి పది లెక్కపెట్టేసరికి దోస్తులంతా తలుపుల చాటుకు,గడ్డివాముల చాటుకు దాచుకుంటే లెక్కపెట్టినతను దొరకబట్టకుంటే వెనుక నుండి పోయి వీపులో కొడితే వాడు మళ్ళా లెక్కబెట్టాలె”.
” చిర్రా గోనె అనే ఆటలో రెండు వైపులా కొచ్చెగా చెక్కిన చిన్న కర్రనే చిర్ర.గోనె అంటే పొడవాటి కర్ర.ముందుగా చిన్న రంధ్రం ( బద్ది ) తవ్వి చిర్రను బద్దికి అడ్డంగా పెట్టి గోనెతో
చిర్రను లేపి కొడితే అది పైకి ఎగరగానే అదే గోనెతో గట్టిగ కొడితే దానిని అవతలి వాడు పట్టుకుంటే కొట్టిన వాడు అవుటయినట్లు”.
” బొంగరం అయితే అది రయ్యిన తిరుగుతూ కాలాన్ని కూడా తిప్పేది.దానితో నేలతో పాటు అరచేతిలో కూడా తిప్పిన అనుభవాలు”
” నీ నేలంత తొక్కి తొక్కి పాడుచేస్త, రాయి రంగన్న , కట్టెలమోపు అనే హుషారైన ఆట”
” వినవే బాలా నా ప్రేమ గోల”
తొక్కుడు బిళ్ళ ఆడా రావే ” అని హాస్య నటుడు రేలంగి హీరోయిన్ తో పాతాళభైరవి సినిమాలో సరదాగా ఆడుతూ పాడే పాటలోని ఆ తొక్కుడు బిళ్ళ ఆటలో చిన్న’ పెంకాసు’ ను నాలికకు అద్దుకుని ఎనిమిది డబ్బాలు గీసి ఆ పెంకాసును అందులో వేసి దానిని కదిలిస్తూ కుంటుతూ ఆడే ఆట “.
” చింత గింజలతో ఆడే ఓనగుంటల ఆట”
” కచ్చకాయల ఆట “
” గోలీలాట లో రంగురంగుల గోలీలు రకరకాల సైజులతో ఎక్కువగా పిల్లలు ఆడే ఆట అది”.
ఇటువంటి ఎన్నో ఆటలు నాడు పిల్లలకు ఎంతో ఉల్లాసాన్ని ఇచ్చేవి.ఖర్చు తక్కువతో తల్లిదండ్రులకు భారం కాకుండా,తోటి సమాజానికి హాని జరుగకుండా ఆడిన ఆటలు నేటి పిల్లలకు కూడా నేర్పితే కొంతైనా ఆరోగ్యకరమైన సమాజాన్ని తయారుచేయగలమేమో…
పూలతోటలెన్నో ఉంటయి.పూలెన్నో పూస్తయి.అందులో వర్ధిల్లేవి ఎన్ని.పరిమళాలు వెదజల్లేవి ఎన్ని.నందివర్ధనం కనబడడం అరుదు,అందునా నెలనెలా నెలవంకలా కనబడడం ఆశ్చర్యం,అద్భుతం.
వివేకవంతులైన వివేక సర్వీస్ సొసైటీ ,అప్పాజోస్యుల ఛారిటబుల్ ట్రస్ట్ వారి సంయుక్త నిర్వహణలో నిర్వహించిన ‘ నెలా నెలా నందివర్ధనం ‘ సభా కార్యక్రమములో ఈ రోజు 84 వ నందివర్ధనము గా తానూ ఒక సుగంధ ద్రవ్యమైన ఒక విశిష్ట వ్యక్తి, ,తెలుగు చదువును,తెలుగు రాతను చరిత్ర కావ్యంగా మలచిన శ్రీ కొమర్రాజు వెంకట లక్ష్మణరావు గారి చరిత్రను శోధించి సాధించి సభలో సంధించిన ప్రముఖ రచయిత,సంపాదకురాలు డా : కొండపల్లి నీహారిణి గారికి అభినందనలు.
ఒకరి చరిత్ర గురించి ఒక నిండు సభలో మీరు వచ్చి చెప్పాలన్న సాహిత్యాభిమానుల కోరికను కాదనలేక వందల కిలోమీటర్ల దూరం పయనించడానికి సిద్ధమైన నీహారిణి గారి వెంబడి నేను , నా భార్య జ్యోతి రథానికి జోడు గుఱ్ఱాల లాగా హైద్రాబాదు అల్మాస్ గూడా శ్రీ శ్రీ హోమ్స్ లోని శ్రీ కొండపల్లి శేషగిరిరావు ఆర్ట్ గ్యాలరీ నుండి పొద్దున నాలుగు గంటలకు బాపట్ల కు బయలుదేరినం.యుద్ధం చేసేది ఎంత వీరుడైనా రధ సారధి సమయస్ఫూర్తి కలవాడు కాకపోతే చాలా కష్టం.మా రథ సారధి డ్రయివర్ ప్రభాకర్ అనుభవం ,అతని కవితా పిపాస తోడుగా బయలుదేరి బంకులో కారుకు కడుపునిండా మేత తినిపించుకున్నాం . సూర్యాపేట దగ్గరలో గల Hotel 7 లో ఇడ్లీ వడ తిని చాయ తాగి బాపట్ల కు బయలుదేరినం.నిజంగా Hotel 7 అదొక Heaven.చాలా శుభ్రంగా వున్నది.అక్కడ సినిమా నటులు కూడా ఆగి తిని పోతరు అని విన్నది నిజమేననడానికి మా ముందు Table దగ్గర కూర్చుని టిఫిన్ చేసిన సినీ నటుడు రాజా రవీంద్ర గారు నిజం చేసినరు.ఆయనను చూడడం కొత్త అనుభూతిని నింపింది.
Hotel 7 దగ్గర సెలవు తీసుకొని విజయవాడ కనకదుర్గమ్మను దర్శించుకోవడానికి నిర్ణయించుకున్నాం .దొరికిన ఆ మాత్రం అవకాశాన్ని ఉపయోగించుకోవడానికి మేము సిద్ధమై దర్శనం గావించుకుని , దగ్గరలో గల మంగళగిరి పానకాల స్వామిని చూసి పానకం ఆయనకు పోసి మేము తాగి అధ్భుతమైన గోపురం చూసి అమరావతి చేరుకున్నం.
అమరావతిలో అమరలింగేశ్వరుని దర్శించి , మౌనముద్ర లో కూర్చుని నిలువెత్తు ఆదర్శంగా కనిపించిన బుధ్ధుని చూసి అక్కడ ఆర్య వైశ్య హోటల్లో ఒనగాయ ( చింతకాయ ) పచ్చడి తో కూడిన భోజనం చేసి బాపట్లకు బండి కట్టినం.అక్కడ మేము బసచేయడానికి Kavuri Grand లో రూము ఏర్పాటు చేసిండ్రు. ‘ కావూరి వారి సత్రం ‘ (Lodge ) చాలా నీట్ గా వుంది.అక్కడకు మేము చేరుకునేసరికి సభా నిర్వాహకులలో ఒకరైన సాహిత్యాభిమాని శీలం శ్రీనివాస్ గారు సభా సమన్వయకర్త గా సాదర స్వాగతం పలికినరు.
అక్కడ ఒక గంట రెస్ట్ తీసుకుని చాయ తాగి బాపట్ల దగ్గరలో గల ఒక వృద్ధాశ్రమములో నిర్వహించే ‘ నెలనెలా నందివర్ధనం ‘ మినీ సభకు వెదుళ్ళపల్లి మీదుగా శ్రీనివాస్ గారి వెంట పోయి సాయంత్రం 6 గంటలకు సభా ప్రాంగణం చేరుకున్నం. ప్రముఖ సాహితీవేత్త అప్పాజోస్యుల సత్యనారాయణ గారు ఎంతో
ఆత్మీయంగా పలకరించారు. అక్కడ నిర్వాహకులు అందించిన చీరాల స్పెషల్ బాదుషా , వేడి వేడి చిన్న సమూసాలు, నెయ్యి వేసిన ఇడ్లీ తిన్నాం.తర్వాత వేడి వేడి టీ తాగి సభికులకు కేటాయంచిన కుర్చీలలో కూర్చున్నం.
సభ ప్రారంభమైంది. ఈ సంస్థ వారు నిర్వహించే వేదిక పైన కేవలం ఆ రోజు ముఖ్యుల గురించే మాట్లాడే వక్త ఒక్కరే కూర్చోవడం జరుగుతుంది.సభలో కొమర్రాజు వెంకట లక్ష్మణరావు గారి గురించి డా : కొండపల్లి నీహారిణి గారు ఇచ్చిన ఉపన్యాసం ఏ ఆయాసము లేకుండా అందరు హాయిగా వినడం జరిగింది. లక్ష్మణరావు గారు తెలుగు భాషా వ్యాప్తికి మరియు ఇతర భాషల కొరకు చేసిన కృషిని సోదాహరణంగా వివరించిన తీరు సభికులను ఆకట్టుకుంది.
చప్పట్లతో అభినందనలు తెలిపారు.
సభ ముగియగానే అందరితో మాట్లాడి, వారు ఇచ్చిన గ్రంథాలను, పుస్తకాలనూ తీసుకొని , సెలవు తీసుకుని బయలుదేరాం.
బాపట్ల లోని ‘ బొమ్మరిల్లు ‘ రెస్టారెంట్ కు పోయి పులుకాలు పన్నీరు కూర్మాతో తిని మాకై కేటాయించిన లాడ్జ్ లో రెస్ట్ తీసుకున్నం.
పొద్దున్నే లేసి దగ్గరలో బీచ్ వున్నది చూద్దాం అని ప్రభాకర్ చెప్పకపోతె ‘ సూర్యలంక ‘ బీచ్ చూసే అదృష్టం కోల్పోతుమనుకుంటా.సముద్రపు అలల అల్లరిని తనివితీరా చూసి ఒక అరగంట దూరంలో వున్న ‘ జిల్లెలమూడి ‘ కి బయలుదేరినం.జిల్లెలమూడి అమ్మ అంటే ఓ కాలాన ఒక వెలుగు వెలిగింది.మా చిన్నప్పుడు మా అమ్మ తోని అక్కడకు పోయినమని మా చిన్నక్కయ్య ( నీహారిణి ) చెప్పింది. జిల్లెల్లమూడి అమ్మ ఇప్పుడు లేకున్నా అక్కడ ఆమె ఆనవాళ్లు చెదిరిపోలేదు. ఇప్పటికి అక్కడ సేవా కార్యక్రమాలు,భజనలు కొనసాగుతూనే వున్నాయి.
అక్కడి నుండి పెదనందిపాడు మీదుగా చిలకలూరిపేటకు చేరినం.అక్కడ టిఫిన్ , టీ కానిచ్చి పిడుగురాళ్ళ , దామరచెర్ల దాటి మిర్యాలగూడ దగ్గరికి వచ్చేసరికి నేను కొన్నేళ్లు జాబ్ చేసిన ఆఫీసు యజమానులు మా Chairman Sir , MD Sir ఊరు గదా అని ఒక్కసారి మనసు పులకించి నా సంతోషాన్ని కారులో వున్న వారితో పంచుకున్న.మధ్యలో ‘ తిప్పర్తి ‘ తగిలింది.మా చిన్నప్పుడు వరంగల్ నుండి వచ్చి అక్కడ దిగి ఎడ్లబంఢిలో మా మేనమామల ఊరు గోపాలపురం చేరేవారం. ఆపాతమధురాల్లాంటి ఆ పాత ముచ్చట్లు ఎన్నో పంచుకున్నాం. ఇక ముందుకు కదిలి నార్కట్ పల్లిలో ‘ వివేరా ‘ హోటల్ దగ్గర ఆగి టీ తాగి ‘ చకినాలు ‘ కొనుక్కొని హైద్రాబాద్ కు చేరినం…
ఎవరయినా తన ముందుకు
రావాలని కోరిక
వచ్చిన వారి చిత్ర విచిత్ర
ముఖ కవళికలను
చూడాలని తపన
తీరొక్క మంది
తీరుతెన్నులు
తేరిపారా తన మెరుపులో బంధించాలని ఆశ
వివిధ భంగిమలను తనలో
బధ్రపరుచుకోవాలన్న ఎదురుచూపులు
తన ముందుకు వచ్చేవారు
నవ్వుతూ నాట్యం చేయాలని
దు:ఖాన్ని దువ్వెనల దులుపాలని
పట్టులంగా వేసుకున్న గారాల పట్టిని
తన గోళం లో బంధించాలని
పట్టుధోతి కట్టుకున్న చినరాయుని
చిద్విలాసం కనాలని
లేలేత లేడిపిల్లలంటి భావాలకు గాలం వేయాలని
ఆనంద రూపాల
అందాలను అద్దుకోవాలని
నూనూగు మీసాల
కుర్రతనం చూడాలని
తను శుభ్రంగా ముస్తాబయి
ఎదుటివారిని తనలా
తనలో చూసుకోవాలని ఉందనంటది…
అడుగులకు ఆదరువైన అమ్మ
అందరిని పిలిచింది
మనిషి పుట్టిండు జంతు జాతి పుట్టింది
చెట్టు చేమ లు వెలసినయి
నదీ జలాలు పారినయి ఆకలి ఆరంభమైంది
వీసమంత మనిషి మనసు
గాసంకోసం తిరిగిండు
బతుకు బాట వెదికింది
పోడు ఎవుసం మొదలైంది భూములు బావురుమనని
భూసారం బుగ్గి కాని
పంటలు పండించె తెలివినబడ్డరు
గొర్రె పిల్లల మందలు
మడిమడికి తిరిగినవి
అర్ధ రాతిరి యాల్ల
కుక్కలు వాటిని కాపాడే
సైనికులయినవి
గొంగడి కొప్పెరలు
మోతుకాకు సుట్టలు
జకుముకి నిప్పులు
కంది పొరక మంటలు
నిదుర కాచినవి
జొన్న కొయ్యకాల్లు
కొర్రాల్లు అయినవి
చిమ్మని చీకట్లో
మిణుగురు పురుగులు
కందీల్లు అయినవి
ముల్లు కర్రలు
విల్లంబులైనవి
పంది కూనల కసువు
భూపసిడి అయ్యింది
కోడిపిల్లల పెంట
కొంగుబంగారమయ్యింది
దొడ్డెడు గొడ్ల పెంట
బండి పొనుక నింపుకొని పొలాలకు జాతర కట్టినవి
పెంట కుప్పలు
చెలకల అలికినవి
ఎద్దు తిరిగిన నేల
ఎగిరి దునికింది
రాగాలు తీస్తూ వంగి
పొలం నాట్లు వేసిన
రైతు కూలీలందరు రోగాలు
లేని పంట పండించినరు
భూమాత కాక తగ్గించినరు
ప్రపంచానికి చల్లదనం
అనే ధనం ఇచ్చిండ్రు
గత చరిత్రను మరచిన
ఆధునిక మానవులు
ధరణి దహించకముందే
విచిత్ర రోగాల
విలయతాండవం
విజృంభించకముందే
మత్తు నుండి మేల్కొనకపోతే
జగత్తులో ఉత్తమ జాతి
అని చెప్పుకునే మానవజాతి
తమకు తాము జప్తు కాక తప్పదు…
సంవత్సరానికి
ద్వితీయ సంతానం
ఇంటికి రెండో బిడ్డ
రూపుకు చిన్నది
ఇరువది ఎనిమిది
రోజుల నెల బాల ఇది
నాలుగేళ్ల కోసారి
కొసరు వడ్డిస్తది
లీప్ ఇయర్
తన సార్థక నామధేయం
బరువు బాధ్యత లేదు
పండుగల మోత లేదు
ఉరుకు పరుగు లేదు
ఉరుము మెరుపు రాదు
చలి లేదు వేడి లేదు
చక్కని వాతావరణం
ముడుచుకోదు
మూలకు ఉండదు
ఎండకు ఎండదు
వానకు తడువదు
తెలుగు హేమంత
శిశిర ఋతువుల చుట్టం
ఫాల్ ఫీల్ ఇచ్చే సీజన్
ఫీవర్ రాదు
పవర్ పోదు
పబ్లిసిటీ ఉండదు
ఉద్యోగస్తుడికి ఉపకారి
పనిదినాలు సెలవుదినాలు
సమ వాటా కలిగి వుంటది
పిల్లలకు పరీక్షలుండయి
తల్లిదండ్రులకు ఫీజుల
పరీక్షలుండయి
అందరికి ఫిదా ఇది
ఫికరు లేని ఫిబ్రవరి…
పుట్టినపుడు పురుడు
పెరుగుతాడు ఈ చందురుడు
చిన్నతనాన నాన్నను చూస్తూ ఎదుగు
బాల్య యౌవనాల దరువు
తరగుదలలేని వెలుగుల సూరీడు
పెరిగి అవుతాడు పౌరుడు
పెరుగుతుంటే బెదరడు
చదువు తనకు అవదు బరువు
ఉద్యోగం తనదైన ఆదరువు
జోడు కోసం వెతుకు యువకుడు
పెళ్లికి సిద్ధమయ్యే వరుడు
పెళ్లికి ముందు పొగరు
పెళ్లి అయినాక తగ్గును వగరు
పెళ్లికి ముందు సోమరుడు
పెళ్ళయినాక పామరుడు.
సంసార యుద్ధానికి సిద్ధమయే వీరుడు
నిత్యపోరాటాల యోధుడు
అలసినా విడువని శ్రామికుడు
చివరకు గెలిచే విజయుడు…