సంగనభట్ల చిన్న రామ కిష్టయ్య,

   సుందరవనం అనే అడవిలో ఒక బుజ్జి కుందేలు ఆహారం కొరకై బయలుదేరింది.   అది పెద్దపులి గాండ్రింపు విని  భయంతో పరుగెత్తి  పొరపాటున  ఒక పెద్ద గోతిలో పడింది.  ఆ పెద్దపులి అక్కడికి రానే లేదు. అది ఎటో వెళ్లి పోయింది.  అయినా ఆ బుజ్జి కుందేలు ప్రాణభయంతో    ” కాపాడండి! కాపాడండి!” అని గట్టిగా అరచింది. అప్పుడే అక్కడికి వచ్చిన ఒక జిత్తులమారి  నక్క దానిని చూసి కూడా చూడనట్టు నటించి దానిని ఎవరు కాపాడుతారో అని అక్కడనే వేచి ఉంది.  
          అప్పుడే ఆ కుందేలు పిల్ల అరపులు విని  అక్కడికి పరుగున వచ్చిన ఏనుగు అది చూసి   ఆ బుజ్జి కుందేలును తన తొండంతో లాగి  ఆ గోతి నుండి కాపాడింది.   తర్వాత అది ఆ నక్కతో ” ఓ నక్కా! ఈ  పిల్ల కుందేలు ఆపదలో ఉంటే నీవు  కాపాడకుండా ఎటో చూస్తున్నావు. ఇది నీకు తగునా!   అది కాపాడమని అంటే వినరానట్టు ఉంటావా !”అని అంది. అప్పుడు నక్క ఏమి మాట్లాడకుండా మౌనంగా అక్కడి నుండి  వెళ్ళిపోయింది.
         కొన్ని రోజులకు ఒక బుజ్జి నక్క కూడా  దూరంగా ఒక చిరుతపులి అరపు విని భయంతో పరుగెత్తి  ఇదే చోటకు వచ్చి అదే గోతిలో పొరపాటున పడింది. అది కూడా తనను  కాపాడమని  గట్టిగా అరిచింది.   దూరం నుండి ఇది చూసిన ఒక పెద్ద కుందేలు పరుగున వచ్చి ఆ బుజ్జి నక్కను ఒక కర్రను అందించి దాని  సాయంతో కాపాడింది .  వెంటనే దాని తల్లి  పెద్దనక్క పరుగున అక్కడికి వచ్చింది.  అప్పుడే అక్కడికి వచ్చిన ఇదివరకటి ఏనుగు ఇది చూసి  ” ఓ కుందేలా! నీవు ఈ బుజ్జి నక్క ప్రాణాలు కాపాడి దానికి   చాలా మేలు చేశావు.  ఈ నక్కనే గతంలో నీ బిడ్డను కాపాడలేదు. అయినా అది మనసులో పెట్టుకోకుండా ఒక తల్లి మనసును అర్థం చేసుకున్నావు.   అపకారికి ఉపకారమంటే ఇదే  “అని అంది.  అప్పుడు కుందేలు ” ఓ గజమా! ఆపదలో ఉన్న ఎవరినైనా కాపాడడం మన ధర్మం. అందులో అది చిన్న పిల్ల.  పొరపాటున ఆ గోతిలో పడింది.  మరేదైనా క్రూర మృగం చూస్తే దీని ప్రాణాలు దక్కవు.  అందువల్లనే నేను దానిని కాపాడాను.  అది సాయం చేయలేదని నేను కాపాడకుంటే  ఒకవేళ దాని ప్రాణం పోతే  తిరిగి వస్తుందా! అందుకే ఈ చిన్న మేలు చేశాను” అని అంది.
      అప్పుడు నక్క తాను గతంలో  కుందేలు బిడ్డకు చేసిన అపకారం గురించి చెప్పి కన్నీళ్లు కార్చింది.   తన బిడ్డను బ్రతికించినందుకు ఆ కుందేలుకు తన ధన్యవాదాలు తెలిపింది. ఆ  కుందేలు ఆ నక్క కన్నీళ్లను తుడిచింది.  తర్వాత    ఆ నక్క పశ్చాత్తాపపడి  మరోసారి ఎటువంటి తప్పు చేయలేదు. అంతేకాదు. ఆ కుందేలుతో అది  చాలా   స్నేహపూర్వకంగా మెలగింది.    అందుకే అపకారికి ఉపకారం చేస్తే  స్నేహం పెంపొందుతుంది. 

  సుందర వనం అనే అడవిలో ఒక కోతి వర్షంలో తడుస్తూ దారిలో  నిలబడింది .  ప్రక్కనే చెట్టుపై ఉన్న కాకి దానిని చెట్టు కిందకు రమ్మని ప్రేమతో  పిలిచింది.   కానీ కోతి ఆ మాటలు వినిపించుకోలేదు.  ఆ కాకి తిరిగి దానిని రమ్మని పిలిచింది.  అప్పుడు ఆ కోతి కోపంతో కాకి వైపు వచ్చి ఆ చెట్టును ఎక్కి దాని గూడును లాగి  క్రింద పడవేసింది.  అదృష్ట వశాత్తు అందులో దాని పిల్లలు లేవు. ఆ కోతి కోపానికి కాకి ఆశ్చర్య పోయింది.
         అది గమనించిన ఒక పావురం “ఓ కాకీ!  అటువంటి మూర్ఖురాలైన  కోతిని నీవు రమ్మనడం, దానికి ఉపకారం చేయాలని అనుకోవడం   పెద్ద తప్పు. నీవు మంచి చెప్పినా అది వినే స్థితిలో లేదు” అని అంది.  ఈ మాటలను విన్న కోతి కోపంతో ఆ పావురంపై దాడికి వచ్చింది.  ఆ పావురం వెంటనే ఆకాశంలోకి ఎగిరింది.
       అది చూసిన కాకి ” ఓ కోతీ! నీ ప్రతాపం నీకన్నా చిన్నగా ఉన్న  మా పక్షులపైన కాదు .  నీకు  బలం ఉంటే అదిగో  ఆ  కనబడుతున్న ఆ పెద్ద జంతువు ఆ గాడిదపైన నీ ప్రతాపం చూపించు” అని అంది. వెంటనే కోతి ” నాకేం భయమా ! దాని సంగతి కూడా నేను తేలుస్తాను. దాని  వెనుక కాలును లాగుతాను. చూడు” అని ఆ  గాడిద వైపు వెళ్ళింది. 
         అది అక్కడికి వెళ్లి గాడిద వెనుకవైపు వెళ్లి ఆ గాడిద కాలును లాగింది. ఆ గాడిదకు కోపం వచ్చి ఆ కోతిని తన వెనుక కాళ్లతో  బలంగా ఒక్క తన్ను  తన్నింది. దాని బలానికి ఆ కోతి కళ్లు బైర్లు కమ్మి   గాలిలో గిరగిరా మూడు తిరుగుళ్లు తిరిగి క్రింద పడింది.  ఆ కోతికి నడుం విరిగినంత పని అయింది. 
      వెంటనే తేరుకున్న కోతి ” అమ్మో! ఈ గాడిద జోలికి  మనం వెళ్లకూడదు. దీనికి చాలా బలం ఉంది.  ఇదే కాదు. మరొకసారి ఎవరి జోలికి పోకూడదు. నాకు తగిన శాస్తి జరిగింది ” అని అనుకొని ఇంటి దారి పట్టింది. అప్పుడు ఆ  పావురం, కాకులు దానికి బుద్ది వచ్చినందుకు సంతోషించి  ఆ గాడిదతో ” మిత్రమా! ఆ పొగరుబోతు కోతికి తగిన గుణపాఠం చెప్పావు. అది మరొకసారి ఎవ్వరి జోలికి పోకుండా చేశావు. నీకు మా ధన్యవాదాలు” అని అన్నాయి.
        అప్పుడు ఆ గాడిద” నా జోలికి వస్తే నేను ఊరుకుంటానా! అది మీతో దురుసుగా ప్రవర్తించడాన్ని నేను ఇక్కడి నుండి  కళ్లారా  చూశాను.  పాపం! మీరు చిన్న ప్రాణులు.  అందుకే దానికి తగిన గుణపాఠం చెప్పాను” అని అంది.   అందుకే పొగరు ఉన్న వారికి ఎప్పటికైనా భంగపాటు తప్పదు. 

           గోదావరి నది పొంగి  ప్రవహిస్తోంది.   ఆ నదిలో ఒక కుక్క ఒకటి కొట్టుకొని వచ్చింది.   దానికి ఈత వచ్చు.   ఆ ప్రవాహ వేగంలో అది కొట్టుకొని వచ్చి దిగువన ఉన్న ఒక గ్రామానికి చేరింది.   అది ఆ గ్రామంలోకి ప్రవేశించింది .  ఆ కుక్కను చూసి ఇతర కుక్కలన్నీ వెంబడిపడి మొరగడం ప్రారంభించాయి .  అయినా అది వాటిని లెక్క చేయలేదు. ఆ తర్వాత అది ఒక ఇంటిలోనికి ప్రవేశించింది .  ఆ ఇంటి యజమాని చాలా దయార్ద్ర హృదయుడు.   వెంటనే అతడు ఆ కుక్కకు ఆహారం పెట్టాడు.  అది తిన్న కుక్క ఆ యజమాని ఇంటి బయటనే ఉండసాగింది.

         ఒకసారి ఆ యజమాని తన కుటుంబంతో సహా ఒక ఊరుకు వెళ్లాడు .  ఆ కుక్కను ఇక్కడనే ఉంచిపోయాడు.   ఆ సమయంలో ఒక పెద్ద త్రాచుపాము వారి ఇంటిలోనికి దూరడానికి ప్రయత్నించింది.   ఇది గమనించిన   ఆ కుక్క  మొరుగుతూ ఆ త్రాచు పామును అడ్డుకుంది .  ఆ కుక్కకు భయపడిన   ఆ  త్రాచుపాము దూరంగా ఉండి ఆ ఇంటిలోనికి ఎలాగైనా ప్రవేశించాలని తాపత్రయపడింది .  కానీ ఆ కుక్క ముందు దాని ఆటలు సాగలేదు.  

         ఇంతలో ఆ  ఇంటి యజమాని  ఊరినుండి వచ్చాడు.   ఆ కుక్క ఎందుకు మొరుగుతున్నదోనని అతడు చూశాడు.  అక్కడ అతనికి ఒక విష సర్పం తన ఇంటిలోనికి ప్రవేశించడానికి  చేస్తున్న ప్రయత్నాన్ని  చూశాడు.   దానిని కుక్క అడ్డుకుంటున్న సంగతి కూడా గమనించాడు .  అది చూసి వెంటనే అతడు పాములు పట్టే వ్యక్తిని పిలిపించాడు.   అతడు ఆ పామును పట్టుకొని ఒక సీసాలో  బంధించాడు.  తర్వాత  ఆ యజమాని ఇచ్చిన డబ్బును తీసుకొని దాన్ని తీసుకుని వెళ్లి దూరంగా అడవిలో వదిలిపెట్టాడు.  

   మరొక్కసారి యజమాని, ఆయన భార్యా పిల్లలు అర్దరాత్రి నిద్రలో ఉన్నారు.  అప్పుడే కొందరు దొంగలు వారి ఇంట్లో ప్రవేశించి వారు  ఉన్న గది తలుపు  బయట గడియ పెట్టి వారి ఇంటిలోని డబ్బు, బంగారం దోచుకెళ్లారు. ఈ సమయంలో ఆ కుక్క ఎక్కడికో వెళ్లింది.  ఇంతలో ఆ యజమాని కి తెలివై బిగ్గరగా ” దొంగలు, దొంగలు”  అంటూ కేకలు వేశాడు.  ఆయన వేసిన ఆ కేకలకు ఆ వీధిలోని వారు మేల్కొని వారి ఇంటికి వచ్చి తలుపు గడియ తీశారు. అప్పటికే ఆ దొంగలు పారిపోయారు.  వారి బీరువా తలుపులు తెరచి ఉన్నాయి.  అప్పుడు యజమానికి తన కుక్క ఏమైందని జ్ఞాపకం వచ్చింది.  వెంటనే అతడు ఇరుగు పొరుగు వారితో “నా కుక్క కనిపించిందా !”అని అడిగాడు. వారు లేదని చెప్పారు.  వెంటనే ఆ యజమాని కుక్క కొరకై బయటకు వచ్చి చూశాడు. అప్పుడే ఎక్కడినుండి యో  వస్తున్న ఆ కుక్క నోటిలో ఒక డబ్బు, నగల మూట కనిపించింది.  అది తీసుకుని విప్పి చూశాడు. అది తన బంగారం, డబ్బులే.  ఆ యజమాని  జరిగినది ఊహించాడు.  ఇరుగు పొరుగు వారికి తన కుక్క ఆ దొంగల వెంటబడి  వారిని తరిమి తన బంగారం, నగదును పట్టుకుని తెచ్చిందని చెప్పి సంబరపడ్డాడు. ఇరుగు పొరుగు వారు ఆ కుక్క చేసిన పనికి ఎంతగానో  సంతోషించారు.   తర్వాత ఆ ఇంటి యజమాని తను  పెట్టిన ఆహారం తిని తన పట్ల తన కుటుంబం పట్ల విశ్వాసం చూపిన ఆ కుక్కను ప్రేమతో దాని తలపై నిమిరాడు. 

        రంగడు సోమరి.  అతడు  ఏ పనీ పాటా లేకుండా స్నేహితులతో తిరిగేవాడు . అతనికి ఒక్క అవ్వ తప్ప నా అన్న వాళ్లెవరూ  లేరు .  ఆమె వృద్ధురాలు.    ఆమె ” నా మనవడు కష్టపడి వృద్దిలోకి రాకపోతాడా!” అని ఇన్నేళ్లు ఎదురు చూసింది.   కానీ రంగనిలో మార్పు రాలేదు . ఒకరోజు ఆమె ” ఒరేయ్!   ఈ సోమరితనం వదిలిపెట్టరా! కష్టించి పనిచేయడం నేర్చుకో” అని అంది.   అప్పుడు రంగడు “అవ్వా!   నేనేం చేయాలో నీవే చెప్పు” అని అన్నాడు.  అప్పుడు ఆమె ” ఒరేయ్! నీకు ఇష్టమైన పని చేయరా! అది మన కడుపు నింపేదైతే చాలు ” అని అంది.  “సరేలే అవ్వా! నాకు చేపలు పట్టడం అంటే చాలా ఇష్టం .  నేను రేపు చేపలు పట్టడానికి పొరుగూరిలో గల  చెరువుకు వెళతాను” అని అన్నాడు. ఆ అవ్వ ఎంతగానో  సంతోషించింది.   
         మరునాడు  అతడు తన అవ్వ బాధ పడలేక  పొరుగు గ్రామంలోని చెరువుకు తన వలను తీసుకొని చేపలు పట్టడానికి వెళ్ళాడు .  అతడు  చేపలు పట్టడానికి  ఆ వలను నీటిలో  వేశాడు.    అప్పుడు ఆ వల కొంచెం బరువుగా అనిపించి రంగడు ఎంతో సంతోషపడ్డాడు.  కానీ ఆ వలను తీసి చూస్తే  అందులో అన్ని కప్పలు కనిపించాయి.  ” అయ్యో! ఇక్కడ పెద్ద పెద్ద చేపలు ఉన్నాయని ఎవరో చెప్పగా విన్నాను. కానీ నాకు ఒక్క చేప కూడా  వలలో పడలేదు. ఈ  కప్పలను నేను ఏం చేసుకోను” అని వాటిని తీసి తిరిగి నీటిలోకి వదిలి మళ్లీ వలను వేశాడు.   ఈసారి వల ఇంకా బరువుగా అనిపించింది.  అతడు  తన పంట పండిందని అనుకున్నాడు.   కానీ ఈసారి కూడా అతనికి నిరాశనే ఎదురైంది.   అందులో పెద్ద తాబేలు పడింది .  “అయ్యో! ఈ తాబేలును నేను ఏం చేసుకోను “అని దాన్ని కూడా నీటిలోకి వదిలాడు. 
        ఆ  తర్వాత  అతడు ఈసారి తప్పకుండా తనకు పెద్ద చేప పడుతుందనే ఆశతో తన వలను మళ్ళీ నీటిలోకి వేశాడు.   ఈసారి ఆ వల చాలా బరువుగా అనిపించింది. దాన్ని అతి కష్టం మీద లాగాడు .  అందులో ఒక చిన్న మొసలి పిల్ల కనిపించింది .  “అమ్మో !మొసలీ “అని భయపడి రంగడు ఆ వలను మొసలితో సహా  నీటిలోకి వదిలిపెట్టి ఇంటికి పరుగెత్తి జరిగిన విషయం తన అవ్వకు చెప్పాడు.   ఆమె అతడిని ఊరడించి ఉత్సాహపరచి  ” ఒరేయ్! ఆ వల పోతే పోని! మరొక వలను తీసుకొని వెళ్లు. నీ ప్రయత్నం మానకు.  కష్టపడితే తప్పకుండా నీకు  ఫలితం వస్తుంది  చూడు!” అని అంది.
           మరునాడు  రంగడు పట్టువీడకుండా ఎలాగైనా కష్టపడి ఆ పెద్ద చేపను పట్టుకుంటానని తలచాడు.  వెంటనే  పొరుగింటి వారిని మరొక వలను అడిగి తీసుకొని అదే చెరువుకు వెళ్లి  ఆ వలను నీటిలో  వేశాడు . ఈసారి ఆ వలలో  ఒక పెద్ద చేప పడింది .  అక్కడే ఉన్న గ్రామస్థులు అది  చూసి “అబ్బో! నీ పంట పండింది .  మాకు ఎవ్వరికీ  వలలో పడని పెద్ద చేప నీకు పడింది.  ఈ రకం చేప కొరకు చాలా మంది ప్రయత్నం చేశారు. కానీ ఎవ్వరికీ ఇది దొరకలేదు.  నీవు చాలా అదృష్ట వంతుడివి. ఇది  చాలా ఖరీదు చేస్తుంది.   దీన్ని  అంగడిలో అమ్ముకో!” అని అన్నారు.   రంగడు సంతోషించి వెంటనే వెళ్లి ఆ చేపను  అంగడిలో  విక్రయించాడు.   దానికి చాలా డబ్బు వచ్చింది . అతడు తన అవ్వకు ఆ డబ్బును చూపాడు. ఆమె ఎంతో సంతోషించింది.  తర్వాత   అతడు” మా అవ్వ చెప్పినట్లు ఎంతో కష్టపడితేనే  చివరకు ఫలితం దక్కుతుందన్నమాట .  ఎన్నిసార్లు వేసినా నన్ను కరుణించని ఆ పెద్ద చేప ఈసారి మాత్రం నాకు దొరికింది . పట్టుదల ఉంటే సాధించలేనిది అంటూ  ఏమీ లేదు ” అని ఆనాటి నుండి  తన సోమరితనాన్ని వీడి కష్టపడడం నేర్చుకున్నాడు .    అతడు సోమరితనం  వదలిపెట్టినందుకు   అతని  అవ్వ ఎంతగానో సంతోషించింది. 

      అదొక అడవి .   ఆ అడవికి రాజులేడు.   అప్పుడు మరొక  అడవి నుండి ఒక  చిరుత పులి అక్కడికి  వచ్చింది. అది తన ఇష్టము వచ్చినట్లు జంతువులపై దాడి  చేయ సాగింది .దాని బాధ పడలేక జంతువులన్నీ తప్పించుకొని తిరగసాగాయి. ఆ చిరుత పులి ఆగడాలకు అంతే లేదు.
        ఇలా ఉండగా ఆ జంతువులన్నీ ఈ  చిరుతపులి బాధలు భరించలేక  అవి  కుందేలుతో మొరపెట్టుకున్నాయి. అప్పుడు ఆ  కుందేలు” మీరు నేను చెప్పినట్లు చేయండి. మీ బాధలు నివారణ అవుతాయి” అని వాటికి ఒక ఉపాయం చెప్పింది. అవి సరేనన్నాయి. 
       కుందేలు చిరుతపులి వద్దకు వెళ్లి “ఓ  చిరుతపులి రాజా !నీవు పరిగెత్తి వేటాడే అవసరం లేకుండా  ఆ జంతువులు నీ ముందరే ప్రత్యక్షమయ్యే మంత్రం నా వద్ద ఉంది. ఒక మునీశ్వరుడు ఈ మంత్రాన్ని పఠించగా నేను దానిని విని నేర్చుకున్నాను.   ఇదిగో చూడు “అని తన కళ్ళు మూసుకుని ” టుర్ర్ ర్ర్  కాంజి” అని అంది.  వెంటనే అక్కడ ఒక జింక ప్రత్యక్షమైంది .అప్పుడు చిరుతపులి దానిని వేటాడబోయేంతలో కుందేలు దానిని ఆపి “ఆగండి చిరుత పులిరాజా! ఇంకా కొన్ని జంతువులు కూడా ఇలాగే మీ ముందు ప్రత్యక్ష మవుతాయి.  మీరు దేనిని కోరుకుంటారో  చెప్పండి.  ఆ జంతువు   ఇక్కడ మీ ముందు వెంటనే  ప్రత్యక్షమవుతుంది. చూడండి .  మీకు ఇంకా ఏ జంతువు  కావాలి “అని  అడిగింది .  అప్పుడు చిరుతపులి” కోతి” అని అంది.  వెంటనే కుందేలు ” టుర్ర్ ర్ర్ తికో ”  ”  అని అంది.   వెంటనే ఒక కోతి వాటి ముందు ప్రత్యక్షమైంది.
         తర్వాత చిరుతపులి “అడవి దున్న” అని కోరింది. అప్పుడు కుందేలు ” టుర్ర్ ర్ర్  న్నదువిడఅ  ”  అని అంది .వెంటనే అక్కడ  అడవిదున్న  ప్రత్యక్షమయింది. అలాగే ఎలుగుబంటి, దుప్పి, జిరాఫీ కూడా కుందేలు ఆ మంత్రం చదవగానే  ప్రత్యక్షమైనాయి.  చిరుతపులి సంతోషించి” ఓ కుందేలా! నాకు ఈ మంత్రం చెప్పవా! నేను నిన్ను ఏమీ చేయనులే!” అని అంది.
        అప్పుడు కుందేలు “చిరుతపులి  రాజా! ఈ మంత్రం చాలా మహిమ గలది.  ఇది  పనిచేయాలంటే  మీరు  కొన్ని నియమాలు పాటించాలి.   ఒక నెల రోజుల వరకు మీరు  ఏ జంతువును చంపకూడదు.  అలా చేస్తేనే మీకు ఈ మంత్రం  పనిచేస్తుంది “అని అంది. అందుకు చిరుత పులి  సరేనంది .
            ఇలా నెల రోజులు గడిచాయి.   తర్వాత  ఆ చిరుతపులి ఆ మంత్రాలను చదివింది.  కానీ ఒక్క జంతువు దాని  ముందర నిలువలేదు. ఇదేదో కుందేలు తనను మోసగించిందని దానికి అప్పుడు అర్థమైంది.  వెంటనే అది కోపంతో  కుందేలు కోసం ఎంత వెదికినా  అది కనబడలేదు.  అదే కాదు. ఆ  అడవిలో ఒక్క జంతువు కూడా కనిపించలేదు .
          అవి అన్నీ పక్క అడవికి పారిపోయి మృగరాజు సింహాన్ని శరణు వేడాయి .  వెంటనే ఈ చిరుతపులి ఆ అడవికి కుందేలును వెదకుటకై వెళ్లింది.    ఆ అడవికి వెళ్ళిన చిరుతపులిని సింహం తరిమి తరిమి కొట్టింది.   చివరకు ఆ చిరుతపులి తన అడవికి తిరిగి వచ్చి  అక్కడ ఒక్క జంతువు కూడా  లేకపోవడంతో చేసేది లేక  అది  అక్కడనుండి మరొక కొత్త అడవిని  వెతుక్కుంటూ బయలుదేరింది .
        ఈ సంగతి తెలిసిన జంతువులన్నీ తిరిగి ఆ అడవికి వచ్చి సుఖంగా ఉండసాగాయి. అవి కుందేలుతో ” ఆ మంత్రం ఏమిటి? మాకు కూడా చెప్సవా!” అని అడిగాయి. అప్పుడు కుందేలు నవ్వి ” అయ్యో! అది మంత్రం కానే కాదు. అక్షరాలను తలక్రిందులుగా చేసి అన్నాను. అంతే! ఆ తెలివి తక్కువ చిరుత పులి నమ్మింది ” అని అంది.
        ఆ తర్వాత  అవి తమను కాపాడిన సింహాన్నే తమ అడవికి  రాజుగా ఉండమని కోరాయి .  అందుకు సింహం అంగీకరించి ఈ రెండు అడవుల్లో ఏ జంతువుకు ఆపద వచ్చినా తాను ఆదుకుంటానని హామీ ఇచ్చింది.  కుందేలు తెలివి వల్ల  చిరుతపులి బాధ తొలగి జంతువులన్నీ ఊపిరి పీల్చుకున్నాయి. అందుకే పిల్లలూ! ఆపద వచ్చినప్పుడు ఇతరులకు చెప్పి వారి  సాయాన్ని కోరాలి.

           అడవిలో  రెండు కోతి పిల్లలు  బయటకు వచ్చి అడవంతా తిరుగసాగాయి.  అవి దారితప్పి  తమ నివాసం ఎక్కడ ఉందో తెలియక  కంగారు పడ్డాయి.    ఇంతలో వాటికి ఒక పెద్దపులి ఎదురయింది .వెంటనే అవి భయపడి అక్కడే దగ్గర లోనే ఉన్న  ఒక చెట్టును ఎక్కాయి. కానీ ఆ చెట్టు పైన ఇదివరకే ఒక పెద్ద చిరుత పులి ఉంది. దానిని చూసి అవి గజగజ వణకసాగాయి.  తమకు ఎలాగూ చావు తప్పదని అవి నిర్ణయించుకున్నాయి .వాటి పరిస్థితి ముందు నుయ్యి, వెనుక గొయ్యిలా  తయారైంది. “క్రిందికి దిగితే పెద్దపులి పొట్టన పెట్టుకుంటుంది.  ఇక్కడ ఉంటే  చిరుత పులి  చేతిలో చావు తప్పదు ” అని అవి అనుకున్నాయి .  చివరకు అవి ఆ చెట్టు పైననే ఉండాలని  నిర్ణయించుకున్నాయి.
       ఇంతలో  భయపడుతున్న ఆ కోతి పిల్లలను  చూసి చిరుతపులి” పిల్లల్లారా!భయపడకండి .నేను మిమ్మల్ని ఏమీ చేయను. నేను ఉండగా మిమ్మల్ని ఏ జంతువు చంపలేదు. ఆ పులికి మీరు భయపడవద్దు” అని వాటికి ధైర్యం చెప్పింది.  నేలపైన ఉన్న ఆ పెద్దపులి చెట్టు పైన ఉన్న చిరుతపులిని  చూసింది. అది  కొద్దిసేపు  ఆ కోతిపిల్లలు క్రిందికి దిగుతాయేమోనని వాటి  కొరకు  ఎదురుచూసింది. చివరకు  అవి దిగకపోవడంతో ఆ పెద్దపులి నిరాశతో  వెనుతిరిగి  వెళ్లిపోయింది.
       చెట్టు పైన ఉన్న చిరుత పులి మొదట ఆకలిచే ఈ కోతి పిల్లలకు హాని చేయాలని అనుకొంది. కానీ  ఆ పులి వెళ్ళిన తర్వాత ఆ కోతి పిల్లలు ఆ చిరుతను తమను కాపాడిన దేవతగా, అమ్మగా స్తుతించాయి.  భయంతో వణుకుతున్న ఆ  కోతి పిల్లలను చూడగానే దానికి తన పిల్లలు గుర్తుకు వచ్చి దానిలోని మాతృ హృదయం పెల్లుబికింది. వాటి మాటలు విన్న ఆ చిరుత పులికి ఆ పిల్లల పై జాలి కలిగి తన మనసును మార్చుకుంది .
       ఆ కోతి పిల్లలు తర్వాత చెట్టును దిగి చిరుత తమకు తోడు రాగా అవి తమ నివాసానికి ఎట్టకేలకు చేరాయి .అవి తమ తల్లిని కలుసుకొని ఈ చిరుత పులి తమకు ప్రాణదానం చేసిందని తమను  పెద్దపులి నుండి కూడా కాపాడిందని చెప్పాయి. ఆ తల్లి కోతి ఎంతో సంతోషించి చిరుతపులికి తన ధన్యవాదాలను తెలిపింది.
              చిరుతపులి వెళ్లి పోయిన తర్వాత అది  ఈ విషయాన్ని తోటి జంతువులన్నింటికీ చెప్పింది .మరొకసారి  తనకు  చెప్పకుండా ఎక్కడికి వెళ్లవద్దని అది తన పిల్లలను హెచ్చరించింది.  అవి అలాగేనన్నాయి.ఈ వార్త సింహానికి చేరింది. అది చిరుతపులిని పిలిపించి దానిని ఘనంగా సత్కరించింది.      
         తాను చేసిన మంచి పనికి ఆ చిరుత పులి ఎంతగానో సంతోషించి ఇక ముందు పిల్లల పట్ల క్రూర స్వభావాన్ని విడనాడి ఇదే మంచితనాన్ని కొనసాగించాలని అనుకుంది. ఆనాటి నుండి అది పిల్లల జోలికి వెళ్లవద్దని నక్క ,తోడేలు వంటి  జంతువులను కూడా హెచ్చరించింది.

          రహదారిపై ఒక దొంగ ఒక మహిళ చేతిలోని పర్సును దొంగిలించి పరిగెడుతున్నాడు. అది గమనించిన ఒక బాలుడు ఆ దొంగ వెంట పడ్డాడు. ఆ దొంగ పరిగెత్తి పరిగెత్తి చీకట్లో మాయమయ్యాడు. ఆ బాలుడు ఒక చెట్టు చాటు వరకు వెళ్లి ఆగిపోయాడు. ఆ దొంగ కొద్దిసేపు చీకట్లో దాక్కొని దప్పికతో తిరిగి అక్కడ ఉన్న కుళాయిలో నీరు త్రాగుదామని ఆ బాలుడు ఉన్న చెట్టు వద్దకు వచ్చాడు. ఆ బాలుడు చెట్టుచాటునుండి ఆ దొంగను చూశాడు. ఆ దొంగ తాను దొంగిలించిన పర్సును చుట్టూ చూసి ఎవరూ లేరని నిర్దారించుకొని అక్కడ దానిని నేలపై దూరంగా  పెట్టి నీటిని త్రాగసాగాడు. వెంటనే ఆ బాలుడు ఆ పర్సును  తీసుకొని పరిగెత్తసాగాడు .అప్పుడు అది గమనించిన ఆ దొంగ ఉపాయంతో ఆ బాలుని వెంటపడి ‘ దొంగ దొంగ ‘అని గట్టిగా  అరవసాగాడు .అక్కడ ఉన్న జనం ఆ దొంగ మాటలు నిజమని  నమ్మి ఆ బాలుని పట్టుకున్నారు. ఆ దొంగ సంతోషించి  ఆ బాలుడు తన పర్సును దొంగిలించాడని బాలుడికి వ్యతిరేకంగా ప్రచారం చేశాడు. వెంటనే అక్కడ ఉన్నవారు వారి ఇద్దరినీ పట్టుకుని  గ్రామాధికారి వద్దకు తీసుకుని వెళ్లారు.

            ఆ దొంగ తన పర్సును  ఈ బాలుడు దొంగతనం చేశాడని ఆరోపించాడు. అప్పుడు   గ్రామాధికారి ఆ బాలునితో  “ఏం బాబూ! ఇతరుల పర్సును దొంగిలించడం తప్పు కదా!” అని అన్నాడు. ఆ బాలుడు నవ్వి ” అయ్యా! ఇది అతని పర్సు అయితే ఇందులో ఏమున్నదో చెప్పుకోమనండి” అని అన్నాడు.    ఆ దొంగ నీళ్ళు నమిలాడు. అప్పుడు ఆ గ్రామాధికారి “మరి  నీవైనా చెప్పు” అని ఆ బాలుని అడిగాడు .”మా అమ్మా, నాన్న ఫోటోలండీ. ఇతడు దొంగిలించింది మా అమ్మ పర్సే. కావాలంటే చూడండి “అని  ఆ గ్రామాధికారికి దానిని తీసి  చూపించాడు .వెంటనే అక్కడ నుంచి పారిపోతున్న ఆ దొంగను గ్రామ ప్రజలు వెంటనే పట్టుకున్నారు.

         ఇంతలో అక్కడికి ఆ బాలుని  తల్లి ఏడ్చుకుంటూ ఆ గ్రామాధికారి వద్దకు వచ్చి ఆ బాలునితో  “బాబూ! మన పర్సు  పోతేపోయింది. వెధవ పర్సు. దొంగ వల్ల నీకు ఏమీ ముప్పు అవలేదు కదా “అని అంది .అప్పుడు ఆ గ్రామాధికారి ఆ బాలుని మెచ్చుకొని “నీ కొడుకు ఈ గజదొంగని పట్టించాడమ్మా! మాకు ఈ దొంగ పీడ లేకుండా చేశాడు! మా గ్రామంలో  ఎన్నో రోజులుగా దొంగతనం చేసిన ఈ దొంగను ఈ బాలుడు పట్టుకోవడం నిజంగా చాలా ధైర్యంతో కూడిన పని. మాకు చాలా సంతోషం అనిపించింది. ఈ బాలుని నేను అభినందిస్తున్నాను” అని ఆ బాలునికి మంచి కానుకను ఇచ్చి సత్కరించాడు.వారి మాటలు విని ఆ తల్లి ఎంతో మురిసిపోయింది.

           గోపి చాలా ధనవంతుడు. అతని పుట్టినరోజు వేడుకకు చాలా ఘనంగా ఏర్పాట్లు చేశారు. ఆ వేడుకకు అతని మిత్రులంతా వేల రూపాయల  విలువైన బహుమతులతో వారి ఇంటికి వచ్చారు. రాము మిక్కిలి పేదవాడు. అతడు కూడా ఒక బహుమతిని  చాలా తక్కువ ధరకు కొని దానిని  కాగితాలతో చుట్టి పెద్దగా చేసి తెచ్చాడు.
           ఆ వేడుక బ్రహ్మాండంగా జరిగింది .అందరూ తాము తెచ్చిన వేల రూపాయల గొప్ప బహుమతులను గోపీకి ఇచ్చారు. అందరితోపాటు రాము కూడా తాను తెచ్చిన బహుమతిని  అతనికి ఇచ్చాడు. బంధువులు, పెద్దలు గోపీని దీవించి అతని కుటుంబ సభ్యులు ఇచ్చిన మిఠాయిలను తీసుకుని వెళ్లిపోయారు. కేవలం గోపి,అతని  మిత్రులు మాత్రమే మిగిలారు.అప్పుడు ఆ మిత్రులలో ఒకడు గోపితో “ఒరేయ్! వీడు చాలా పెద్ద బహుమతిని తెచ్చినట్టున్నాడు.అది ఏమిటో ఆ కాగితాలు తీసిచూడరా” అని అన్నాడు .అందరు మిత్రులు గోపితో అది చూడాలని పట్టుపట్టారు. సహచరుల ప్రోద్బలంతో గోపి దానికి చుట్టి ఉన్న చాలా కాగితాలను తీసి చూశాడు. తీరా చూస్తే అది ఒక చిన్న చేతి గడియారం. అది చూసి అందరూ నవ్వారు. అప్పుడు గోపి” ఒరేయ్! ఎందుకురా అలా నవ్వుతారు? నా మీద ప్రేమతో తెచ్చి ఇచ్చిన ప్రతి బహుమతి గొప్పదే .చివరికి రాము బహుమతి  కూడా “అని అన్నాడు. అప్పుడు అందులో ఒకరు “ఈ చిన్న చేతిగడియారం  ఒక గొప్ప బహుమతియేనా!” అని వేళాకోళంగా అన్నాడు. గోపి అప్పుడు ఏమీ మాట్లాడలేదు .రాము కళ్లలో నీళ్లు నిండాయి.
       ఇంతలో అతని మేనమామ వచ్చి ” గోపీ! నేను ఇప్పుడు ఢిల్లీ వెళ్లాలి .సమయం ఎంత అయింది. నా గడియారం చెడిపోయింది.నేను సమయానికి వెళ్లకపోతే నాకు విమానం అందదు. కాస్తా తొందరగా చెప్పు “అని అన్నాడు. అప్పుడు గోపి రాము తనకు బహుమతిగా ఇచ్చిన చేతి గడియారం లో సమయం చూసి ఎనమిది గంటలైందని చెప్పాడు. మేడ పైకి వెళ్లిన  మామయ్య తాను ఢిల్లీకి  పట్టుకుని పోయే చాలా వస్తువులను తన సంచీలో  పెట్టుకోవడం ప్రారంభించాడు. 
         ఆ తర్వాత గోపి” చూశారా! ఆ చేతి గడియారం  ఇప్పుడు ఎంత  అవసరమైనదో!  ఇప్పుడు అవసరానికి ఉపయోగపడిన  అది గొప్పబహుమతి కాదా! మీరే చెప్పండి! అంతేగాకుండా సమయం చాలా విలువైనది.అది మన కొరకు ఆగదు.ముఖ్యంగా విద్యార్థులకు సమయం  గడచిపోతే మళ్లీ రాదు.సమయ పాలన జీవితంలో చాలా ముఖ్యమైనది. పరీక్షల సమయంలో మనం ఎన్ని జవాబులు వ్రాయాలో సమయాన్ని బట్టే నిర్ణయం తీసుకొంటాం. లేకపోతే మనం  ఎక్కువ మార్కులను సాధించలేం.అతడు పేదవాడని మీరు గేలిచేసినప్పటికినీ రాము చాలా ఆలోచించి  మీ అందరి కన్నా గొప్ప బహుమతిని తెచ్చాడు.ఇది చూడటానికి చిన్నగా ఉన్నా,ధర తక్కువైనా  చాలా  గొప్పది. అంతేకాదు. ఇది నాకు ఇష్టమైనది కూడా” అని అన్నాడు.
         ఇంతలో అతని మిత్రుడు ఒకడు పరిగెత్తుకుంటూ వచ్చి పాఠశాలలో మన తరగతిలో మొదటి రెండు స్థానాలు  రాము, గోపివేనట. ఇప్పుడే పరీక్షా ఫలితాలు వచ్చాయనీ నా మిత్రుడు చెప్పగా విన్నాను” అని అన్నాడు. అప్పుడు గోపి ” నేను చెప్పలేదా!రాము నాకు చదువులో చక్కని సలహాలు ఇచ్చి సమయ పాలన పాటించమని చెప్పాడు.  అంతేకాకుండా  నాకు ఈ చేతి గడియారాన్ని ఎప్పుడు తాను గుర్తుండేలాగా మంచి బహుమతిగా  ఇచ్చిన నా ప్రియ మిత్రుడు రాముకు ధన్యవాదాలు మరియు అభినందనలు ” అని అన్నాడు. అతని మాటలకు తోటి మిత్రులంతా రాము బహుమతిని  గేలి చేసినందుకు తాము  సిగ్గుపడి కరతాళధ్వనులను చేశారు.తర్వాత వారు  రాముకు క్షమాపణలు చెప్పి తాము కూడా ఇకనుంచి సమయ పాలనను పాటిస్తామనీ,ఇకముందు ఎవ్వరినీ గేలి చేయమని అన్నారు. రామును, గోపిని వారు అభినందించారు.వారిలో తాము ఆశించిన మార్పు వచ్చినందుకు రాము, గోపి ఎంతో సంతోషించారు.

అడవిలోని పక్షులన్నీ సమావేశమై తమ తమ శారీరక అందాన్ని గురించి మాట్లాడుకుంటున్నాయి. ఒక తెల్లని కొంగ “నేను తెల్లగా చాలా అందంగా ఉంటాను. మీరు ఎవరూ కూడా నా అందానికి సాటి రారు .మల్లె పూవులా ఉన్న నా శరీరం చూడండి ” అని అంది.ఆ తర్వాత రామచిలుక “నేనూ అందమైన దానినే. నా ఎర్రని ముక్కు, ఆకుపచ్చని శరీరం అంటే అందరూ ఇష్టపడతారు!” అని అంది . “నేను కూడా అందమైన దానినే “అంది మైనా.ఇలా అన్నీ పక్షులు తమ తమ శారీరక అందాన్ని పొగడుకున్నాయి. కానీ కాకి ,కోయిల మొదలైనవి మాత్రం “అయ్యో! మనం నల్లగా అందవికారంగా ఉన్నాము కదా ” అని తమ మనసులోనే బాధపడ్డాయి.
ఇంతలో అక్కడికి వచ్చిన ముగ్గురు వ్యక్తులలో ఒకడు ఈ పక్షులను అన్నింటినీ చూసి ” ఆహా! ఈ కోకిల ఎంత మధురంగా పాడుతుంది ” అని అన్నాడు. మరొకడు ” అవును. ఈ నెమలి ఎంత అద్భుతంగా నాట్యం చేస్తుంది” అని అన్నాడు.ఇంకొకడు ” ఈ కాకులు కూడా గుంపులు గుంపులుగా ఎంత మంచిగా కలసి ఉంటాయిరా!” అని అన్నాడు.
అవి అన్నీ విన్న కొలనులోని హంస మిగతా పక్షులతో” చూశారా!మీరు మీ అందాన్ని చూసి తెగ మురిసి పోతున్నారు.మీరు వారిచే కీర్తింపబడినారా! ఈ మనుష్యులచే కోయిల,నెమలి, కాకి ప్రశంసించబడినాయి. అవి వాటి గొప్పతనం వలననే కీర్తింపబడ్డాయి తప్ప శారీరక అందంతో కాదు. మనం ఇతరులకు చేసే మంచి పనుల వలననే మన అసలైన అందం పెరుగుతుంది!” అని అంది
ఇంతలో అక్కడకు ఒక కొంగ వచ్చి “అయ్యో! అనుకోకుండా తెల్లగా ఉన్న నాపై ఒక గోడపై నున్న నల్లరంగు పడి నేను నల్లగా అందవికారంగా మారిపోయాను. ఈ రంగు పోయేలా లేదు.నా అందం అశాశ్వతం అని తేలిపోయింది “అని బావురుమంది.అది విన్న హంస “చూశారా పక్షులారా! ఒక్క క్షణంలోనే దీని అందం మాయమైంది. ఇకనైనా మంచి పనులు చేసి మీరు అసలైన అందాన్ని పెంచుకోండి. ఆ అందం చెరిగిపోనిది “అని అంది.