ఒక దేశం, ప్రాంతం ప్రజల యొక్క జీవన విధానము, వారి యొక్క సంస్కృతి సాహిత్యం ప్రభావితం చేస్తాయి. ఆయా కాలాలలోని ప్రజల ఆచారాలు, వ్యవహారాలు, రాజుల పాలన తెలియాలంటే అప్పటి మౌఖిక, లిఖిత సాహిత్యం ఆధారం, ఒక వెయ్యి సంవత్సరాల సాహిత్యం ప్రజల భాషకు పట్టం గట్టి రాజు ఆస్థానంలోనేగాక ప్రజల నాలుకలపై నడయాడింది. నాటి నుండి నేటికి సాహిత్యంలో విస్మరణకు, వివక్షతకు గురియైన తెలంగాణ: సాహితీ తేజోమూర్తులను వారి సాహిత్యాన్ని, వెలుగులోకి తీసుకవచ్చి వారిని సాహితీ యవనికపై పునర్జికించి. సాహిత్యంలో తెలంగాణ ఉనికిని దశదిశల చాటాలని తెలంగాణ ప్రచురణలు సంస్థ నిర్ణయించడం శుభపరినామం. “చరిత్రకెక్కని చరితార్థులు తెలంగాణ కవులు, రచయితలు”, ఇది అనాదిగా సాగుతూ వస్తున్న తంతు, వలసాంద్ర పాలకులు ఇక్కడి కవులను విస్మరించి, వివక్షతకు గురిచేశారు. ఇది శతాబ్దాలుగా సాగింది. ఈ నేలపై పుట్టిన ఆమహానీయులను గుర్తించి తనకున్న సమాచారం ప్రకారము ముప్పది రెండు మంది కవులను వెలుగులోకి తీసుక వచ్చిన ఘనత ఆచార్య “బిరుదురాజు రామరాజు” గారిది. వారు 1985లోనే కిరార్డు చేయనికె పూనుకున్నరు.పరిశోధనే ప్రాణంగా జీవించిన రామరాజు గారు తెలుగు సాహిత్యంలో గుర్తింపుకు నోచుకొని, మేటి ఉద్దండులైన సాహితీ తేజోమూర్తులు, వారి కృతులు వివిధ ప్రాంతాలు పర్యటించి సేకరించి భావితరాలకు అందించాలనే తపనతో చరిత్రకెక్కని చరితార్థులుగా వారి
…వారి ప్రశస్తిని తీసుకు రావడం ముదావాహం. అలాగే ఎవరు అనగా ఏ పరిశోదకుడు పట్టించుకోని జానపద సాహిత్యాన్ని మనకందించారు. ఆరకంగా వారు దన్యులైనారు. ఈ పరిశోదకవ్యాసం లోని కవి పండితులు మరుగున పడి కాలగర్భంలో కలిసిపోకుండా నిబద్దతతో కంకణబద్దులై మనముందుంచారు తెలంగాణ ప్రచురణ కర్తలు. బి. నర్సింగ్ రావు, సంగిశెట్టి శ్రీనివాస్, సుంకిరెడ్డి, కాసుల ప్రతాపరెడ్డి గారలు.
ఆనాడు రామరాజుకు గురువు అయిన ఖండవల్లి లక్ష్మీరంజనం, డా॥ మాదవరావు పేర్వారం జగన్నాదం.. డా|| వల్లపు బుచ్చిరెడ్డి, ఆర్, శ్రీహరి మొదలగువారు రామరాజుకు సహకరించారు. రామరాజు సేకరించిన కవిపండితులు పాల్కూరికి సోమనాథుడు మొదలు బాల సరస్వతి శ్రీనివాసాచార్యుల వరకు క్రీ.శ. 11వ శతాబ్దినుండి, 20వ శతాబ్ది వరకు జీవించిన వారిని అంటే వెయ్యేండ్ల సాహిత్య చరిత్ర మనకందించిన పుణ్యపేటి రామారాజు గారు. తెలంగాణలో కవులు లేరు, సాహిత్యం లేదను వలసపాలకులకు చెంపపెట్టు రామరాజు కృషి ఫలిత పరిశోదక వ్యాసం. ఈ వ్యాసంలో చరిత్ర కెక్కిన లిఖిత కవులు గాకుండా కేవలం తాళపత్ర గ్రంథలకే పరిమితమై కాలగర్భంలో కలువనికె సిద్దంగున్నవారు. అలాంటి వారి సాహిత్య సంపదను మనకందించారు రామరాజు గారు వీరు “మహ యోగులు” “మరుగున పడిన మాణిక్యాలు” అనే సంపుటాలు తీసుక వచ్చారు. రామరాజుగారు సేకరించిన తాళపత్ర కమ్మలు మిక్కిలి జీర్ణావస్థలో ఉన్నవి. ఆయా కమ్మలలోని కొన్ని పంక్తులు అసలు చదువ వీలు లేకుండ ఉన్నవి. ఆ కమ్మలలో
…కమ్మలలో వ్రాత తప్పుకూడ కుప్పులు, తెప్పలుగా ఉండగా వాటిని ఎలాగైన పరిష్కరణ చేయాలన్న తపనతో వీరు ఒకటికి పదిమార్లు ఆయా గ్రంథముల కమ్మలు పరిశీలించి, జాగ్రత్తగా చదివి వాటి ప్రాచీనతను, అవి ఏ కాలం నాటివో అని తేల్చుకొని ఒక నిర్ధారణకు రాగలిగారు. అది రామరాజు గారి తాళపత్రగ్రంథములపై ఉన్నమక్కువే మరో విషయమేమంటే ఒక కావ్యం ఎలా ప్రారంభమైనది. అది ఎలా? ముగించబడినది. దాని కాలపరిధులు, వాటిలోని కల్పనలు పరిష్కరిస్తూ తన అనుమానాలను నివృతి చేసుకొన్న పిమ్మట దానిపై ఒక అభిప్రాయానికి రాగలిగారు….ఇందులో
రాజాబహర్ పామనాయక భూపాలుడు సురపుర సంస్థానాదీశులు ఇతను 1857 సిపాయిల తిరుగుబాటులో పాల్గొన్నాడు. ఇతను “భార్గవపురాణం”. ద్రౌపదీ కళ్యాణకర్త బోయినపల్లి కుమార వెంకటరాయులు 17వ శతాబ్దికుడు, పద్మనాయకులు – రెడ్లు వంశం. హరివంశంలోని “ఆశ్చర్యపర్వం” లో ధర్మకథలు, తెలుగులో తురిమిళ్ళ రామన్న “శేషధర్మం”. నవీన ద్రోణపర్వం కమ్మపై కారణం రామయ్య తాత పేరు. గద్వాల పెదసోమభూపాల వినతి కి కోటికెలపూడి వీరరాగవ కవి. “యాదశ్యుక తాత్పర్య బారతోద్యోగపర్వం” లయాగ్రహికవి “కౌసలేంద్ర చరిత్ర”. అద్దంకి గంగాధర కవి “తపతీ సంవరణోపాక్యనం” నాడగౌడు ముష్టిపల్లి వెంకటభూపాలుడు. “దివ్యదేశమహత్మ దీపిక” 108 దివ్యస్తలాలు ద్విపద గ్రంథం “వెంకటాచలరమణ” శతకం మూడువేల కీర్తనలు.. “శ్రీ రుక్మిణీ కురవంజి” అత్తను రామనుజాచార్యుని రచన, జంపె, సువర్ణలులు, మంగళహారతులు, ద్విపదులు, దవళలు, ఆనాటి సామాజిక స్థితులు మొత్తనముగ – మట్టుసముగ మహబూబ్ నగర్ జిల్లా వాడుక పదం గద్వాల, సర్వజ్ఞ పద్మనాయక భూపాలుడు “సారంగధర చరిత” 14వ శకము యక్షగాణం (1376), 16వ శ॥ కందుకూరి రుద్రకవి “సుగ్రీవవిజయం” తొలి యక్ష గానం నాలుగు వందల ఎండ్ల కింద పుట్టిన
కుతుబ్షాహి వంశంలో సుల్తాన్ స్థాన మంత్రి నేబతి కృష్ణయామాత్యుడు “పంచతంత్రం” ఆధారంగా “రాజనీతి రత్నకర” ఆరు అశ్వాసాల కావ్యం వ్రాసిండు. ఇతని పూర్వికులు నేబతివృత్తిలో ఉన్నరట (నియంత్ పతి (1580) 1960 నాటి మాట, వరంగల్కు చెందిన పరశురామ పంతులు..లింగమూర్తి రాసిన “ఆత్మరామ గోవింద” శతకాలు సుప్రసిద్ధం. ఆదికవి పాల్కురి సోమన లఘుకృతి పండితారాద్యోహరణం” సారంగ తమ్మయకవి “వైజయంతి విలాసం” ఇందులో “బాగిరదీపట్టనే” అన్నమాట బాగమతి మల్కిబరాం అయ్యి ఉంటుంది. ఓరుగంటి లక్ష్మణ యజ్వరాసిన “సీతరామవిహరకావ్యం” పరశురామ పంతులు అనంతరామ పండితుడు రాసిన ‘సీతావిజయం చంపు” – దిట్టకవి లక్ష్మణ ఏకసర్గకావ్యాలు “హనుమద్రామాయణం” దేవులపల్లి. అన్నపూర్నేశ్వరశర్మ రాసిన “నరసింహవిజయం వ్యాయోగం” – అయ్యవారు శాస్త్రి గారి “సాంభోదయం” చంపు ప్రబందం. చంద్రబట్టు ఈశ్వరప్ప “పార్వతీపరిణయం” చంపుకావ్యం బరద్వాజ రామచార్యులు రాసిన “బద్రగిరి చంపుకావ్యం” “బాలసరస్వతి శ్రీనివాసచార్య” ఏకదిన ప్రబంధం” పిల్లల మర్రి వెంకట పతి సూరి “రాజేశ్వర విలాస మాహకావ్యం 16వ శతాబ్దం.
రామరాజు మాదిరే తాళపత్ర గ్రంథాలపై కృషి చేసిన వేటూరి ప్రభాకరశాస్త్రి, మానవల్లి రామకృష్ణ గారలు రామరాజుకి ఆదర్శం, శేషాద్రి రమణకవులు కూడ ఈ కోవకి చెందినవారే. రామరాజుగారి కృషితో అనేక కొత్త గ్రంథాలు, కవులు, కావ్యకర్తలు, నూతన గ్రంథాల అంశాలు వెలుగులోకి వచ్చాయి. రామరాజు కృషిఫలితంగా కనుమరుగైయ్యే స్థితిలో ఉన్నవారు, చరిత్రకెక్కి చరితార్థులైనారు.
కొన్ని తాళపత్రగ్రంథాలు మూలం నుండి కొన్ని శతాబ్దాల అనంతరం దాని రూపు మార్చుకొన్నవి. కొందరు వ్రాయసకార్లు ఎత్తిరాయడం కూడా జరిగింది. ఒకానొక కాలంలో జీవించిన రాజు లేదా కవి యొక్క కాలం తాళ పత్రాలలో పేర్కొనబడినప్పటికి చివరకు వాటిని బద్రపరచిన వారి మనవలు, మునిమనవలు, (ముందు తరాల వారు) నేడు వారి వలననే రామరాజు గారికి ఇట్టి పత్రాలు లభించడం జరిగింది. ఏది ఏమైననూ తెలుగు సాహిత్యాన్ని మరుగున పడిపోయే కవులను రామరాజు గారు తెలంగాణ సాహిత్యాన్ని చరిత్రపై పునరుజ్జీవింపజేయడం ముదావాహం వారి కృషిని బావితరాలకు అందించాలనే వారి తపనతో ఈ గ్రంథాన్ని తీసుకు వచ్చినందుకు తెలంగాణ సంపాదక, ప్రచురణ కర్తలకు అభినందనలు.