కథలు

           నా ఒడిలో పెరిగి చక్కని విద్యాబుద్ధులు నేర్చుకుని నన్ను నిర్దాక్షిణ్యంగా వదలి పై చదువులకనీ వలసవెళ్ళిపోతున్నారు పిల్లలు. విదేశీ వ్యామోహంతో స్టేటస్ కోసమని ఉద్యోగాల పేరుతో మరెంతో మంది వెళ్ళిపోతున్నారు. రెక్కలు వచ్చిన పక్షులు ఎగిరిపోయినట్లు వెళ్ళిపోతున్నారులే అనుకుని సరిపెట్టుకున్నాను. కానీ ఈ తల్లిని విడిచి వార్ధక్యం మీద పడి ముక్కుతూ మూలుగుతూ కాలక్షేపం చేస్తున్న వృద్ధమాతవు, నువ్వు ఎందుకమ్మా వెళ్ళిపోతున్నావు… ఏం బావుకుందామని! పిల్లలని వదిలి ఉండలేక అంటావా! వట్టిపోయిన గోమాత లాగ మరి ఈ తల్లిని గురించి ఎవరైనా ఆలోచిస్తున్నారా, బేలగా అడుగుతోంది భారతమాత.
        తూలి ముందుకు పడబోయి నిలదొక్కుకుంది శాంతమ్మ. “పలుగు, పార పట్టుకుని తవ్వే పురుషుడు పడ్డప్పుడు, ‘ఆ బాగా పడ్డావులే’ అంటుందట… అదే ఆలికి ముగ్గువేసే ఆడది పడితే, ‘అయ్యో బిడ్డ పడ్డవా’ అంటుందట ఆ భూమాత”. అత్తగారు కొత్తగా కాపురానికి వచ్చినప్పుడు చెప్పిన మాటలు గుర్తుకు వచ్చాయి శాంతమ్మకు. లేస్తూనే మంచం దిగుతూ భూమి మీద పాదం మోపుతూ, ‘తల్లీ భూమాత నన్ను క్షమించు తల్లీ’ అని భూమాతకు నమస్కరించాలట. అలా చేస్తే ఆ భూమాతనే కాపాడుతుందట. తను ఎన్నిసార్లు పడిందో, ఆ తల్లి కాపాడుతోంది. మెల్లగా కూర్చుండిపోయింది. అలసిన ప్రాణం సేద తీర్చుకోవాలనుకుంటే ఇక్కడ నీకు నేను ఉన్నాను. మరి ఆ పరాయి దేశంలో… భూమాత ప్రశ్నిస్తున్నట్లు ఉంది.
      శాంతమ్మ కళ్ళు వర్షిస్తున్నాయి. ‘నిజంగా భూమాత నిన్ను పలకరించిందా… అంతా నీ ఊహ’ అని, తల్లి వంగి నమస్కరిస్తుంటే చూసి పెద్దకూతురు పారిజాతం వెక్కిరించింది చాలాసార్లు తల్లిని.
      పుట్టిన ఊరుని కన్నతల్లిని, పెట్టిన చేతిని, చేసిన మేలుని మరిచిపోకూడదట. కాని ఇప్పుడు అందరూ చేసేది అదే. చివరికి తను అదే చేస్తుంది. కన్నీళ్ళు ఆగనంటున్నాయి. “అంబవైనా నీవేనమ్మా భారతాంబ… జగదాంబవైనా నీవేనమ్మా భారతాంబ… రత్నగర్భీనానీ పేరు గాంచితివమ్మా. నేడు రాళ్ళను కన్నావమ్మా భారతాంబ..”. అన్న పాటని నిజం చేస్తుంది ఇప్పటి యువతరం పోకడ.
     ‘అమ్మా… అలా దిగులుగా కూర్చున్నావెందుకమ్మా! నేను నీ కన్న కొడుకునే కదమ్మా… వచ్చేది నా దగ్గరికేగా… అలా దిగులుపడకమ్మా! ఏదైనా మొదట్లో అదోలా అనిపిస్తుంది. తర్వాత అదే అలవాటవుతుంది. నాన్న పోయాక ఒంటరిగా నీవు ఎలా ఉంటున్నావో అని నాకు బెంగగా ఉందమ్మా! నాన్న పోయి సంవత్సరం అయినాక వస్తానన్నావు కదమ్మా. అన్ని తంతులు జరిగిపోయినాక కూడా ఎందుకమ్మా… నిన్ను ఇలా ఒంటరిగా వదిలి వెళ్ళితే నలుగురు నానారకాలుగా అనుకోవటం ఏమోగాని నిన్ను విడిచి వెళ్ళి ఏదో అపరాధభావంతో నేను బ్రతకలేనమ్మా… నిన్ను పువ్వుల్లో పెట్టి చూసుకుంటామమ్మా! నన్ను నమ్మమ్మా…’ అన్నాడు వినయ్, తల్లి భుజం మీద చేయి వేస్తూ అనునయంగా.
       ‘దిగులు ఎందుకు ఉండదు! అన్నీ వదిలి దేశంగాని దేశంలో నీవు ఎంత మంచిగా చూసుకున్నా బంగారు పంజరంలో చిలుక బ్రతుకులాగే ఉంటుందిరా ఈ వయస్సులో… రావడం అవసరం అంటావా! ఈ జీవిత చరమాంకం ఇక్కడే గడిపేయాలని ఉందిరా’ గొంతు పెగలక గుండెల్ని దాటిన ఆ మాటలు పెగుల్చుకుని వచ్చాయి.
       ‘సరేలే సంతోషంగా ఉండు, ఇంకా టైం సరిపోదు. అన్నీ సర్దుకోవాలి. నీ మెడికల్ ఫైలుతో సహా ఏది మరిచిపోయినా కష్టమే. నీ గురించి అందరూ వస్తుంటారు, ఆ హడావుడితో సరిపోతుంది. కొన్నికొన్ని మనసుకు ఇష్టం ఉన్నా లేకపోయినా కాలంతో పరుగు తీయక తప్పదమ్మా… ఇప్పుడే వస్తాను’ అంటూ బయటకు వెళ్ళిపోయాడు వినయ్.
       మౌనంగా లేచి వాకిలి తుడిచి, తులసికోట కడిగి, ముగ్గు పెట్టుతుంటే చెయ్యి ఒణికింది శాంతమ్మకు. రేపటి నుండి నా ఆలనా పాలనా ఎవరు చూస్తారు! నన్ను వదిలి నువ్వు వెళ్ళినా, నిన్ను నేను ఎలా మరిచిపోతాను! ఆలనాపాలనా లేక నీమీద బెంగతో వాడి కృశించి పోతాను సుమా! అంటూ పుష్పవిలాపంలోని పూలమొక్కలా దీనంగా అంటోంది తులసికోటలోని తులసి మొక్క ‘ఈ అశక్తురాలిని క్షమించు తల్లి’ అంటూ కన్నీళ్ళతో చేతులు జోడించింది శాంతమ్మ.
      ‘వసుధ భర్త పోయాడట. మన ఇంట్లో పెరిగిన పిల్ల ఒక్కసారి చూసి వస్తాను రా’ దు:ఖం ఆగలేదు శాంతమ్మకు.
    ‘సరే, త్వరగా వచ్చేయమ్మా… నాకు మాత్రం పంపాలని లేదు. ఈ సమయంలో… సరే వెళ్ళిరా…’ విసుగ్గానే అనేసి వెళ్ళిపోయాడు వినయ్.  జనం ఏడుస్తున్నారు. వసుధ భర్త మంచితనాన్ని చెప్పుకుంటూ కంటతడి పెడుతున్నారు. అన్ని కార్యక్రమాలు జరిగిపోయాయి. ‘అమెరికాకు వెళ్తున్నావటగదా! నీకెందుకమ్మా, ‘కృష్ణా రామా’ అని కాలక్షేపం చేసుకోక మరీ చోద్యం కాకపోతే’ బుగ్గలు నొక్కుకుంటూ అడుగుతోంది పక్కింటి పార్వతమ్మ.
 
        ‘భారతదేశం పుణ్యభూమి అంటారు. ఈ పుణ్యభూమిలో కలిసిపోతే పునర్జన్మ ఉండదని విదేశీయులు సైతం మన కాశిలో కలిసిపోవడానికి వస్తారు. నువ్వేమిటమ్మా అక్కడ తనువు చాలించాలంటూ వెళ్తున్నావు. అక్కడ నీకు ఏమన్నా అయితే, దిక్కు దివాణం ఉండదు. నీకోసం ఏడ్చేవాళ్ళు కూడా ఉండరు, నీ పిల్లలు తప్ప. అక్కడ ఏదో కరెంటు కుర్చీలో కూర్చోబెడతారట. క్షణంలో బూడిదేనట. ఇన్ని ఏళ్ళు ఇక్కడ బతికి ఏం లాభం… ఇంత బతుకు బతికి ఇంటెనుక చచ్చినట్లు ఏం కర్మ! చెప్పు తప్పుగా తీసుకోకమ్మా, నాకు తోచింది చెప్పానమ్మా!’ లెంపలు వేసుకుంటూ మరొకరు.
      ‘అంటే ఇదేనా నిన్ను ఆఖరిసారిగా చూడటం, ఇంకా నిన్ను చూడమా…’. అక్క అంది. అలివేలు ఆ కళ్ళలో సన్నటి నీటిపొరా, అన్నింటికీ చిరునవ్వే సమాధానంగా పెదాలని నవ్వుని అతికించుకుని చెప్పింది శాంతమ్మ. శాంతమ్మ మనసు ఎంత వర్తమాన కాలాల్లో ఆలోచించుకున్నా గతంలోకే పరుగుతీస్తుంది. ఉన్న బంగారం అంతా అమ్మి లోను పెట్టి, పార్ట్ టైం చేసి రాత్రి పగళ్ళు కష్టపడి ఈ ఇంటిని కొన్నాడు రఘురామయ్య. తన అభిరుచికి తగ్గట్లుగా ఇంటిముందు కొబ్బరి, అరటి ఎన్నో రకాల పూలచెట్లు, ఇంటివెనక పనస, మామిడి, జామ, సపోటా, నారింజ చెట్లను పెంచాడు. ఏ కాస్త తీరిక దొరికినా వారికి ఆ చెట్ల మధ్య కాలక్షేపం, వెలుగురేకులు విచ్చుకోక ముందే లేచి ఆ చెట్ల కింద నులక మంచం వేసుకుని కూర్చునేవాడు.
    ‘ఇంత పొద్దున్నే ఎందుకండీ లేవడం, మంచు పడుతుంది.. అలా చెట్ల కింద కూర్చోకండి…’ విసుక్కునేది శాంతమ్మ.
    ‘ఆ పక్షుల కువకువలు, మామిడి చెట్ల మీదుగా వచ్చే సువాసనలు… ఆ గాలి కొబ్బరి చెట్ల ఆకుల నుండి జాలువారే మంచు బిందువులు… నీకు ఎలా చెబితే అర్థం అవుతుంది!’ అనేవాడు.
     ‘నిజమే నాకు అర్థం కాదు. ఈ పిల్లలతో ఈ చాకిరీ నాకు సరిపోతుంది.నాకు అంత తీరిక లేదు’ విసురుగా వెళ్ళిపోయేది శాంతమ్మ.
    ‘శాంతా… నేను లేని ఈ రెండురోజులు మొక్కలకి నీళ్ళు పోయలేవు… చూడు ఈ మొక్కలు ఎంత అల్లాడిపోతున్నాయో… మొక్కలని పెంచడం కష్టం కాదు. వాటి గొంతులో గుక్కెడు నీళ్ళు పోస్తూ వాటి ఆలనాపాలన చూస్తే అవి రేపు నీకు ఎంతటి ఫలితాన్నిస్తాయో తెలుసా… కన్నపిల్లలైనా రేపు మనల్ని సరిగ్గా చూస్తారో చూడరో కాని ఈ మొక్క అలా కాదు. నీడ నిచ్చి సేద తీరుస్తాయి. ఆకలిని తీరుస్తాయి. వాటిపట్ల ఇక ముందైనా శ్రద్ధ చూపు’… మొక్కలకి నీళ్ళు పోస్తూ మందలించాడు. నొచ్చుకుంది. భర్త మందలించినందుకు కాదు. గుక్కెడు నీళ్ళు పోయనందుకు, ఎంతో అపరాధభావంతో, మామిడి, పనస ఏపుగా పెరిగాయి. ఫలవంతమైన ఆ చెట్లని చూస్తుంటే ఆ కళ్ళల్లో ఎంత ఆనందం. కొబ్బరి కూడా విరగ కాచేది. అలా ఏళ్ళు గడిచాయి. పిల్లల పెళ్ళిళ్ళు అయ్యాయి. వాస్తు బాగ లేదు వెనకాలా మెట్లు మార్చాలంటే పనస చెట్లని, మామిడి చెట్లని కొట్టేయాలని పట్టుబట్టారు ఇద్దరు మగపిల్లలు శ్రీను, వేణు.
    ‘శాంతా ఈ పిల్లలని చూడు ఇవాళ మనకే ఎదురు తిరిగారు. నా ప్రాణంలో ప్రాణమైనది కొట్టేస్తే నేను… నేను బతుకలేను… రఘురామయ్య కళ్ళల్లో నీళ్ళు నిండాయి.
     ‘ముగ్గురు పిల్లలు చాలంటే’ భర్త ముఖంలోకి చూస్తూ ఆగిపోయింది ఆనాడు.
      ‘శాంతా నారు పోసినవాడు… నీరు పోయకమానడు. పిల్లపిల్లకే ఆదాయం పెరుగుతుంది. ఆ మాట ఇంకా అనకు’ అన్నాడు. ఫలభరితమైన చెట్లని చూపిస్తూ నవ్వుతూ ‘చూడు అవి నీలా ఆలోచించాయా’ అని.
        కాని తన ఆలోచనా విధానమే తప్పని ఆలస్యంగా తెలుసుకున్నాడు. అధిక సంతానం దుఃఖానికి హేతువు. శ్రీను, వేణు, వినయ్ ముగ్గురు మగపిల్లల తర్వాత పారిజాత, సరిత, శోభ ముగ్గురు ఆడపిల్లలు పుట్టారు. ఉన్నదంతా ఖర్చుపెట్టి ఆడపిల్లల, మగపిల్లల చదువులు, పెళ్ళిళ్ళు చేశాడు. ఆరుగురు ఆరు తరహాలు. గతం చెదిరింది. భర్తని ఎలా అనునయించాలో తెలియక మౌనంగా అతడి తల నిమురుతూనే ఉండిపోయింది. తను మాత్రం ఏమి చేయగలదు. తండ్రిని కాదన్న పిల్లలు తల్లి మాట వింటారా! తనకీ బాధగానే ఉంది. ఫలభరితమైన ఆ చెట్లు లేనిచోటు ఊహించుకోలేకపోయింది.ఏడాది తిరగకుండానే రఘురామయ్య కన్ను మూశాడు. ఆ మామిడి చెట్టు, ఆ పనస చెట్టు లేదు. ఆ యజనమాని లేడు. కాని, ఆ జ్ఞాపకాలు నీడలా వెంటాడుతూనే ఉంటాయి.
     ‘అమ్మా’ అనగానే గతంలోంచి ఈ లోకంలోకి వచ్చి చేరింది శాంతమ్మ. చివరి ప్రయత్నంగా ‘నేను ఇక్కడే ఈ ఇంట్లోనే ఉంటానురా… ఆడపిల్లలు వచ్చి చూసి వెళ్తారు అప్పుడప్పుడు. నేను నీతో రాలేనురా… పెదవి దాటనీ ఆ మాటలని కంఠం నొక్కేసింది. ‘అమ్మా నువ్వు నాతోనే ఉంటావు. ఇంకేదో చెప్పాలని చూడకు నిన్ను నేను ఏ లోటు లేకుండా చూసుకుంటాను. ఇంకేమీ ఆలోచించకు మరోసారి చెప్పాడు వినయ్. శ్రీను ఎప్పుడో వెళ్ళిపోయాడు. విదేశాలకి. వేణు వెళ్లేది మరో దేశమట. చాలా దూరమట. మనుష్యులకి కాని, దూరభారాలు మనసులకు కాదుగా. అలాంటప్పుడు మమతానురాగాలు పంచుకోవడానికేం… ఎందుకింత పట్టుదలలు, పంతాలు… ఒకరి వెనుక ఒకరు విమర్శలు, వేళాకోలాలు. రక్తసంబంధీకులేనా వీళ్లు?… అక్కా, చెల్లి, అన్నా, తమ్ముడు అని పిలుపులు లేవు. అదిగో పెద్దాడి నుండి వచ్చింది. పెద్దవాడు వచ్చాడు. చిన్నది, చిన్నోడు వచ్చారు. ఇదేనా రక్త సంబంధం. అనుబంధం ఆత్మీయతా ఏవి లేవా…
       నా భర్త, నా భార్య, నా పిల్లలు ఇంతేనా కుటుంబం అంటే. ఎవరింటికీ ఎవరు వెళ్ళరు. పిల్లల్ని కదలనివ్వరు. ఎంతసేపు చదువు, పరీక్షలు, ఇతర వ్యాపారాలు ఇదేనా వీళ్ళనుండి ఆశించేది. ఆయన ఉన్నప్పుడు దీపావళి వస్తే ఎంతో సందడిగా ఉండేది. అందరూ ఎక్కడున్నా రావలసిందే… అందరికీ సరిపడా అరిసెలు దగ్గరుండి మరీ చేయించేవారు. నవ్వులతో, కేరింతలతో ఎలా ఉండేది ఇల్లు. ఇప్పుడు… ఈ పిల్లల కోసమా తను బాధపడేది… గుండె బరువెక్కింది.
    ‘అమ్మా… ఏం చేస్తున్నావు?’ హడావుడిగా వచ్చారు పిల్లలు.
     ‘ఇండియా ఈజ్ మై కంట్రీ… ఆల్ ఇండియన్స్ ఆర్ మై బ్రదర్స్ అండ్ సిస్టర్స్’ మూడేళ్ళు నిండని మనవరాలు త్రైలోక్య ముద్దుముద్దుగా చెపుతుంది. అందరూ నవ్వుతున్నారు దాని ముద్దుమాటలకు. తల్లి వనజ బంగారు కన్నమ్మ అని ఎత్తుకుని ముద్దులాడింది. ఆ పదం అర్థం తెలియదు ఆ తల్లిదండ్రులకి. ఒక కడుపున పుట్టిన పిల్లలు వాళ్ళల్లో వాళ్ళకే బ్రదర్స్, సిస్టర్స్ అనే మమతానురాగాలు లేవు. ఇంకా దేశంలోని ఆల్ ఇండియన్స్ అంతా బ్రదర్స్, సిస్టర్స్ ఆహా… శాంతమ్మ పెదాల మీద నవ్వు వచ్చింది. ఆడపిల్లలు అమ్మను పట్టుకుని ‘అమ్మా… బెంగగా ఉందే’ అని కంట తడిపెట్టారు.
        ‘జాగ్రత్తగా ఉండండీ. డబ్బుతో కొనలేనిది ప్రేమ ఆప్యాయతలు. రక్తసంబంధాన్ని మించింది ఏదీ లేదు. ప్రేమానురాగాలను మరిచి ఏదో కావాలని, లేని దేనికోసమో పరిగెట్టాలని ప్రయత్నించకండి. పట్టుదలలు, పంతాలు మాని అహంకారాన్ని వదిలి ఆరుగురూ ఒకటిగా బ్రతకండి. ఇదే తల్లిగా నేను మీ నుండి కోరే కోరిక.. పిల్లలు జాగ్రత్త, మీరు జాగ్రత్త… అంటూ మెల్లిగా లేచి తులసి కోట దగ్గరికి వెళ్ళి మెల్లిగా చెట్లని నిమిరింది. తులసి చెట్టు వాడింది ఎందుకో… వెళ్ళొస్తా తల్లీ… కాదు నేను వెడుతున్నానమ్మా… కన్నీరు ఇప్పుడు వచ్చింది. కొబ్బరి, సన్నజాజి, పారిజాతాలు, గులాబీలు మౌనంగా తమ విషాదాన్ని తెలుపుతూ వీడ్కోలు చెబుతున్నాయి. ఇన్నేళ్ళు మీతో కలిసి బతికాను, మీకు చేసిన సేవ తక్కువే, ప్రతిఫలం మాత్రం ఎక్కువే పొందాను. మీ ఆలనా, పాలనా రేపటి నుండి ఆ దేవుడు చూడాలి. ఆ వానదేవుడే కరుణించాలి. కన్నీటి మధ్య ఆకాశం వైపు చూస్తూ నమస్కరించింది.
 
        ఎంతోమంది వచ్చారు. ఇదే ఆఖరి వీడ్కోలు అన్నట్టుగా ఉన్నట్లుండి ఆకాశం మేఘావృతమైంది. ఉరుములు, మెరుపులతో వర్షం మొదలైంది. తల్లిగా ఒదిలి నువ్వు వెళ్ళిపోతున్నావు. ఇలా వృద్ధాప్యంలో కూడా మీరు వెళ్ళిపోయి నన్ను బాధప్టెటం ఏం న్యాయం.. నేను భరించగలనా! కసాయివాడిని నమ్మి తన లేగదూడను విడిచి పోతున్నట్లుగా కన్నీరు మున్నీరుగా ఏడుస్తుంది. భారతమాత. తన లేగదూడతో పాటు తాను కూడా బ్రిటిష్ వాడికి బానిసలా ఊడిగం చేయడానికి పోతున్నట్లు మనసులో మూగగా రోదిస్తుంది. శాంతమ్మ భూదేవికి వంగి నమస్కరించి ‘జననీ జన్మ భూమిశ్చ స్వర్గాదపీ గరీయసీ’ అని మనస్సులో పదే పదే వల్లిస్తూ కారు ఎక్కింది బరువైన గుండెతో, అయిపోయింది. ఈ ఇంటికీ, ఈ ఊరికీ, ఈ దేశానికీ, తనకీ ఋణం తీరిపోయింది. ఆ ఊహ గుండెల్ని పిండేస్తుంది. రేపటి రోజు గురించి ఆలోచించలేక కళ్ళు మూసుకుంది.
     ఎయిర్పోర్ట్ చేరారు అంతా. అంతా ఏడుస్తున్నారు. శాంతమ్మ వాళ్ళనెవరినీ చూడడం లేదు. ఆకాశంవైపు, భూమివైపు మార్చిమార్చి చూసి లోపలికి వెళ్ళిపోయింది కొడుకును అనుసరిస్తూ. అంతా హడావుడిగా ఉంది. ఆవును వదిలిన లేగదూడలాగా ఇంకొద్దిసేపు అంటే ఈ దేశాన్ని ఒదిలి తను వెళ్ళిపోతుంది. మళ్ళీ తను తన మాతృభూమిని చూస్తుందో లేదో… అక్కడే కళ్ళు మూస్తుంది. తన కోసం కన్నీరు కార్చేవారుండరు. ఎవరు నాకు అన్నీ యధావిధిగా చేయరా… కరెంటు కుర్చీలో కూర్చోబెట్టి బూడిద… వద్దు… వద్దు… అరిచాననుకుంది.
           ‘అబ్బా…’ గుండెల్లో గునపంతో పొడిచినట్లు కలుక్కుమంది.
      ‘నాన్న నాన్నా నానమ్మ…’ త్రైలోక్య అరిచింది. వినయ్ తన సీటు వదిలి తల్లి దగ్గరికి వచ్చాడు కంగారుగా. పరిస్థితి అర్థమైనది తనెంత తప్పు చేసాడో…
      ఉరుకులతో, పరుగులతో శాంతమ్మను ఎయిర్పోర్టు లోకి తెచ్చారు. పిల్లలూ, వచ్చిన బంధువులూ ఎవరూ ఇంకా వెళ్ళలేదు. అందరూ శాంతమ్మని చుట్టుముట్టారు ఏడుస్తూ. అంత బాధలోనూ శాంతమ్మ “జననీ జన్మ భూమిశ్చ స్వర్గాదపీ గరీయసి” అంటూ తేరిపారా తృప్తిగా చూసింది. ఆమె నవ్వుతున్నట్లు పెదవులపై నవ్వు మెరిసింది. తన తల్లి ఒడిలోనే తనువూ చాలిస్తున్నానన్నట్లుగా తృప్తిగా ఆ చూపులు చుట్టూ పరికించాయి. ఆకాశం వైపు, భూమి వైపు చూసింది.
        ‘ఎలా ఉందమ్మా, చెప్పు. నీకేం ఫర్వాలేదు!’ వినయ్ కన్నీటి మధ్య అన్నాడు.
 
 
       శాంతమ్మ పెదవుల మీద అదే చెరగని చిరునవ్వు. ప్రపంచాన్ని జయించినంత సంతోషం. తను తన దేశాన్ని వదిలిపెట్టి వెళ్ళలేదు. భారతదేశము నా మాతృభూమి… ఆ పెదాలు కదులుతున్నాయి అతికష్టం మీద. ఇది చాలు నాకు. ఇంకేం అక్కర్లేదు అన్నట్లుగా తృప్తిగా చూసింది. అంతే… శ్వాస ఆగిపోయింది. ఎంత అదృష్టవంతురాలు శాంతమ్మ అనుకుంటున్నారు అంతా.
                           ………………………….

పడక్కుర్చీలో దీర్ఘాలోచనలో మునిగిఉన్న నరసింహమూర్తికి భార్య అడుగులు చేతిలో మజ్జిగ గ్లాసుని, గడియారంలో తొమ్మిది గంటలని గుర్తు చేశాయి. ఇరవై ఏళ్ళుగా ఏ ఒక్క రోజు తప్పని దినచర్య. నర్సింహమూర్తి, తన నలభైవ ఏట నుండి రెండోపూట భోజనం మానేశారు. సాయం వేళల్లో ఏదైనా అల్పాహారం. రాత్రిపూట సరిగ్గా తొమ్మిదింటింకి గ్లాసుడు మజ్జిగ. ఇంట్లో ఉన్నంతసేపు గడియారం చూసుకునే అవసరం నర్సింహమూర్తికి ఏనాడు కలగలేదు.

సాయంత్రం ఐదున్నరకి ఇంటికి రాగానే బట్టలు మార్చుకుని ముందు గదిలో పడక్కుర్చీలో కూర్చుంటారు. అలా కూర్చున్న మూడు నిమిషాలలో చేతిలో పొగలుగక్కే కాఫీని పెడతారు జానకమ్మ. ఏడు గంటలకు స్నానం. ఏడున్నర కి అల్పాహారం తొమ్మిదింటికి గ్లాసుడు మజ్జిగ తాగి సరిగ్గా రాత్రి పది గంటలకి తమ పూర్వీకుల నుండి సంక్రమించిన పట్టె మంచంపై నడుం వాలుస్తారు. తిరిగి ఉదయం ఐదు గంటలకి నిద్ర లేస్తారు. కాఫీ, తర్వాత ఎనిమిది గంటలకి ఉపాహారం. తొమ్మిదింటికి క్యారెజ్ తీసుకొని బడికి బయలుదేరడం. తనకి అవసరాలు తీర్చబడడమే తప్ప ఏ రోజూ ఎలా తీరుతున్నాయి అన్న ఆలోచనే రాలేదు.

ఇవాళ ఉదయం తన మిత్రుడు సహాధ్యాయి సుధాకరం సహచరిని కోల్పోయిన వార్త విన్నప్పటి నుండి మజ్జిగగ్లాసు అందుకునే పడక్కుర్చీ ఖాళీ అయినా,మజ్జిగ అందించే మట్టి గాజులు నిష్క్రమించినా ఆవరించే శూన్యాన్ని అధిగమించి జీవితాన్ని కొత్తగా ఆరంభించటం సాధ్యమా అన్న ఆలోచన తనని ఉదయం నుండి ఆందోళనకి, ఆవేదనకి గురి చేస్తోంది.

“ఏవిటండీ! ఇంకా ఉదయం విచారంలోంచి బయటపడలేదా?” గ్లాసు చేతికందిస్తూ అడిగింది జానకమ్మ. సమాధానానికై ఎదురు చూడకుండా . “ఏవిటండీ! పంపిన దేవుడు తిరిగి పిలిస్తే పోకుండా ఉంటామా!? ముందు వెనక అంతే. పోయిన వారు ధన్యులు. ఉన్నవారు భగవంతుడి ఆరాధనలో కాలం గడుపుతూ ఆయన ఆజ్ఞ కోసం వేచిచూడాలి. జంట జీవితం ఒంటరిదైతే భగవంతుడి తోడు కోరాలే కాని ఈ వయసులో అలవాట్లు అవసరాలు ఎలా అనికాదు. అనవసరంగా ఆరోగ్యంపాడు చేసుకోక నేను ఇచ్చినన్నాళ్ళు మజ్జిగ తాగండి. ఇవ్వలేని రోజున మీరే కలుపుకుతాగడం అలవాటు చేసుకోండి.” అని చిరునవ్వుతో వెడుతున్న ఆవిడని “మరి తాగేవారు లేకపోతే…” అని అడగాలి అనుకొని దొరికి దొరకని సమాధానం మనసుని చేరగా మజ్జిగ మరింత రుచిగా అనిపించింది నర్సింహమూర్తికి.

ఇది నిజంగా జరిగిన 1960 ప్రాంతంలోని కథ. నా చిన్నప్పుడు, సీతారాం బాగ్ లో ఉన్న మా ఇంటికి ఈ ముస్లిం ఆవిడ, మంగళ్ ఘాట్ లో ఉన్న గోడే ఖబర్ నుండి వచ్చేది. మా అమ్మ లక్ష్మి నరసమ్మగారు ఆవిడకు నరసింహ స్వామి పూజ చేసి తీర్థ ప్రసాదాలు ఇస్తే, ఆవిడ ఎంతో భక్తితో పూజ చేయించి వాటిని స్వీకరించే ది. మొహర్రం పీర్ల పండగ రోజు మా అమ్మ ఆమెకి దట్టి, బట్టలు పంపేది. ఆమె మాకు ఊదు ప్రసాదంగా తెచ్చి ఇచ్చేది. మాకు ఏ జబ్బు చేసిన దర్గాలకు తీసుకెళ్ళి ప్రార్థనలు చేసేది మా అమ్మ.

చుట్టు పక్కల వారు, కులం వారు ఆక్షేపిస్తున్నా ఎదురించి ముస్లిం మహిళకు నరసింహ జయంతి రోజు ఆమె తరపున మా అమ్మ పూజ చేయటం అయితే,

వాళ్ళ బంధువులు అభ్యంతర పెట్టినా, మోహల్లా (వీధి) వాళ్ళు గర్హించినా, ముస్లిం వనిత ధైర్యంగా పూజ చేయించటమే కాక మా అమ్మ ఇచ్చిన దట్టిని పీర్ల కు సమర్పించి మొక్కులు మొక్కి మా కుటుంబం కోసం ప్రార్థనలు చేయటం గొప్ప కదా. ఆరోజుల్లో నిజంగా అభినందనీయమే.

ఆ రోజుల్లో మడి ఆచారాలు సంప్రదాయాలు ఎక్కువగా ఆచరించే మా కుటుంబాలు ఈ విధమైన సఖ్యత చూపడం నిజంగా నాకు అద్భుతమే అనిపిస్తిస్తుంది ఇప్పటికీ. ఏమీ చదువుకొని మా అమ్మ, పేదరికానికి మతంఉంటుందా? అని అడిగిన ప్రశ్న గొప్పది.

అందుకే మనసు లో ముద్ర వేసుకుని పోయిన ఈ సంఘటనని కథగా రాయాలని పించింది. ఈ ఇద్దరి స్త్రీ లను అభినందించకుండా ఉండలేకపోతున్నాను.

మా అమ్మ లక్ష్మి నరసమ్మ

‘అమ్మా‘ అంటూ పరుగున అమ్మ దగ్గరికి వెళ్ళాను.

మడి చీరలో ఉన్న లక్ష్మమ్మ, అదేమా అమ్మ.. ‘ఏమిటే ఆ ఉరుకులు. దగ్గరికి రాకు, ముట్టుకోకు, దూరం దూరం.. మడిలో ఉన్నా..‘ అని దూరంగా జరిగింది.

‘సరేలే ముట్టుకోను గానీ, ఆవిడ వొచ్చింది. అదే బురఖా ఆవిడ‘ అప్పటిదాకా తాడాట ఆడుతూ, చాంద్ బీ రావటం వల్ల అమ్మకి చెబుతామని అలాగే వచ్చేసాను.

‘మళ్లీ తాడట ఆడుతున్నావా, ఎలా దమ్ము తీస్తున్నావో చూడు. ఎన్ని సార్లు చెప్పినా వినవు. ఆ తాడు అవతల పడేయి. ఆవిడని కూచోమని చెప్పి, మంచినీళ్ళివ్వు వచేస్తున్నా‘ అంటూ అమ్మ హడావిడిగా వంట పూర్తి చేయటానికి వెళ్ళింది.

‘సరే కానీ, ఆవిడ ఎండలో వచ్చింది. నువ్వే అంటావు కదా ఎండలో నుంచి వచ్చి నీళ్ళు తాగొద్దని. మరి ఇవ్వమంటావా నీళ్ళు.‘ అంటూ నా సందేహాన్ని అడిగాను. ‘సరేలే, ప్రశ్నలు మొదలుపెట్టావా… చెప్పింది చేయి. ఎవరొచ్చినా ముందు వారిని కూచో పెట్టీ మంచి నీళ్ళు ఇవ్వటం పద్దతని ఎన్ని సార్లు చెప్పాను. ఆమె ఇష్టం, తాగాలను కుంటే తాగుతుంది.‘ విసుక్కుంటూ తనపనిలో పడింది.

ఏమిటో అమ్మ ఒక్కోసారి ఒక్కొలాగా మాట్లాడుతుంది. ఆడే స్కిప్పింగ్ రోప్ పక్కన పెట్టి, వంటింటి లోకి వెళ్ళాను. చల్లటి మంచినీళ్ళు రాగి చెంబుతో తీసుకెళ్ళి, గ్లాసులో పోసి ఆవిడ ముందు పెట్టాను. మోసుకొచ్చిన సంచిని అరుగు మీద పెట్టి బరువును మోసిన చేతిని మరో చేత్తో నొక్కుకుంటూ అరుగు మీద నీరసంగా కూచుని ఉంది చాంద్ బీ. ఎండలో నడిచి వచ్చిందేమో ఎక్కడలేని అలసట కనిపిస్తోంది ఆమె ముఖంలో. నేను చెంబుతో నీళ్ళు తేవటం చూసి తల మించి బురఖా తీసి, ఇంటి ముందున్న చింత చెట్టు మొదట్లో కెళ్ళి అక్కడున్న బకెట్ లోని నీళ్ళతో మొహం కడుగుకుంది. ఎవరొచ్చినా కాళ్ళు కడుక్కుని లోపలికిరావాలి. అందుకే నీళ్ళబకెట్ ని ఇంటి ఎదురుగా పెట్టడం మా ఇండ్లలో పద్దతి.

కాస్త ప్రాణం కుదుట పడి, ఇంటి వాకిట్లోని అరుగు మీద కూచుని బురఖాతో ముఖం తుడుచుకుంది. మంచినీళ్ళ గ్లాస్ తీసుకుని గట గట మని తాగి, ఇంకా నీళ్ళు పొయ్యమని గ్లాస్ చూపింది. ఆమెకి చాలా దాహంగా ఉంది కాబోలు మాట్లాడలేక పోతోంది. రెండో గ్లాసు కూడా తాగేసింది. ప్రతి సారి పూజ కోసం తల స్నానం చేసి వస్తుంది. ఇంకా జుట్టు ఆరలేదులా ఉంది, ఆమె వోత్తైన తడి జుట్టుతో వెనకాల బురఖా అంతా తడిసి పోయింది. ఆమెనే చూస్తూ నిలుచుండి పోయాను.

నీళ్ళ చెంబు లోపల పెట్టటానికి వెళ్లి అమ్మ హడావిడి పడటం చూశాను. ఆవిడ ఇవాళ వస్తుందని వంట తొందరగా చెయ్యాలని పొద్దుట్నుంచి అంటూనే ఉంది అమ్మ. దాదాపుగా వంట పూర్తి అయింది.

వంట అవటమే ఆలస్యం కట్టెలు ఆర్పీ, కాలినంత భాగం తీసేసి మిగిలిన కట్టెలని, ఆర్పిన కట్టె ముక్కలను ఎండలో పెట్టీ బొగ్గులుగా తెల్లారి మళ్లీ వంటకు ఉపయోగిస్తుంది. ఎందుకమ్మా అలాగ అంటే. మొత్తం కట్టెలు కాలిపోతే బూడిద అవుతుంది. అందుకే అర్పేయాలి. అప్పుడు కాలిన కట్టే బొగ్గు అవుతుంది. అవి మళ్లీ వంటకు పనికొస్తాయి కదా‘ అనేది అమ్మ. ఏంటో తను చేసేవి అప్పుడు అర్థమయ్యేది కాదు. కానీ అది ఆమెకి పేదరికం నేర్పిన కొన్ని పాఠాలలో ఇదొకటని తరువాత రోజుల్లో అర్థమయింది. పాపం ఆవిడ ఎంతో పొదుపుగా సంసారాన్ని లాక్కొ చ్చింది కదా అనిపిస్తుంది.

పొయ్యిపైన చట్టిలోని పప్పుచారుని స్టీలు గిన్నెలోకి వోమ్పేసి మూత పెట్టింది. మట్టిచట్టిలో పప్పుచారు చేయటం ఆమె అలవాటు. పక్క పొయ్యి పై ఉడుకుతున్న అన్నం ఒకసారి గరిటతో తిప్పి, అన్నం గంజి వార్చటానికి తప్పాలామూతికి తట్టు (అదే బియ్యం సంచి) ముక్కని కట్టి పక్కనే ఉన్న అరుగు మీద వొంపింది. ఆ గోనె పట్టాకి రంద్రాలు ఉంటాయి కదా అన్నం పడిపోకుండా గంజి మాత్రమే బయటకు పోతుందన్నమాట. పొయ్యిలోని మంటతీసేసింది కానీ పూర్తిగా అర్పలేదు. మళ్లీ పులిహోర తాలింపు పెట్టాలికదా. ఈలోపు గిన్నెలో నీళ్ళుపోసి శక్కర, టీ పొడివేసి పోయి మీద పెట్టింది. పక్క పొయ్యి లోని నిప్పుని ఆర్పేసి, పొయ్యిదగ్గర అంతా సర్దేసింది. గంజి వార్చిన అన్నం గిన్నెకి మూత పెట్టీ మళ్లీ ఆర్పిన పొయ్యి మీద పెట్టేసింది. ఆ వేడికి అన్నం పొడి పొడిగా అవుతుందన్న మాట.

అప్పటికి గ్యాస్ పొయ్యి రాలేదు మా వరకు. వచ్చినా భరించలేని మధ్యతరగతి శ్రీవైష్ణవ కుటుంభం మాది. మట్టి పొయ్యి మీదే వంట చేయాలి. ఆ పొయ్యిని ఆమే తయారు చేస్తుంది. ఒక మంచి రోజు చూసుకుని, తానే వెళ్లి పుట్టమన్ను తవ్వుకొచ్చి నీళ్ళతో తడిపి, బాగా పిసికి, ఆ మట్టితో గుండ్రటి పొయ్యి తయారు చేస్తుంది. మధ్యలో ఇనుప చువ్వ లు పెడుతుంది. దాని వల్ల బొగ్గులు వేయటానికి వీలవుతుంది. ఇంపచువ్వల కిందిభాగంలోకి చేయిదూరెంతగా కన్నంచేస్తుంది. అక్కడ పిడకపై కిరోసినేసి వెలిగించటానికి ఉపయోగపడుతుంది. అవసరమైతే రెండు కట్టెలని కుడా పెట్టి కట్టెల పొయ్యిలగా కుడా వాడుకోవచ్చు. కొన్ని సార్లు అక్కడే ఆలుగడ్డలని, మొగరం గడ్డల్నిఅదేనండి చిలగడదుంపలు, ఇంకా లేత బెండకాయలను, లేత బీరకాయలను కాల్చి మాకుఅన్నం లోకి ఇచ్చేది. కూరల బదులుగా వాటితో భోజనం కానిచ్చేవాళ్ళం. అప్పుడప్పుడు అమ్మ పక్కన కూచుని చిన్న పోయ్యిని చేసేదాన్ని. ఏంటో మరి ఎండగానేవిరిగిపోయేది.

అలాగే మరో చిన్న పొయ్యి చేస్తుంది. దాన్ని కట్టెలు మాత్రమే పెట్టీ వాడుకోవచ్చు. వాటిని నీడలో ఆరాక వంటింట్లో ఓపక్కన గట్టులాగ చేసి పెర్మినేంట్ గా దానిపై పెట్టేస్తుంది. రోజు వంట అయ్యాక ఎర్రమట్టి, పేడ కలిపి పోయ్యిలని అలికి వాటిపై ముగ్గు వేయటంతో అవి శుద్ధి అయి తిరిగి మరునాడు మడి వంటకి పనికి వస్తుందన్నమాట. ఆమెకి ప్రతిరోజూ సంధ్యవేళ పొయ్యిలు అలకడం తప్పనిసరి పని. వంటంత ఒకపూటే చేసేస్తుంది. రాత్రికి రొట్తెల్ని, తక్కువపడే అన్నాన్ని కిరోసిన్ పంపు స్టవ్ పై వండేస్తుంది. మళ్లీ ఈ స్టౌ పొద్దుట వంటకి పనికి రాదుట. ఆ వంటలతో దేవుడికి ఆరగింపు చేసేది కాదు అమ్మ.

మా నాన్న దేశికాచార్యులు గుళ్ళో పూజలు చేసి తెచ్చే చాలీచాలని సంపాదనతో ఇల్లు వెళ్ళదీస్తోంది. నలుగురు సంతానoలో మా పెద్దన్నయ్య ఉద్యోగంలో చేరి కాస్త సంపాదిస్తున్నాడు.. అక్క చూడామణికి చిన్నప్పుడే పెళ్లి చేసి అత్తారింటికి పంపారు. పెద్దకుటుంబంలోకి వెళ్ళటంతో పుట్టింటిని ఆమె పూర్తిగా మరిచి పోయేలా చేసింది. అమ్మ, అన్నయ్య అప్పుడప్పుడు వెళ్లి పండ్లో పూలో, వీలైతే ఎవైన పిండివంటలు చేస్తే అవి ఇచ్చి బాగోగులు అడిగి వస్తుంటారు. ఒకందుకు అమ్మాయి ఒకతి ఉందని కుడా గమనించే స్థితిలో లేని పేద కుటుంభం మాది. రెండు గదుల చిన్న పెంకుటిల్లు. ఆ గుడిప్రక్కవీధి అంతా అలాంటి వారే నివసిస్తున్నారు. అన్నయ్య స్కూలు ఫైనల్ పాసవంగానే చిన్న ఉద్యోగం చూసుకున్నాడు. చిన్నన్నయ్య పదవ తరగతిలో ఉన్నాడు. నాన్న, గుడికి జీయంగార్ వచ్చినప్పుడు సామూహిక ఉపనయన కార్యక్రమాల్లో అన్నయ్యలిద్దరికి చిన్నప్పుడే ఉపనయనం చేయించాడు. అప్పుడప్పుడు ఇద్దరూ ఆయనతో పాటు పూజలకు వెళుతుంటారు. తరువాత నేను.. విజయ లక్ష్మి ..సెవెంత్క్లాస్ అండి. అమ్మ మాత్రం ఆడపిల్లకి చదువు వద్దని మొత్తుకున్నా అన్నయ్యలు వినకుండా నన్ను చదివిస్తున్నారు. గవర్నమెంటు స్కూల్లో ఫీజు లేదు కాబట్టి చదువు సాగుతుంది. పదమూడు నిండకుండానే నాపెళ్లి చేయాలని మానాన్న వెంట పడుతుంది మా అమ్మ.

అమ్మ పని అయినట్టుంది. రెండు గ్లాసుల్లో చాయి తీసుకుని వాకిట్లో కొచ్చింది. “బాగున్నావా చాంద్ బీ. అమ్మాయి నీళ్ళిచ్చిందా? ఎండ మండి పోతుంది. మొహం చూడు ఎలా అయిందో. పొద్దున్నుంచి నీవేమి తినవు కదా, కాస్త చాయి తాగు నీరసం తగ్గుతుంది.” అంటూ ఒక గ్లాస్ ను ఆమె ముందు పెట్టీ, తాను ఓ గ్లాస్ తీసుకుని కడప లోపల కూచుంది. అయ్యో వద్దులేమ్మ, మీకే పని ఎక్కువ అయింది.” అని మొహమాట పడింది. “కష్టమేముంది నీ పేరుచెప్పుకుని నేనూ తాగుతాలే. నా మడి వంట ఇప్పుడే అయింది. నీకోసమే ఎదురుచూస్తున్న, ఇద్దరం కలిసి తాగుదామని నేనూ చాయ్ తాగలేదు‘. అంది.

చాయి తాగటం అంటే పెద్ద ఇత్తడి గిలసులో సగానికి పైగా పోసుకుని చీరచెంగుతో పట్టుకుని తాపీగా ‘ఉఫ్ ఉఫ్’ అని ఊదుకుంటూ తాగటం ఎంతో ఇష్టం. అంతా పనయ్యాక టీ తాగి అలసట తీర్చుకుని మడి వదలడం ఆమె రోజువారీ అలవాటు.

“తాగు, కాస్త నీరసం తగ్గుతుంది. పులిహోరకి అన్నంచేశాను. తాలింపు పెట్టేస్తే అయిపోతుందిలే”

“షుక్రియ అమ్మా ఇంత పనిలో కూడా ఎప్పుడూ నాకోసం చాయి ఇస్తావు” అంటూ వేడి గ్లాస్ని బురఖాతో పట్టుకుని ఊదుకుంటూ తాగుతూ “మీ అందరు ఎలా ఉన్నారు అమ్మా” అంది. “ఏదో కాలం వెళ్ళ దీస్తున్నాము” అంటూ తమ తమ కుటుంబాల విషయాలు మాట్లాడు కున్నారు. చాంద్ బీ ప్రొద్దున్నే తలరా స్నానం చేసి ఏమి తినకుండా నరసింహ స్వామి పూజ కోసం ఇక్కడికి సాయిత్యం (ప్రసాదానికి కావలసిన సరుకులు) తీసుకుని వస్తుంది. ఈ ప్రసాదమే తింటుంది. ఇది ఎన్నో ఏళ్లుగా జరుగుతున్నదే.

‘పూజ సామాన్లు తెచ్చిన‘ అంటూ చేతిలోని సంచిని ముందుకు జరిపింది. “మీ ఆయన, పిల్లలు ఎట్లా ఉన్నారు?”. టీ తాగుతూ అడిగింది అమ్మ. “ఏం బాగమ్మ, పిలగాడు జిద్ చేస్తే పాన్షాప్ పెట్టించినం. పిల్లేమో ఈడు కొచ్చింది. దానికి

షాది చెయాల కదమ్మ. ఆయన కమాయించిన దాన్లో ఇల్లు గడవడమే ముష్కిల్ అవుతుంది” అంటూ తనగోడు వెళ్ళ బోసుకుంది.

అమ్మ వెనకాలే వచ్చిన నేను, లోని కెళ్లి చేట తీసుకుని వచ్చి ఆవిడ ముందుపెట్టాను. ప్రతి సంవత్సరం ఆవిడ రావడం, సంచిలో వంట సాయిత్యం తేవటం నాకు తెలుసు. మళ్లీ అమ్మ చెప్పాల్సిన పని లేకుండానే లోనుంచి చేట తెచ్చేసాను. “అమ్మో బాగానే తెలిసిపోయిందే బేటీకీ “చాంద్ బీ నవ్వుతూ సంచీలోని బియ్యం, పప్పు, బెల్లం, చింతపండు, ఎండుమిరపకాయలు, కరివేపాకు మొదలైన సాయిత్య సామాన్లు చేటలో ఉంచింది. కొబ్బరికాయ, పూలు, అగర్బత్తులున్న కవరును వేరుగా చేట పక్కన పెట్టింది.

“చాంద్ బీ, అందరికీ ఏదో ఒకరకంగా ఈ కష్టాలన్ని ఉంటూనే ఉంటాయి. ఏంచేస్తాం మన కర్మ, నుదుట రాసింది అనుభవించక తప్పుతుందా. ధైర్యంగా సంసారాన్ని ఈదటమే మన పని. అన్ని బాగవుతాయి. బాధపడకు.‘ అంది అమ్మలేస్తూ. ” ఉండు నిముషంలో వస్తా. భోగం వంట చేయాలిగా త్వరగానే అయిపోతుందిలే” అంటూ చాయి తాగటం ముగించి సామాన్లున్న చేట, పూజ కవరుని తీసుకుని లోపలికెళ్ళి పనిలో పడింది. గూట్లోని గచ్చకాయల్ని తీసుకుని ఆడుకోవటానికి బయటకొచ్చాను. అప్పుడు నాతో ఆడటానికి ఎవరూలేరు. ఒక్కదాన్నే ఆడుకుంటూ తలెత్తి చాంద్ బీ వైపు చూసాను. బకేట్లోని నీళ్ళ తో టీ గ్లాస్ కడిగి తాను కూచున్న అరుగు మీద బోర్లిచ్చింది. కళ్ళు మూసుకొని ధ్యానం చేయటం మొదలెట్టింది.

ప్రతి నరసింహజయంతి నాడు తప్పకుండా గోడేఖబర్, కోకతట్టి నుండి వచ్చి, అమ్మతో పూజ చేయించుకుని వెళ్ళటం ఆమె ఎన్నో ఏళ్లుగా నిష్టగా చేస్తున్న పని. వీళ్ళిద్దరి స్నేహితం ఆవీధిలోని వారికి వింతగా ఉంటుంది. పక్క వాళ్ళు, చాల సార్లు అమ్మతో నిష్టూరంగా మాట్లాడేవారుకుడా. ‘భక్తి, శ్రద్ధతో చేసే పూజని ఎవరినైనా ఆ దేవుడు అనుగ్రహిస్తాడు. మతమేదైన ఆయన కే పక్ష్టపాతం లేదు. ఆదేవుడికేలేని అభ్యంతరం పూజ చేసే నాకేమిటి’’ అని ఘాటుగానే జవాబు చెప్పేది.

అమ్మ మడి, ఆచారాలతో మధ్యాహ్నం రెండైన మడిచీర విప్పదు. వంట, పూజ దేవుడి ఆరగింపు అయి ఆవిడ భోజనం చేసేసరికి ముడైనావుతుంది.

చాంద్ బీ ముస్లిం, బురఖా వేసుకునిగాని బయటకి వెళ్ళదు. ఇక్కడికి వచ్చినప్పుడు ముఖం మించి బురఖా తొలగిస్తుంది. వచ్చిరాని తెలుగులో మాట్లాడుతుంది. అమ్మ ఆవిడని అందరిలా లోపలి పిలవదు బయట అరుగు మీదే కూచోమంటుంది. మంచినీళ్ళు గ్లాసులో ఇస్తే ఆవిడ తాగాక కడిగి బోర్లిస్తుంది. దానిపై నీళ్ళుచల్లి లోపలి తీసుకెళ్ల మంటుంది. కాని ఆమెని మాత్రం చాల ఆప్యాయంగా ఆదరించేది. కుటుంబ విషయాలు అడిగి మరి తెలుసుకొని సలహాలిచ్చేది. అదే ఆవిడని అడిగాను చాలాసార్లు. ‘నీకు అర్థంకాదులే మన మడిఆచారాలు మనవి. ఆమె మత ఆచారాలు ఆమెవి. తరతరాలుగా వచ్చే వాళ్ళ ఆచారలని పాటిస్తుంది. మనమూ అంతే. కాని నాకు తెలిసిందంతా ఒకటే ఇద్దరం మా కష్ట సుఖాలను చెప్పుకుంటాం. ఆమెదోరకం నాదోరకం. కానీ మా మతాలేవైనా ఇద్దరమూ బీదవాళ్ళమే.

పేద తనానికి మతం లేదు కదా ఏమిటో…ఎంచేయగలం, ఒకరికొకరం నాలుగు ఓదార్పుమాటలు చెప్పుకోవటం తప్పా.’ అని చెప్పేది. కొంత ఆకళింపు చేసుకునే దాన్ని కొంత అర్థం కాకపోయేది.

ఎప్పట్నుంచో పొల్లుపోకుండా ఇలాగే జరుగుతున్నా నాకు మాత్రం కొత్తగానే ఉంటుంది. ఆవిడ బురఖా వేసుకునే వస్తుంది. అలా ఎందుకు వేసుకుంటారని ఓ సారి అడిగాను. “బిడ్డా ఇది మా ఆచారం మా ఇండ్లల్లో గిట్లనే వేసుకోవాలి.” ఆమె రెండు చెవులకి కనీసం ఆరేసి దుద్దులైన ఉన్నాయి. చెవి చుట్టుతా కుట్టించుకుంది. నాకు విచిత్రంగా అనిపించి. ‘ఎందుకలా అన్నీ కుట్టిన్చుకున్నావు నొప్పి వేయలేదా‘ అని అడిగింది. ‘‘మాకిలా చిన్నప్పుడే కుట్టిస్తరు. మా అమ్మిజాన్ నాకు మూడు ఎండ్లకే కుట్టించింది. నొప్పి గిప్పి ఎంతెలుస్తది అప్పుడు ‘‘ అంది.

అమ్మ బయటికి వచ్చి కూచుంటూ “అయిపోవచ్చింది. ఆరగింపు చేసి ప్రసాదం కట్టిస్తాను. అన్నట్టు మీ పాన్ షాప్ ఎలా ఉంది. మా అబ్బాయి చూసాడట మీ వాడ్ని. కొత్తగా పెట్టామని చప్పాడట బాగా నడుస్తుందా”అడిగింది.

“ఏం దుక్నమో అమ్మా. మా ఆయన సైకిల్ షాప్ లో పంచేజేయమంటే ఆడ చేయ నన్నాడు.వాళ్ళ దోస్తుల మాటలు విని పాన్ దుక్నం పెట్పిచ్చిన్డు. ఆడ బాగా పైసలు వస్తయని చెబుతుండు. అది పెట్టటానికి మల్ల అప్పు అయింది. ఇప్పటికైతే బాగానే షాప్లో కూచుంటున్నాడు. రెండునెలలు అయింది. అప్పుకూడా కొంచం కొంచం వాపసు చేసిండు. సామి దయవల్ల గిట్లనే కమాయిస్తే చాలు. ఈయన, సైకిల్ దుక్నంల దినమంతా కష్టం చేసినా ఆమ్దని గంతనే. ఇయ్యాల రేపు అందరూ కార్లు, స్కూటర్ కొంటున్రు కదా సైకిల్ ఎవ్వరు తొక్తలేరు. వచ్చిన పైసల్ దాదాగాల్లకి, దుక్నం కిరాయి ఇయ్యంగ తిండికి సరిపోదు.” తన బాధ చెప్పుకుంది చాంద్ బీ.

“అవును చాంద్ బీ, అన్నీపిర్యమై పోయినై. మనం ఎంత సంపాదించినా తిండికే సరిపోవటం లేదు. మీ పిల్ల కూడా పెండ్లికి వచ్చిందిగా సంబంధాలు చూస్తున్నారా?” “అవునమ్మా గదే పరిశాన్ గుంది మొన్న దుబాయ్ నుంచి ఒక సంబంధం వచ్చింది కాని పిల్లగాడి ఈడు పెద్దగుంది. పిల్లేమో 17 ఏడ్లు, వచ్చే రిస్తలేమో 30, 40 ఎడ్లవాళ్ళు వస్తున్నై. నాకేమో ఇష్టం లే. మా ఇంటాయనేమో వాళ్ళు పైసల్ అడగరని గసొంటి రిస్తలే చూస్తుండు. ఏమో అమ్మా రాత్రికి కంటికి నిద్ర రాదు పరిషాన్ అవుతున్న.” అంటూ కళ్ళు తుడుచు కుంది. “ఊరుకో చాంద్ ఆ భగవంతుడున్నాడు నీ కష్టాలన్నీ గట్టేక్కిస్తాడులే. చూడు పిల్లగాడు బాగుపడుతున్నాడు కదా. అలాగే పిల్లకి కూడా మంచి రిస్త వొస్తది లే దిగులు పడకు. మీ ఆయనకి చెప్పు పిల్ల గొంతు కొయొద్దని. అంత ఈడు ఉన్నోడికి కట్టబెట్టకండి. అసలే రోజులు బాగాలేవు ఆ దుబాయ్ తీసుకపోయి ఎలా చూస్తాడో మనకి తెలియదుకదా. మళ్ళీ మనం చూడగలమా. ఇక్కడి పిలగాడైతే, పిల్ల మన కండ్ల ముందుంటది. మంచీ చెడు చూడవచ్చు. మా వాడు మొన్న పేపర్ల చదివి చెప్పిండు పెళ్లి చేసుకొని దుబాయ్ తీసుకుపోయి అమ్మేస్తరట. మీ పాత బస్తీలో ఇవన్నీ బాగా జరుగు తున్నాయని అన్నాడు. జాగర్త ఒకటికి రెండుసార్లు వాళ్ళగురించి అందరిని అడిగి తెలుసుకొని పెళ్లి చేయండి.” తనకు తెలిసిన విషయం చెప్పింది.

“అవునమ్మా నేనూ అదే అని బయట రిస్తలని హర్కిస్ వద్దంటున్న. మా బస్తీల చాల పిల్లలకి గట్లనే అయ్యింది. ఒకసారి పిల్ల పెండ్లి అయి ఆడకి పోయిందంటే ఇక అన్తనే, మళ్ళి మనకి కనబడదు. ఏ ఖబర్ ఉండదు. ఆడ అమ్మేస్తరో, ఇంట్లనే

ఉంచు తరో తెల్వదాయే. అందుకనే నేను ఈడనే చూస్తున్న. మొన్న మా తోడికోడలు చిన్నమ్మ ఒక రిస్త తెచ్చింది. పిల్లగాడు ఎక్కువ సదువ లేదు. కూరగాయల దుక్నం పెట్టుకున్నడు. కాని చాల పైసల్ అడుగుతున్నరు. మనకాడ అంత లేదు. ఇప్పుడున్న ఇల్లు అమ్మితే గిరివి పైసల్ పోను పెళ్లి చేసి పంపొచ్చు కాని గిరివి పెట్టిన సేటు అమ్మనిస్త లేడు. వాడికే అమ్మాలంట. అట్లైతే ఇల్లు అగ్వకు పోయి పైసల్ సరిపోవు. అన్ని తెల్సినంక కూడా సోనా ఏం పెడతవ్ అంటుంది మా తోడికోడలు. మా అమ్మిజాన్ పెట్టిన గీ చెవి కమ్మలు ఇస్తనన్న. గవి సాలవంట. ఏమ్చేయాలో సంజవుతలేదు.”

“చాంద్ బీ, బాధ పడకు, ఆ అల్లా మీద, నరసింహస్వామి మీద భరోస పెట్టు అంతా బాగైతది. ఉండు ఆరగింపు చేసి ప్రసాదం తెస్తా” అంటూ లేచి లోని కెళ్ళింది. దేవుడికి ఆరగింపు చేసి ఇస్తరాకులో పులిహోర ప్యాక్ చేసి. వడపప్పు శీతలం, కొబ్బరికాయ చిప్పలు, అరటిపళ్ళు వేరు వేరుగా కట్టి సంచిలో పెట్టి. పళ్ళెంలో హారతి, తీర్థ ప్రసాదలతో బయటికి వచ్చింది. “చాంద్ ఇదో తీర్థం తీసుకో” అంది. ఆమె లేచి బయటనించే దేవుడికి దండం పెట్టి, హారతి కళ్ళకద్దుకుని తీర్థం తీసుకుంది. అరటి పళ్ళు ఆమె ముందుంచి “ఇదిగో సంచిలో అన్నీ పెట్టాను. నీవు ఈ పళ్ళు తిను ఇదిగో మంచినీళ్ళు తాగు. ఇంటిదాకా వెళ్ళటానికి కాస్త ఊపిరి వొస్తుంది. ఇంటికెళ్ళి అందరు కలిసి ఈ ప్రసాదం తినండి.” అలాగే నమ్మా నరసిమ్హసామికి మామీద ఎప్పుడు దయ వస్తదో ఏమో. సామి నా బిడ్డా పెండ్లి మంచిగా అయ్యేట్టు చూడు సామీ.” అంటూ. పళ్ళు తిని నీళ్ళు తాగి సంచి తీసుకుని లేచింది. “వస్తానమ్మా పనికి పోవాలె… వస్తాను విజయమ్మ చల్లన్గుండు ” అంటూ మరో సారి దేముడికి దండం పెట్టి బయలు దేరింది. “మంచిది చాంద్ బీ అంతా బాగైతది దిగులు పడకు. ఆ.. అలాగే మరచి పోకు పీర్ల పండక్కి రా దట్టి తీస్క పోదుగాని” అంటూ సాగనంపింది. ఆడుతున్న ఆట ఆపి “మంచిది అంటీ”అన్నాను ఆమె వెళుతున్న వైపు చూస్తూ.

కోకతట్టి నుంచి వచ్చే ముస్లిం చాంద్ బీ, నరసింహ స్వామి కి భోగం చేయిస్తే … గుడి పూజారి భార్య అయిన మా అమ్మేమో ప్రతీ మొహర్రం పీర్ల పండక్కి దట్టి, చాదర్, వస్త్రాలు పంపుతుంది. ఆవిడ ఊదు ప్రసాదంగా తెచ్చి ఇస్తుంది. నాకు బుద్ది తెలిసినప్పటినుంచీ ఇలాగే సాగుతోంది. మొదట్లో అర్థం అవక అమ్మని అడిగి అడిగి విసిగించేదాన్ని. తరువాత అలవాటయి పోయింది.

సాంప్రదాయ కుటుంభం లోని అమ్మ పీర్ల పండగ మానలేదు

ముస్లిం అయిన చాంద్ బీ నరసింహ జయంతికి భోగం చేయించటంమూ మానలేదు.

తమ వాడకట్టు అగ్రహారం మాత్రమే తెలిసిన అమ్మ,

ఆమె మోహల్లానే తెలిసిన చాంద్ బీ వాళ్ళ ప్రపంచమే వాళ్ళది.

ఇద్దరికి ఎలాంటి చదువు సంధ్యలు లేవు, ప్రపంచ జ్ఞానమూ లేదు.

వాళ్ళ వాళ్ళ ఆచార వ్యవహారాలను పాటిస్తూ, ఇతర దేవుళ్ళనీ, వాళ్ళ సాంప్రదాయాలను గౌరవించి, నమ్మి పూజలు చేసేవీళ్ళకి హిందూ ముస్లిం మత కలహాలు అసలు తెలీదు. కొన్ని శతాబ్దాల క్రితం ముస్లింలు ఎక్కడనుంచి వచ్చారో తెలియదు. తెలిసిం దంతా ఒక్కటే అంతా పేదరిక బాధితులమని. వీళ్ళ సంస్కారం ముందు, ఎంతో చదువుకుని, సో

కాల్డ్ సంస్కారాన్ని పులుముకొని సంఘంలో తిరిగే మహానుభావులు తమ మతమే గొప్పదని రొమ్ము విరుచుకుని ప్రచారాలు చేస్తున్నారు. మరి వాళ్ళు చదివిన చదువు విజ్ఞత నేర్పలేదా! వాళ్ళు గుడ్డిగా పాటిస్తున్నదంతా రాజకీయ మత్రాంగమని తెలుసుకోలేక పోతున్నారా. దేశంలో తలెత్తుతున్న సమస్యల్ని పక్కదారి పట్టించేందుకు స్వార్థ రాజకీయాల కోసం మత వైషమ్యాలను పెంచుతూ, మనుషుల మధ్య అడ్డుగొడల్ని నిలిపి, మనల్ని పావుల్లా వాడుకుంటున్నారని ఈ స్కాలర్స్ కి తెలియదా?

ఆ రోజుల్లోనే, అంటే 1960 ప్రాంతం లోనే మతసామరస్యానికి ప్రతీకలుగా ఉండే వాళ్ళు వీళ్ళిద్దరూ.

ఇప్పుడే ఇలాగుంది. రానున్న కాలంలో మన దేశం ఇంకెంత మారుతుందో కులాలు మతాలు లేకుండా అందరూ బాగుంట రెమో నని అనుకునే దాన్ని. కానీ మారుతున్న కాలంతో మనుషులు వింత పోకడలు తప్ప విచక్షణ కనబడటం లేదు. తమ తమ మతాలే గొప్ప వని అనడం కంటే ఇతర మతాల వాళ్ళని దుర్మార్గులుగా చిత్రీకరిస్తూ ప్రచారాలు చేస్తున్న వారిని చూస్తే మన సంస్కృతి ఏమై పోతుందో అనిపిస్తుంది.

ఆ ఇద్దరమ్మాయిలు పడవలో అలా వెళ్ళిపోతున్నారు. పూడుకుపోయిన గొంతులో పగిలిన పాట లాగ, చేజారిన గుండెలో చిక్కుకున్న మాటలాగ.. ఉలుకు లేదు..పలుకు లేదు.

చుట్టూతా నీళ్లు, సగం పైగా పడవలో పూలు, పూల చివరన పొడుచుకొచ్చిన ముళ్ళలాగా వీళ్ళు.. నీటి మీద నిటారుగా పరుచుకున్న వారి మిసిమి మిలమిల ల మధ్య చొరబడ్డ నిశ్శబ్దాలు ప్రతిఫలిస్తుంటే.. తేలి ములిగిపోతున్న చేపల్ని తేటగా తేరిపార చూస్తూ తెడ్లు వేస్తున్నారు.

అప్పుడప్పుడూ తోటలో తొంగిచూసిన కలుపు మొక్క లాగ,శూన్యాకాశపు చిరిగిన పొట్లం నుంచీ ఒక మేఘం నీడ ముసిరినప్పుడు మాత్రం తొలి రజస్వల తొందరపాటు లాంటి మానవమానాలు తోడిన తొక్కిసలాంటి, రగడి రాపాడిన రక్తపు చార లాంటి, బహుశా ఒక భయద భూకంపం లాంటి భూస్థాపితమైన జ్ఞాపకం బాధించినట్టుంది. క్షణం సేపే… కొంచెం మ్లానమైన ముఖాలతో కసురుకున్నట్టు, కలవరబడ్డట్టు కాస్త కటువుగా కనుబొమ్మలను కదిపారు.

వాళ్లు యుద్ధంలో శాంతి సందేశాలు పంపుతూ పట్టుబడిపోయిన పావురాల లాగా ఉన్నారు. అలాగని బంధనాలు వేసిలేవు.. వాళ్ళ సాచిన రెక్కలను ఎవరో సావకాశంగా కత్తిరించిన సార్ధకతతో సంతోష సరాగాలు ముద్దాడిన మౌనరాగాలలో ముద్దలు ముద్దలుగా మొలకలెత్తే ఒక మట్టి వాసన, ముకుళించుకుని మురిసిపోతోంది.

అయినా వాళ్ళు తేలు కుట్టిన దొంగల్లా లేరు. తేరు మీద తీక్షణంగా వెలుగుతూ తేలిపోయే దీపాల్లాగ, లేత గులాబీ జెండాల్లాగా రెపరెపలాడుతున్నారు. జోడి గా కోరికోరి ఎవరో జగజ్జేతే వస్తాడని గవ్వలని గట్టుమీద గబగబావేసి ఎవరో జోస్యం గబుక్కున చెప్పినట్లున్నారు. అది వాళ్ళు ఎంత మాత్రమూ నమ్మ లేదు.అయినా ఎవరితో జెట్టీలు పెట్టుకోకుండా, జతకూడడానికే జాగ్రత్తగా జాజిపూలు గుట్టగా పోసుకుని గుడి పండుగలో మాలలుగా గుది గుచ్చడానికి, నిస్త్రాణగా తెల్లబోయిన నింగిని నీటిలో తొలగతోస్తూ, గాటంపు గాయాల గాఢత దాస్తూ, అంత గాడ్పు లోనూ గడుసుతనంతో గమిస్తున్నారు.

వాళ్ల గురించిన స్పష్టత వాళ్లకు సాంతం ఉందన్పిస్తోంది. అంతలోనే… వాళ్ళ ఉదంతం ఒక అంతం లేని కథన్పిస్తోంది. వాళ్లు శాంతంగా ఉన్నారు… స్త్రీత్వపు గరిమ గురించి చాలాసార్లు సుదీర్ఘంగా విన్నారు. పడవ చుట్టూ తిరుగుతున్న చేప పిల్లల్ని నీటి పలక మీద తెల్లటి అక్షరాల్లా చూశారు. కన్యలైనా, కుంతి అనే ఇంతి గురించి అంతో ఇంతో తెలుసుకున్న వాళ్ళు కదా… పసిబిడ్డల ఆలోచనతో వాళ్ళ పరువం కొంచెం పలకరించింది. ఫలదీకరణ ప్రక్రియ పరాకుగా గుర్తుకొచ్చి కాబోలు.. సిగ్గు చెందిన ఆలోచనలతో శిరస్సు వంచుకున్నారు. వాళ్ళ హృదయాలు వద్దన్నా ఉప్పొంగాయి. ఇంకా వాళ్ళు చెట్టు, పుట్ట, చేపబుట్ట లలో పుట్టిన విచిత్ర శిశువుల భాగోతాలు, అనంతరాయుడు, అగంతక వాయువు స్త్రీలను ఆనందంగా ఆశీర్వదించి ఉచితంగా పునిస్త్రీలు గా చేసిన పురాణ కథలు బోలెడు పూర్తిగా పుక్కిట పట్టి ఉన్నారు. అందుకే ఎడతెరిపి లేకుండా తెడ్లు వేస్తూ, అలసటతో వచ్చిన చెమట చుక్కల్ని చూపుడు వేలుతో గబుక్కున తాకి కాస్త కలవరపడ్డారు. చేపలు, కప్పలు చెమట చుక్కల్ని మింగి గర్భవతులవడం గుర్తుకొచ్చి కాస్త గాబరా పడ్డారు.

వాళ్లకు స్త్రీత్వపు ఔన్నత్యం గురించి కూడా బాగా తెలుసు. ఓ నారీ! సుకుమారి! కుసుమ కుమారి..!! అనే అనవసరపు పొగడ్తలు, ‘సురారులమ్మ..కడుపారగబుచ్చిన యుద్ధభేరీ’ లాంటి అమోఘమైన స్తోత్రాలు సైతం శృతం చేసి ఉన్నారు. వాళ్ళ జీవిత పథాన్ని నిర్దేశించే మదాలస, యశోద ల లాంటి ఆదర్శమాతల అద్భుతమైన గాథల్ని ఔపాసన పట్టేశారు. అడవి వాసన తగలని అతివ ఊర్మిళ నిదుర వద్దని ఆ రొద ని ఉదయాన్నే ఎర్రబడ్డ కళ్ళతో ఏటివాలుగా ఎటో ఎగరగొట్టేశారు. సావిత్రి సుధను మధువు లా ఆ మధ్యాహ్నమే పుచ్చుకున్నారు. సత్యవతి కథనం సంపూర్ణంగా సాయంత్రం సుగంధం పూసుకు విన్నారు. ఐదుగురి అలవి కాని అనురాగం పొందిన ఆ పాంచాలి వ్యథను అసహ్యం కలగని అనురక్తితో ఆ రాత్రి పూట అప్పటికప్పుడు పడవకు అటూ ఇటూ, లోపటా- బైటా తమ చుట్టూతా పట్టు పావడాల్లా కట్టారు.

వాళ్ళిద్దరి పడవ గురించి పెద్దగా చెప్పాల్సిన అవసరం లేదు. తడవ తడవకూ తప్పటడుగులు వేయని పడవ అది. తన పనిలో తాను నిమగ్నమైన భగ్న నౌక. అది చైత్రమాసంలో రెండు కొండల నడుమ లోయలో చిక్కుకున్న చిన్న మబ్బు ముక్కలాగుంది. కానీ అది యజ్ఞవాటిక లోంచో, నాగలి చాలు లోంచో ఒక్క పెట్టున ఆవిర్భవించిన ఆశ్చర్యం కాదు. ఏళ్ళు పూళ్ళు అడవిలో అజ్ఞాతంగా మొలచి ఋతుమతి ఐన దగ్గర నుంచీ అలవి కాని ఆరు ఋతువులకు ఆలవాలమై, చేవదీరిన చెట్టు కొమ్మలతో చేసిందది. అడ్డుగా అక్కడక్కడా అమావాస్య గీతలు, పైపూతగా పున్నమి చారలు గీసుకుంది. పలు ప్రమాదాలు దాటి వచ్చిందది. అందుకే చేవదీరినా ఇంకా పచ్చి ఆకులు కాలిన వాసన చెక్కల్లో ఇంకిపోయే ఉంది. అదొక సాదాసీదా పడవ. ఏ వాదప్రతివాదాలు చేయకుండా ఆ ఇద్దరమ్మాయిలను మోసుకుంటూ, తోసుకుంటూ వెళ్తోంది. జలస్పర్శతోనే తన జావళీలను జప్తు చేసుకుంది. నీళ్లు తాకినా నిర్మోహంగానే ఉంది. ‘జాగ్రత్త’ మాత్రమే దాని ఇప్పటి ఆచారం. ఏ తీరపు తొందర లేనిది దాని సంచారం. తేనె పిట్ట ల్లాంటి తరుణులను తీసుకువెళ్తున్నా వాళ్ల మనసులోని మసక చేదు చూడగలగడం దాని గ్రహచారం. నాచు పట్టిన క్రింది భాగంలో నానాజాతి సమితుల ఛాయలు ప్రతిఫలిస్తున్నా దానికంటూ ప్రత్యేకంగా ఏ చిహ్నమూ లేకపోవడం దాని అసంశయాత్మక సమాచారం.

వాళ్ళిద్దరి గురించి ఎంతో వివరించాలి… అసలు వాళ్లు ఎక్కడివాళ్లు.. ఈ పడవలో కెలా వచ్చారు… కానీ ఎందుకో మనస్కరించట్లేదు. విచారము, వినోదమూ కాకుండా ఏ వ్యగ్రతా లేకుండా, నిర్వికారంగా ఉన్నారనిపిస్తున్నారు. అయితే వాళ్లు నిజాయితీగా ఉన్నారని మాత్రం నిస్సంకోచంగా, నిష్కర్షగా చెప్పొచ్చు. అది నిజానికి తేలికగా చెప్పడం చాలా సులువైన పని…అలా ఉండటం అనితరసాధ్యం.

విభా-ప్రభాతాలలో ఏ విభ్రమము, విస్మయము లేకుండా ఉన్న వాళ్ళిద్దరూ ఒకరు తెలుపు ఒకరు నలుపు కాదు. రౌద్రమైన రక్త వర్ణంలో కాస్త తెల్లటి శాంతి పూల రంగు చిలకరించి చుట్లు చుట్టిన గులాబీ రంగు తీగలా ఉంది వాళ్ళ దేహం. తెల్లమద్ది వృక్షాల పూచిన తోపులా ఉంది వాళ్ళ మొహం. నది నడుమన పెదాల మధ్య నాలుక నొక్కి పట్టి వాళ్ళ హృదయాలు అమలినాలని గుర్రపు డెక్క ఆకులు గోల పెడ్తున్నా, పడవ అడుగుకు తోసేసిన పసితనపు నిసి రాత్రి నిజాలు నిటారుగా ఉండుండి నీటిపాముల్లా లేచి నిలదీస్తున్నట్లు ఈల వేస్తున్నా, కాలం కొయ్యకు ఉరితీసిన ఉదయపు ఉత్పాతాల హేల ఉద్రేక పరుస్తున్నా, రాత్రి రంగేళీల రంగవల్లి రక్తి కట్టిస్తానంటున్నా… అవేవీ పట్టించుకోకుండా అమ్మాయిలిద్దరూ ఏదో ఆలోచిస్తున్నట్టున్నారు. అసహనంతో దేన్నో అందుకోవాలనుకుంటున్నట్టున్నారు. సర్దుకుపోవడం, సహన గీతం సదా పాడడం వాళ్లకు వెన్నతో పెట్టిన విద్య. అలాగనే సూర్యుణ్ణి, చంద్రుడ్ని రెండు సున్నాల లాగా, సరి సమానంగా శిశు స్థాయిలోనే దిద్దుకున్నారు.. గుండెలకు గట్టిగా అదుముకున్నారు.

వాళ్ళు ఏ తీరం గురించీ ఇంకా ఆనుపానులు, ఆరాలు తీయట్లేదు. తేరగా దొరికే తీరం కూడా వాళ్ళ గమ్యం కాదనుకుంటా. కనుకునే తొలి జామైనా మలి జామైనా ఏదీ తూచకుండా ,తూగకుండా అనుభూతిస్తూ తాపీగా తెడ్లు వేస్తున్నారు. గుడి దగ్గర జరిగే ఉత్సవంలో గరగల్ని కచ్చితంగా మోయాలని మాత్రం వాళ్లకు తెలుసు. నీటి నురగ లని అందుకే గభాలున తోసేస్తున్నారు. స్థిమితంగా కూర్చోలేకపోవడం, శీఘ్రగతిన చెదరడం , చీమ చిట్టుక్కు మన్నా బెదిరిపోవడం… అంతలోనే మళ్లీ సర్దుకు కూర్చోవడం.అంతే. ఇంకే చిలిపి ఆలోచన వాళ్లకు లేదు.

ఆ ఇద్దరమ్మాయిలు ఆ పడవలో అలా అలా వెళ్ళిపోతూనే ఉన్నారు. ఎందుకో మాత్రం ఒకే ఒక్కసారి ఇద్దరూ కలిసి నవ్వారు. కాటుక కొండల కారడవిలో కబళించాలని చూసే కార్చిచ్చును అదాట్టున కురిసిన ఒక స్వప్న జలపాతం అనాయాసంగా చల్లార్చిందని…ఆ నీరు ఆ ఇద్దరి కన్నీరే నని… గట్టుమీద చెట్టులా పాతుకుపోయిన ఎవరో పురుష పుంగవడు కొంచెం గొంతు తగ్గించి అసహనంగానో, అర్థవంతంగానో అన్నట్టున్నాడు. సుదూరంగా ఉన్నందువల్ల కాబోలు లేదా ఆత్రంగా నేత్రాలలో శుభ్రజ్యోత్స్నలు నింపుకొని వెలిగిపోతున్నందు వల్లనో ఎందుకో ఆ ఇద్దరి కీ ఆ సూత్రం వినబడలేదు, కనబడలేదు.

సర్వస్వతంత్రురాలు కాని, హద్దులు, పొద్దులూ ఎరుగని పడవ మాత్రం ఒక్కసారి హృదయం సర్దుకుని..అటూ ఇటూ ఒరిగి నిట్టూర్చింది. పాము పడగల్లా తలెత్తిన రెండు బుడగలు తెడ్లు వేసిన తాకిడికి తలక్రిందులయ్యాయి.

‘నేను త్వరగా వచ్చేస్తా అమ్మ! ఒట్టు..’
‘ఇలాగే చెప్పి మొన్న ఆ ప్రీతి వాళ్లింటి కాడికి పోయావ్. నేను మళ్లీ నీ కోసం బెత్తం పట్టుకుని వచ్చేలా చేశావ్. గుర్తులేదా’
‘మొన్నంటే అరిసెలకు ఆశ పడి అక్కడే ఇచ్చేవరకు ఉండాల్సి వచ్చింది. అందుకే లేటైంది లేవే, అయినా ఎందుకు నేనేదో చిన్నపిల్ల అన్నట్లు కర్ర పట్టుకొని….’ అని చెప్తుండగానే
‘చూడు జహీ! బయట పరిస్థితులు అస్సలు బాలేవు. మీ నాన్న వచ్చే వేళకి నువ్వు ఇంట్లో లేవనుకో ఈ సారి బెత్తం కాదు, కొరడా పట్టుకొస్తా’ కొంచెం గట్టిగానే అనింది అమ్మ.
‘నీకా ఛాన్స్ ఇవ్వను లే!’ అంటూ నాలో నేనే నవ్వుకుని మన్విత వాళ్లింటికి బయల్దేరా. ఈ రోజు తనకి పెళ్లిచూపులు.

నా కోసం ఎదురుచూస్తుంటుందేమో అనుకుంటు ఉండేసరికి ఆటో మన్విత వాళ్ల ఇల్లు దాటేసింది. ఆటో అతన్ని ‘హ్హ.. ఇక్కడే ఆపండి.’ అని డబ్బులిచ్చేసి మన్వి వాళ్లింటికి అడుగులేసా. ఎందుకో ఈ రోజు మన్వి వాళ్ల వీధంతా హడావుడిగా ఉంది. ఆటో చప్పుడు వినిపించి మన్వి బయటకొచ్చింది.
‘ఎప్పుడు రమ్మంటే ఎప్పుడొస్తున్నావమ్మా!?’
‘అబ్బా అమ్మ గురించి తెలిసిందేగా. త్వరగా వస్తానని నాతో చెప్పించుకోవాలని ఇంత లేట్ చేసింది.’
‘సర్లే పదా!’ అంటూ మన్వి తన రూంకి తీసుకెళ్లింది.
ఇంతలో మన్వి వాళ్ల అమ్మ వచ్చి ‘పెళ్లికొడుకు వాళ్లు ఇంకో అరగంటలో వచ్చేస్తారట ఏవైనా ఉంటే తొందరగా తయారై రండి’ అని చెప్పి వెళ్లింది. నెమ్మదిగా మన్వి మొహం వాడిపోతూ, కళ్లలో నీటి ఛాయలు అలుముకున్నాయి.

నిజానికి మన్వి నేను ఒకే స్కూల్. మాది చాలా బలమైన ఫ్రెండ్ షిప్. తనకి ఈ పెళ్లంటే ఇష్టం లేదు. ఎందుకంటే తనకింకా పదహారెళ్లే. వీళ్ల కుటుంబం బలవంతం మీదుగా ఈ పెళ్లి జరగబోతుంది.
‘నీకు ఈ పెళ్లి ఇష్టం లేదని మళ్లీ చెప్పొచ్చుగా మన్వి’
‘చెప్పి చూసా! చిన్నపిల్లవి నీకేం తెలీదు. మేం చెప్పినట్లు విను అన్నారు’
‘నీకు పెళ్ళైపోతే నాకు దూరంగా వెళ్లిపోతావు కదా!’
‘ఔను జహీరా! నాకు మీ అందర్నీ వదిలి వెళ్లాలని లేదు’ అంటూ ఇద్దరం ఒకరికొకరం ధైర్యం చెప్పుకుంటున్నాం.

పెళ్లికొడుకు వాళ్లు వచ్చారని మన్వి వాళ్ల చుట్టాలు,ఇంట్లో వాళ్లు ఇంటి గేట్ వరకు వెళ్ళారు. నేనేమో మన్వి రూం నుండి బయటకు వచ్చి కిటికీలోంచి అబ్బాయి వాళ్లని చూస్తున్నా. ఇంతలో టెలిఫోన్ మోగుతుంది. పట్టించుకోకుండా కిటికీ మీదే ధ్యాస పెట్టా. మళ్లీ ఇంకో సారి మోగింది. ఈసారి మన్వి రూం నుండి బయటకొచ్చి టెలిఫోన్ ఎత్తి మాట్లాడింది.
‘హాలో! ఎవరు?’
‘హా.. మన్వి నేను జహీరా వాళ్ల అమ్మని’
‘ఆంటీ చెప్పండి’
‘జహీరా లేదా?’
‘ఉంది ఇస్తున్నా ఆంటీ’ జహీ మీ అమ్మ ఫోన్ చేసింది.
అని చెప్పగానే అమ్మెందుకు ఫోన్ చేసింది అనుకుంటూ, ఫోన్ తీసుకున్నా

‘హలో జహీ..’
‘నేనే అమ్మ ఏవైంది ఫోన్ చేశావ్’
‘జహీ నువ్వక్కడి నుండి వెంటనే దగ్గర్లో ఉన్న మావయ్య వాళ్లింటికి వెళ్లు. చాలా ప్రమాదంలో ఉన్నాం మనం’ అనగానే నా వెన్ను అదిరింది
‘ఏవైంది అమ్మ ఎందుకిలా మాట్లాడుతున్నావు’
‘అవన్నీ ఇప్పుడు చెప్పలేను. నేను నాన్న దర్బార్ మందిరంలో ఉన్నాం’
‘నువ్వు అక్కడ్నుండి ఖాదీర్ మావయ్య వాళ్లింటికి వెళ్లు. మావయ్య నిన్ను మా దగ్గరకి తీసుకొస్తాడు.
జహీ.. నిన్నెవరైనా నువ్ సిక్కు పిల్లవా అని అడిగితే కాదు అని చెప్పు’ అంటూ అమ్మ ఏడుస్తూ చెప్తుండగానే ఫోన్ సిగ్నల్ పోయింది.

ఇంతలో బయటున్న పెళ్లి కొడుకు వాళ్లు లోపలికి వచ్చారు. అమ్మ నాకు దేని గురించి చెప్పలేదు అసలేమైంది అనుకుని మన్వి నేను రూంలోకి వెళ్లి గడియ పెట్టాం. మన్వికి అమ్మ చెప్పిందంతా చెప్పా.
‘కానీ అసలేం జరుగుతుందో అర్థం కాట్లేదు మన్వి’ ఎండిపోయిన గొంతుతో నిస్సహాయంగా చెప్పా.
మన్వి ఆలోచిస్తూ ‘మీ అమ్మ చివర్లో నిన్ను సిక్కు అమ్మాయివని ఎందుకు చెప్పకంది?’
‘నన్ను ఇంకా భయపెట్టకు మన్వి’
ఇంతలో గడియ తీయమని మన్వి వాళ్ల నాన్న పిలుపు, నా గుండెలో రైళ్లు పరిగెడుతున్నాయి.
సంశయిస్తూనే మన్వి తలుపు తీసింది.

వాళ్ల నాన్న నేరుగా నా దగ్గరకొచ్చి
‘జహీరా బయట దారుణంగా అల్లర్లు జరుగుతున్నాయి. నువ్వెందుకమ్మా ఇక్కడికొచ్చావు’
ఇంతలో మన్వి ‘నేనే రమ్మని బలవంత పెట్టా నాన్న’ అంది చిన్న గొంతుతో
అందరూ ఆలోచనలో పడ్డారు
ప్రతి ఒక్కరి మొహంలో కంగారు, భయం.
అప్పుడు అర్థమైంది నేను వీళ్లకేదో అపాయం తలపెట్టా అని.
‘నాన్న ఇందాక జహీ వాళ్ల అమ్మ కూడా ఫోన్ చేసింది’ అంటూ మా అమ్మ చెప్పిన మాటలు మన్వి వాళ్ల నాన్నకి చెప్పింది.

ఆయన ఆలోచించి అమ్మ చెప్పినట్లుగానే నన్ను ఖాదీర్ మామయ్య వాళ్లింట్లో దింపేస్తా అన్నాడు. అప్పుడు మన్వి వాళ్ల నానమ్మ కలుగజేసుకుని
‘నీకెందుకు వచ్చిన సంతరా! ఈ పిల్ల వెళ్లగలదులే’ అంది విసుగ్గానే
‘నీకేం తేలీదమ్మా నువ్వూరుకో, జహీరా మన్వి హే కాదు వాళ్ల నాన్న నేను కూడా చిన్నప్పటి స్నేహితులం. ఇలాంటి ఆపద సమయంలో వీళ్లని చేరదీసుకోవాల్సిన బాధ్యత మనకుండదా’
‘బాధ్యత సరే లేరా! ఈ పిల్ల మన్వి కోసం మనింటికి వస్తుందని అందరికీ తెలుసు, ఇప్పుడు ఈమె ఇక్కడుందని తెలిస్తే మన ఇంటి మీదకి వచ్చేయరు’
‘నువ్వు కాసేపు ఆగమ్మా!’ అని మన్వి వాళ్ల అమ్మకి, వాళ్ల నాన్న సైగ చేస్తాడు.
దానికి వాళ్లమ్మ తలూపి..

నన్ను మన్విని వేరే గదిలోకి తీసుకెళ్లి మన్వి బట్టలు ఇచ్చి మార్చుకోమంది. నన్ను మన్వి లానే తయారుచేస్తోంది. ఇదంతా చూస్తున్న మన్వి వాళ్లమ్మని అడిగింది
‘ఎందుకమ్మా జహీకి ఇప్పుడేం ప్రమాదముంది’
‘జహీకి కాదు! మన ఊర్లోని సిక్కు వాళ్లందరికీ ప్రమాదం.’
‘సిక్కువాళ్లేంటీ ఎందుకలా’ అంటూ జహీ మన్వి వాళ్ల అమ్మ మొహం చూసింది దీనంగా..
వాళ్ల అమ్మ కళ్లలో నీళ్లు తుడుచుకుని
‘మొన్న రేడియోలో చెప్పారుగా తల్లీ నువ్వు విన్లేదా ఇవన్నీ పెద్ద కుళ్లు కుతంత్రాల యవ్వరాలు నీకెలా చెప్పేది’
‘హ్హ.. మొన్న మన ప్రధానమంత్రి చనిపోయారని దీని గురించి గొడవలు జరుగుతున్నాయని అమ్మ చెప్పింది’
ఇంతలో మన్వి వాళ్ల నాన్న పిలుపు.

‘పెరడు వెనకాల నుండి వెళ్లండి ఎవరికంటా పడరు’ అంది మన్వి వాళ్ల అమ్మ.
నాలో చెప్పలేని భయం ఉబికోస్తుంది. వెంటనే మన్వి నన్ను గట్టిగా కౌగలించుకొని జాగ్రత్త జహీ అంటూ ఏడుస్తుండగానే మన్వి వాళ్ల నాన్న నా చేయి పట్టుకుని నా తలపై వోని కప్పి బయటకు తీసుకెళ్లారు కంగారు పడుతూనే. మామయ్య వాళ్ల ఇళ్లు కాస్త దూరంలోనే ఉంది.
మేము నడుచుకుంటూ వెళ్తుంటే ఢిల్లీ అంత ఎరుపు పులుముకున్నట్టు ఎక్కడ చూడు రక్తం, మంటలు..
‘అసలేవైంది అంకుల్.. సిక్కుల్ని మాత్రమే ఎందుకు చంపుతున్నారు, ఎవరు చంపుతున్నారు నాకు చాలా భయంగా ఉంది’
‘ఎవరో చేసిన పనికి మత విద్వేషాలు రెచ్చగొట్టి ఇలాంటి కల్లోలాలు సృష్టించి ఏ పాపం తెలీని అమాయక జనాల్ని కూడా పొట్టన పెట్టుకుంటున్నారు తల్లీ’ అంటూ కన్నీళ్లు తెచ్చుకున్నారు.

మేం నడిచే వీధుల్లో ఉన్న సిక్కు ఇళ్లన్నీ అగ్నితో దగ్ధమవుతున్నాయి. కొన్ని శరీరాలు రోడ్ల గుండా పడున్నాయి. ఆ దృశ్యాలు చూస్తున్నంతసేపు నరకంలో నడుస్తున్న ఆలోచన. ఆ వాసన ఇప్పటికీ నన్ను వెంటాడుతూనే ఉంది. తీరా రోడ్ నం. 23 కి రాగానే  అటువైపుగా ఆయుధాలు పట్టుకుని వెళ్తున్న ఓ ముఠా
మన్వి వాళ్ల నాన్నను చూసి..
‘మధుశాస్త్రి అటువైపు ఎక్కడికి ఈ టైంలో.. అక్కడ మంటలు అంటించాం’
మన్వి వాళ్ల నాన్నకి, నాకు గుండె ఆగినంత పనైంది.
వాళ్ల మాటలకు తడబడుతూనే
‘మ..మన్వితకి ఆరోగ్యం పాడైంది. ఇటువైపుగా హస్పిటల్ కి వెళ్దామని’ అంటూ వాళ్ల దృష్టి పడకముందే అక్కడి నుండి త్వరగా వెళ్లిపోయాం.
ఖదీర్ మామయ్య వాళ్ల ఇళ్లంతా తగలబడిపోయింది. మేం మామయ్య కోసం చుట్టుతా వెతికాం. అలా రోడ్ నం. 24 వరకు వెళ్లగానే మమ్మల్ని గమనించి ఖదీర్ మామయ్య మమ్మల్ని ఓ పరదాలోకి లాగారు. నన్ను దగ్గరకు తీసుకొని ఏడుస్తూ ‘జహీరాను జాగ్రత్తగా తీసుకొచ్చినందుకు మీకేలా కృతజ్ఞతలు చెప్పాలో తెలీట్లేదు’ అంటూ మన్వి వాళ్ల నాన్నకి రెండు చేతులతో దండం పెట్టాడు.
‘మీరు ఇంకా ఇక్కడుండడం మంచిది కాదు. త్వరగా మందిరానికి వెళ్ళండి’ అని మధుశాస్త్రి గారు చెప్పి మమ్మల్ని జాగ్రత్తగా పంపారు.
మామయ్యతో కలిసి ఎలాగోలా దర్బార్ మందిరానికి చేరుకున్నాం. కానీ అక్కడి పరిస్థితి చూసి నా మనసు, మెదడు మొద్దుబారిపోయింది.
మందిరమంతా కూడా నిప్పుల వరదలు. అందులో అమ్మనాన్న కూడా ఉన్నారు. గట్టిగా ఏడ్చే స్వతంత్రం కూడా లేదు. మామయ్య కూడా అక్కడే కుప్పకూలాడు మమ్మల్ని ఓదార్చే వారే లేని పరిస్థితి. ఏడ్చి ఏడ్చి శరీరం అదుపు తప్పింది. అలా ఆ రోజు అక్కడే ప్రాణాలతో ఉండగలిగాం. ఆ రోజు ఖదీర్ మామయ్య తన పగ్రి తీసేసి పొడవైన జుత్తును కత్తిరించాడు, తన కుడి చేయి కడియాన్ని కూడా తీసేసాడు. మరుసటిరోజు ఢిల్లీ నుండి ఎక్కడికైనా పారిపోవాలని ఓ రైలెక్కాం. అలా మా ఇంటిని కుటుంబాన్ని కోల్పోయి బిక్కుబిక్కుమంటూ బయలుదేరి చివరికి హైదరాబాద్ వచ్చేసాం. ఆరోజు రైల్లో మా పక్కన కూర్చున్న ఓ హిందూ కుటుంబం అచ్చు మన్వి వాళ్లలాగానే! వాళ్లు సరదాగా మమ్మల్ని చూస్తూ ఎక్కడి వరకండి ప్రయాణం అని మామయ్యని అడిగారు. దానికి మామయ్య అనుమానంగానే ‘హైదరాబాద్ వరకు’ అని చెప్పాడు.
అందులో ఒకావిడ ‘నీ పేరెంటమ్మా’ అని అడిగేసరికి
‘జహీరా సింగ్…’ అని చెప్పబోతుంటే
మామయ్య నా నోటిని అదిమిన
‘జాహ్నవి…’ అని చెప్పాడు
‘హో.. మంచి పేరు’
అప్పుడర్థం కాలేదు నా చుట్టూ జరిగిన మారణహోమం గురించి. జహీరా సింగ్ నుండి జాహ్నవి గుప్తాగా మారిన నా కథ గురించి. ఇప్పుడు నాకు ఇరవై మూడేళ్లు.

అది నిండు పౌర్ణమి రాత్రి… ఆరుబయట మంచంపై పడుకున్న..పంకజానికి… మబ్బుల మాటున.. దోబూచు లాడుతూ… చల్లని వెన్నెల వెదజల్లుతున్న…
చందమామ కానీ… కొబ్బరి చెట్టు ఆకుల సందుల్లోంచి… తళుక్కున మెరిసే.. తారలు కానీ..కనిపించడం లేదు…

తనకు రోజు వచ్చే.. ఆ భయంకరమైన స్వప్నం గురించే… ఆలోచిస్తుంది…ప్రతి రోజు..అర్ద రాత్రి ఒంటిగంటకి …భయంతో.. ఒక్కసారిగా… ఉలిక్కిపడి లేచే.. తన కల.. గురించి…గట్టిగా ఊపిరి పీల్చుకుంటూ… లేచి పక్కనే ఉన్న వాటర్ బాటిల్ లో… నీళ్ళు తాగి కాసేపు నిశ్శబ్దంగా కూర్చుంది…

మరుసటి రోజు రాత్రి కూడా అదే కల వచ్చి.. మళ్లీ లేచి కూర్చుంది.. ఆమెకు… రోజూ ఈ కలలు రావడం… ప్రారంభమయ్యాయి…

ఏదో.. పోగొట్టుకున్నట్టు పరధ్యానంగా…ఉంటున్న పంకజాన్ని..చూస్తూ..ఏమైందని అడిగాడు.. భర్త పరంధామం…

ప్రతిరోజు వచ్చే.. తన స్వప్నం.. గురించి.. భయపడుతూ…భాధపడుతూ… పూసగుచ్చినట్టుగా…చెప్పింది…పంకజం…

అతనికి..ఆమె అవస్థ… చూడలేక… హృదయం.. భాధతో.. విల, విల లాడింది…
చివరకు ఒకరోజు ఆమెను… ఆ పట్టణంలోని… ప్రముఖ.. సైకియాట్రిస్ట్..వద్దకు తీసుకెళ్లి సమస్యను.. పరిష్కరించాలని.. నిర్ణయించుకున్నాడు…

మరునాడు…. అపాయిట్మెంట్ తీసుకొని…భార్యను వెంటపెట్టుకుని..మానసిక వైద్యుడి వద్దకు.. వెళ్లాడు..

డాక్టర్ గారు.. నా అరవై కేజీల బంగారం.. ఈ ఇరవై రోజుల్లో… యాభై కేజీలు..
అయింది… అర్ద రాత్రి.. ఉలిక్కి పడి లేస్తుంది….వొళ్ళంతా..ఒణికి పోతుంది…ఏదో.. పీడ కల వచ్చింది.. అంటుంది… ఒక కల ఇంతలా…
భయపెడుతుందా????
అసలు ఏం అంతుచిక్కకుండా…ఉంది.. ఎలాగైనా… నా భార్యను..మీరే కాపాడాలి… అని కన్నీళ్ల..
పర్యంతం అయిన.. పరంధామాన్ని…జాలిగా చూస్తూ….

మీ కల గురించి వివరంగా చెప్పండి…అన్నాడు..డాక్టర్…పంకజాన్ని.. చూస్తూ…

” నిగనిగలాడే గుండుతో… ఒకతను.. ఊరికే రావు… ఊరికే రావు… ఫోటో తీసుకో… నాలుగు చోట్ల.. చూపించు…
మా వద్దకు రా…మా వద్దకు రా అంటూ ప్రతి రోజు.. పిలుస్తున్నాడండి…
నాకు చాలా.. భయంగా.. ఉంది…ఆ కల.. కాసేపైనా.. మర్చిపోదామని…టీవీ
ఆంచేస్తే… ప్రతి ఛానల్లో… అతనే కన్పించి… ఇంకా.. భయమేస్తోంది… ఇదంతా.. నాకు భ్రమ..
అని సరిపెట్టుకుందామన్నా… సాధ్యం కాకుండా ఉంది అంటూ… కన్నీళ్లు పెట్టుకుంది…
పంకజం…

సమస్య ఏంటో.. ఇట్టే.. అర్ధం అయిన… డాక్టర్.. “చూడండి సర్ “మీ భార్యకు…
“రోజు కలలో.. కనిపించేది…మరేంటో కాదు… ” అది ప్రముఖ గోల్డ్ షాప్ అడ్వర్టైజ్మెంట్ !
మీరు వెంటనే.. తల తాకట్టు పెట్టి…అయినా.. సరే… ఆ షాప్కీ తీసికెళ్లి… మీ భార్యకు.. బంగారు నగలు కొని పెట్టండి…
అప్పుడే… ఇలాంటి కలలు.. రాకుండా.. ఉంటాయి… వీలైనంత త్వరగా.. వెళ్ళండి…” అన్న డాక్టర్ గారి మాటలకి…
అవాక్కయిన పరంధామం….
“కలలు”ఊరికే రావు..అనుకుని… తెల్లమొఖం వేసాడు….

కొన్ని, చిన్న అక్క తమ్ములు. ఓ రోజు వాళ్ళమ్మ పని మీద బయటకు వెళ్ళింది. ఇంట్లో ఇద్దరే ఉన్నారు కన్న కు ఏమన్నా తినాలని అనిపించింది .ఆగలేక వంటింట్లోకి వెళ్లి అన్నీ కలియ చూసింది .ఉప్పు ,కారం ,పప్పులు ఏవేవో కనిపించాయి .కానీ …అది అందుకోవడం ఎలా ?అని అనుకుని, చిన్న ను రా అని పిలిచి పై అరలో చక్కర ఉంది ఇద్దరం తిందాం ,ఎలాగైనా తీయరా !అన్నది వాడితో! వాడికి చక్కర చూడగానే నోరూరింది. అంతే !ఆ మూలన ఉన్న స్టూల్ లాక్కు వచ్చి, దానిపైకి ఎక్కి, నిక్కి నిక్కి చివరకు అందుకున్నాడు .ఇద్దరూ పిడికిళ్లతో చక్కెర తీసుకొని బుక్కారు .ఏమి ఎరగనట్టే ఆ డబ్బాను అలాగే అక్కడే పెట్టి, అమ్మ వచ్చేసరికి బుద్ధిగా కూర్చుని చదువుకుంటున్నారు.
అమ్మ కూరగాయలు వంటింట్లో పెట్టడానికి వెళ్లేసరికి చీమలు నేల మీద కనబడ్డాయి. చూస్తే, కింద చక్కెర కనిపించింది. డబ్బా చూస్తే అందులో చక్కర కొంచెం తగ్గినట్టు అనిపించింది.
“కన్నా !చక్కర తిన్నారా ?”అంటూ దగ్గరగా వచ్చేసరికి భయంతో “నేను తినలేదు” అన్నది కన్న.
“చిన్న !చక్కెర తిన్నారా?” అని చిన్న అని అడిగితే కాస్త తటపటాయించి” తిన్నాం” అన్నాడు .అంతే !”అబద్ధం చెప్తావా ?”అంటూ కన్నా ను చెంపపై కొట్టింది .”చిన్నా”అని పిలిచి ,”నా చిట్టి తండ్రీ” అంటూ దగ్గరగా తీసుకొని బుగ్గపై ముద్దు ఇచ్చి ,చేతిలో ఓ చాక్లెట్ పెట్టింది.

నిజం చెప్పి కొట్టించినందుకు కోపంగా ఉన్నా, సగం చాక్లెట్ కన్నాకు ఇవ్వగానే అది నోట్లో పెట్టుకుని “నిజం ఇంత తీయగా ఉంటుందా!” అని మనసులో అనుకోవడమే కాదు ,”నిజం నిర్భయంగా చెప్పాలి”మనసులో నిర్ణయించుకుంది కన్న!
*-నిజం వినడానికే చేదుగాని దాని ఫలితం మాత్రం తీయగా మధురంగానే ఉంటుంది

అడవి అంతా ఒకే విషయం పై చర్చలు జరుగుతున్నాయి. ఆరోజు మృగరాజు నిర్ణయించిన విషయంపై అన్ని జంతువులూ మాట్లాడుకుంటున్నాయి. కాకులన్నీ చెట్టు మీద వాలి వాటిలో అవి చర్చించుకుంటున్నాయి. కోతులు మరోవైపు కూర్చుని మాట్లాడుకుంటున్నాయి ! ఏ జాతి జంతువులు ఆ జాతంతా ఒక చోట కూడి ఈ సమస్యనెలా పరిష్కరించాలా అని తలలు బద్దలు కొట్టుకుంటున్నాయి.
ఆరోజు నిద్రలేవగానే మృగరాజుకు ఒక మిత ఆలోచన వచ్చింది. వచ్చిందే తడవుగా జంతువులన్నింటినీ పిలిచి సమావేశపరిచి తన ఆలోచన చెప్పింది ఆ మాట వినగానే జంతువులకు గుండెల్లో రాయి పడింది మృగరాజు ఏమన్నదంటే “నేను ఈ రాజ్యానికి రాజును కదా! నేను మాట్లాడే భాషనే మీరు కూడా మాట్లాడాలి యదారాజా! తథాప్రజా అన్నారు కదా! రాజు వలె ప్రజలు ఉండాలి. మీరంతా రెపటి నుండి నాలాగా గర్జించటం మొదలు పెట్టండి”
ఈ మాటలు విన్న దగ్గర నుంచీ జంతువులు ఇలా గుంపులుగా కూర్చుని మాట్లాడుకుంటున్నాయి ఏనుగులు. ఓ గుంపుగా, పులులు మరో గుంపులా, జింకలు మరోచోట సమావేశమయ్యాయి పెద్ద జంతువులన్నీ ఒక చోట ఉంటే చిన్న జంతువులన్నీ మరో చోట కూర్చున్నాయి. ఏది ఏమైనా గర్జించటం ఎలా నేర్చుకోవాలో అర్థం కాలేదు.
పులులు ఎంత అరిచినా గాండ్రింపే అనిపిస్తున్నది. కానీ గర్జింపులా రావటం లేదు. ఏనుగులు అరుస్తున్నాయి ఘీంకారమే వినిపిస్తోంది కానీ గర్జనలా వినిపించటం లేదు గుర్రాలు, గాడిదలు బాగా గర్జించామనుకున్నాయి. అన్నీ సకిలింపులు, ఓండ్రు పెట్టడాలే అయ్యాయి.
జంతువులన్నీ గొంతెత్తి అరుస్తున్నాయి. గానీ ఏ జంతువు కూడా గర్జించలేక పోతున్నది. సాయంత్రందాకా అరిచి అరిచి అలిసిపోయి చెట్ల కింద కూలబడ్డాయి. ఏం చేద్దాం ఏం చేద్దాం అంటూ చర్చించుకున్నాయి. ఒళ్ళు అలిసిపోవడంతో బుర్రలూ పనిచేయడం మానేశాయి.
ఒక ఏనుగు ఒక ఉపాయం చెప్పింది. మిగతా జంతువులన్నీ తల ఊపాయి. జంతువులన్నీ మూకుమ్మడిగా మృగరాజు దగ్గరకు వెళ్ళారు.
”మహారాజా! మీరు ఆడవికే రాజు కదా! ముందుగా మీరు మా బాషల్లో మాట్లాడితే చూడాలని ఉన్నది. మేమంతా మందమతులం. త్వరగా నేర్చుకోలేక పోతున్నాం. మీరు ఒక్కసారి మా అందరి మాటల్లో మాట్లాడితే విని తరించాలని ఉన్నది ప్రజలందరికీ రాజు గొప్పదనం గురించి తెలియాలి. మీరు గొప్పవారు ఒక్కసారి మీ ప్రతిభను చూపండి” అని జంతువులన్నీ వేడుకున్నాయి.
అన్ని జంతువులు దీనంగా మొహం పెట్టి వేడుకుంటుంటే సింహరాజు గర్వంగా మీసం మెలేసింది. తర్వాత గొంతు సవరించుకొని ఒక్క జంతువు యొక్క అరుపూ వినిపించాలనుకున్నది. ఏనుగుల్లా ఘీంకారం చేద్దామని ప్రయత్నించింది. కానీ నోరు పెగల్లేదు పులిలా గాండ్రిద్దా మనుకున్నది. రాలేదు అదేమిటి ఎంత ప్రయత్నించినా ఏ జంతువు అరుపూ రావడం లేదు చిన్న పక్షులు కాకి, పిచ్చుకల్లా అరుద్దాం. సులభంగా ఉంటుంది అనుకున్నంది ఏముంది కావ్ కావ్ అనటమే కదా అనటమే కదా అనుకుంటే అదీ రాలేడు. గ్రామ సింహం అని నారే పెట్టుకున్నది భౌ భౌ అని చూద్దామంటే, అబ్బె ఏదీ రాదే ఏం చేయడం. సింహానికి పరువు పోయింది. ఏం చేయాలో అర్థం కాక తల దించుకున్నది.
ఏనుగుల నాయకుడు “ఇందులో మీ తప్పేమి లేదు మహారాజా ! సృష్టిలో ఒక్కో జంతువుకు ఒక్కో అరుపు ఒక్కో భాష ఉన్నాయి. అవి అలాగే మాట్లాడగలవు. అందరూ అన్ని అరుపులూ అరిచేస్తే ఆయా జంతువుల ప్రత్యేకత ఎలా తెలుస్తుంది. భిన్నత్యంలో ఏకత్వం ఉంటేనే అడవి ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. ఈ భాషల గోల వదిలేసి అందరం కలిసిమెలిసి ఉందాం” అన్నాడు.
జంతువులన్నీ “మహారాజుకు జై” అని అరిచాయి. సింహం సంతోషంగా తల ఊపింది.

ఏం చేస్తున్నావే! ఒకసారి ఇటురా అన్నాడు బాపు…

“అత్తకు పూజ కోసం నీళ్లు పెడుతున్న ఏం కావాలో చెప్పండి” అన్నది అమ్మ…

“రేపు పెద్ద ఏకాదశి కదా ఉపవాసంతో అలసటగా ఉంటది అందుకని ఈ రోజే పులికాపు చెయ్” అన్నాడు బాపు.

“సరే ఇవాళనే చేస్తా పిల్లలు స్కూల్ కి వెళ్ళిన తర్వాత మొదలు పెడతా” అన్నది అమ్మ,…

“మడివంట అమ్మ చేస్తుంది ఈరోజు నువ్వు పులికాపు చెయ్” అన్నాడు బాపు…

“పాపం !అత్తను ఎందుకు శ్రమ పెట్టడం రెండు పనులు నేనే చేస్తా మెల్లగా” అన్నది అమ్మ…

అక్కడే ఉన్నా నాయనమ్మ “కూర్చున్న చోట పులికాపు నేను చేస్తాలే నువ్వు వంట పనులు చూసుకో “అన్నది మెల్లగా…

“ఏదో ఒకటి ఇద్దరు చేసుకోండి” అని చెప్పి బాపు దేవుడి పూజ చేయడంలో నిమగ్నమయ్యారు.

అంతా వింటున్న నాకు “వావ్! పులికాపు చేస్తారట ఎలా ఉంటుందో కొత్తరకం వంటకమేమో! అమ్మను అడుగుదామంటే నాకు స్కూలు టైం అయింది సరేలే వచ్చిన తర్వాత తింటా ఎలా ఉంటుందో? ఏమో మా ఫ్రెండ్స్ అందరికి కూడా చెప్పాలి బాగుంటే మళ్ళీ ఒకసారి అమ్మతో చేయించుకుని వాళ్లను కూడా పిలిచి పెట్టాలి”. ఇలా ఆలోచించుకుంటూ స్కూలుకు చేరుకున్నాను.. క్లాస్ లో కూడా అప్పుడప్పుడు పులికాపు గుర్తొస్తూనే ఉంది ఫ్రెండ్స్ తో చెప్పాను కూడా మా అమ్మ పులికాపు చేస్తానంది అని..

“అవునా! ఎలా ఉంటుంది అది మాకు రుచి చూపిస్తావా “అన్నారు ఫ్రెండ్స్…

“ఏమోనే నేను ఇప్పటివరకు తినలేదు తిన్న తర్వాత బాగుంటే మీ అందరిని కూడా పిలుస్తాను “అని చెప్పాను..

ఒంటిగంట అయింది మధ్యాహ్నం బెల్ కొట్టారు అందరము భోజనాలకు ఇంట్లోకి పరుగు తీసాము…

ఇంటికెళ్లి పుస్తకాల సంచి టేబుల్ మీద పడేసి వంటింట్లోకి వెళ్లి అమ్మా! నాయనమ్మా! ఏది పులికాపు చేశారా” అని అడిగాను..

“ఆ చేసాము అనగానే ఉవ్వెత్తున సంతోషంతో పొంగి పోయాను

“అన్నం తినడానికి వచ్చేయండి కాళ్లు కడుక్కొని రండి” అని చెప్పింది అమ్మ..

కాళ్లు చేతులు కడుక్కొని వంటింట్లోకి వచ్చి పీట మీద కూర్చొని
” ముందు పులికాపు పెట్టు ఆ తర్వాత అన్నం తింటా. పొద్దుటి నుండి ఎదురుచూస్తున్న దానికోసం” అని అన్నాను…

అమ్మా నాయనమ్మ విస్తు పోయారు..

“ఏంటి పులి కాపు పెడితే తింటావా తినడానికి అదేమైనా వస్తువా తిండి పదార్థమా ?”అని ఇద్దరూ ముక్తకంఠంతో అన్నారు..

“మరి ఏంటిది పులికాపు అంటే తినేది కాదా మరి ఏంటిది “అన్నాను బిక్క మొహం వేసుకొని…

అమ్మ నాయనమ్మ నవ్వుతూనే ఉన్నారు…

“ముందా నవ్వు ఆపండి ఎందుకు నవ్వుతున్నారు అసలు పులికాపు పెట్టమంటే పెట్టకుండా” అన్నాను..

వెంటనే అమ్మ “అయ్యో పిచ్చి పిల్ల పులికాపు అంటే దేవుళ్ళని శుభ్రపరచడం చింతపండుతో కడిగి చక్కగా అలంకరించి పూజ చేసి నైవేద్యం పెట్టాలన్నమాట రేపు ఏకాదశి కదా అందుకనే ఈరోజే పులికాపు చేసాము “అని చెప్పింది..

ఎంతో ఆశగా ఎదురుచూసిన నాకు నిరాశ కలిగింది ఏడుపు మొహంతో కొంచెం కోపంతో గబగబా నాలుగు మెతుకులు తిని స్కూలుకు పరిగెత్తాను..

క్లాసులోకి వెళ్లిన వెంటనే ఫ్రెండ్స్ అడిగిన మొదటి మాట
“పులికాపు ఎలా ఉందే తీయగా ఉందా కారంగా ఉందా అసలు ఎలా ఉంటుంది “అని ప్రశ్నల వర్షం కురిపించారు….

కక్క లేక మింగలేక అసలు విషయం వివరించాను వాళ్ళకి ..వాళ్లు నన్ను చూసి నవ్వుతూనే ఉన్నారు ..అసలే కోపంగా ఉన్న నాకు ఇంకా కోపం ఎక్కువైంది…

సాయంత్రం ఇంటికి వచ్చిన నాకు బాపు ఇంట్లో ఎదురయ్యాడు నన్ను చూసి

“ఏంది బిడ్డ పులికాపు అంటే తినేది అనుకున్నవా అయ్యో నీకు ఇష్టం ఉన్నది చేసుకుందాం లే “అని దగ్గరికి తీసుకున్నాడు అమ్మ మధ్యాహ్నం వచ్చినప్పుడు చెప్పిందట ఇలా జరిగిందని..

పులికాపు కథ అలా జరిగింది
_***

సుజిత్, వంశీ స్కూల్ బస్ దిగి కబుర్లు చెప్పుకుంటూ ఇల్లు చేరారు. సుజిత్ బెల్ కొట్టబోతూఉండగా వంశీ తల్లి కృష్ణవేణి వచ్చి “సుజిత్…ఇదిగో మీ బామ్మ గారు నీకు తాళం చెవి ఇమ్మన్నారు. ఆవిడ బయటికెళ్ళారు. డైనింగ్ టేబుల్ మీద పాలు, తినటానికి స్నాక్స్ పెట్టారుట. నువ్వు అవి పూర్తి చేసే లోపే వచ్చేస్తానన్నారు” అని చెప్పారు.

“ఈ టైం లో ఎక్కడికెళ్ళిందబ్బా బామ్మ?” అనుకుంటూ కాళ్ళూ చేతులు కడుక్కుని స్కూల్ బట్టలు మార్చి పాలు తాగేసి షటిల్ ఆడుకోవటానికి బయలుదేరుతుండగా, బామ్మ హడావుడిగా వచ్చింది.

“బామ్మా..నేను పాలు తాగేశాను. షటిల్ ఆడుకోవటానికెళుతున్నా” అని చెప్పి వెళ్ళిపోయాడు సుజిత్.

మరునాడు సుజిత్, బామ్మ ఇంచుమించు ఒకేసారి వచ్చారు.

అలా వారం గడిచాక, ఒక రోజు సుజిత్ కంటే ముందు వచ్చిన బామ్మ అతను స్కూల్ నించి వచ్చేసరికి తలుపు తీసి బయటే నిల్చుంది.

“ఓహ్ బామ్మా నువ్వింట్లోనే ఉన్నవా? రోజూ ఎక్కడికెళుతున్నావ్” అనడిగాడు.

కళ్ళు పెద్దవి చేసి, మొహం వెలిగిపోతూ ఎవరైనా వింటారేమో అని బామ్మ చుట్టూ చూస్తూ రోజూ తనెక్కడికి వెళుతున్నదో సుజిత్ చెవిలో రహస్యంగా చెప్పింది. “ఎవరికీ చెప్పకు. అందరినీ ఆశ్చర్య పరుద్దాం! సరేనా?” అన్నది.

సుజిత్ తలూపి బామ్మని అభినందన పూర్వకంగా హత్తుకుని, వదిలేసి ఆడుకోవటానికి వెళ్ళిపోయాడు.

* * * *

బాగా తలనొప్పిగా ఉండి, మధ్యాహ్నం త్వరగా వచ్చేసింది సుజన. తన దగ్గర ఉన్న కీ తో తలుపు తీసుకుని లోపలికొచ్చి, ఇల్లు నిశ్శబ్దంగా ఉండే సరికి “అత్తయ్య ఎక్కడికెళ్ళారబ్బా! మధ్యాహ్నం బయటికెళుతున్నట్టు పొద్దునేమీ చెప్పలేదే! ఒంట్లో బాగాలేదా? హాస్పిటల్ కి ఏమయినా వెళ్ళారా?” అని ఆదుర్దాగా కృష్ణవేణి వాళ్ళ బెల్ కొట్టి అడిగింది.

“తెలియదు సుజనా! మూడు గం. లప్పుడు, నెల రోజుల నించి కీ మా ఇంట్లో ఇచ్చి వెళుతున్నారు. సుజిత్ వచ్చి తనే తలుపు తీసుకుని పాలు తాగి ఆడుకోవటానికి వెళుతున్నాడు” అని చెప్పింది.

వీళ్ళ మాటలు విని లోపల నించి కృష్ణవేణి కూతురు మల్లిక వచ్చి “బామ్మ గారు మొన్నొక రోజు మన ఎదురు ఫ్లాట్స్ లో ఉండే బంటి వాళ్ళ తాతగారితో కలిసి వస్తూ కనిపించారు. సరుకులకో, కూరలకో వెళ్ళుంటారనుకున్నాను. నేను ఇంటికొచ్చేసరికే బామ్మ గారు మీ ఇంట్లోకెళ్ళిపోయారు” అన్నది.

“కూరలకి, సరుకులకి ఆవిడ వెళ్ళటమెందుకు? ఆదివారం నాడు నేను, అంకుల్ వెళ్ళి తెస్తున్నాం కదా! అయినా ప్రతి రోజూ బయటికెళ్ళి తెచ్చేవేం ఉంటాయి” అని ఆశ్చర్యంగా, అనుమానంగా అనుకుంటూ లోపలికొచ్చింది.

సుజన లోపలికొచ్చాక, బామ్మ ఇంటికొచ్చింది. తలుపు ఓరగా తెరిచి ఉండటం చూసి..మనవడు వచ్చేసుంటాడు అనుకుంటూ లోపలికొచ్చేసరికి కోడలు సుజన కనిపించింది. “అప్పుడే వచ్చేశావేం? ఒంట్లో బానే ఉందా” అనడిగారు. “ఆ మాట నేనడగాలి. చెప్ప చెయ్యకుండా నెల రోజుల నించి మధ్యాహ్నం మూడింటికి ఎక్కడికెళుతున్నారు? బయట పనులు పెద్దావిడ చేత చేయిస్తున్నామని అందరూ మా గురించి ఏమనుకుంటారు? బంటి వాళ్ళ తాతగారు కూడా మీతో వస్తున్నారుట..ఎదురింటి మల్లిక చెప్పింది” అన్నది.

సుజన తన పాటికి తను మాట్లాడుతుంటే, తనకేం సంబంధం లేనట్లు లోపలికెళ్ళి కాళ్ళు కడుక్కుని వచ్చి “టీ కలపనా” అనడిగారు. “అడిగిన దానికి జవాబు చెప్పరా? వస్తూ రోడ్డు దాటేటప్పుడు ఏ యాక్సిడెంటో జరిగితే మీ అబ్బాయి నన్ను కేకలేస్తారు” అన్నది.

అలా గద్దించినట్టు అడిగేసరికి బామ్మ గారు మనసు కష్టపెట్టుకుని బాధగా బయట మెట్ల మీద కూర్చున్నారు. స్కూల్ నించి వచ్చిన సుజిత్ బామ్మ అక్కడ కూర్చోవటం కనిపించి, ఏం జరిగిందని అడిగి తను కూడా బ్యాగ్ అక్కడే పడేసి బామ్మ పక్కనే కూర్చున్నాడు.

పిల్లవాడు ఇంకా రాలేదేంటని చూడటానికి బయటికొచ్చిన సుజనకి ఇద్దరూ మూతులు ముడుచుకుని అక్కడ కూర్చుని కనిపించారు. “బాగుంది సంబరం! అంటే తప్పు. ఏం చేస్తున్నారో చెప్పరు! వాడిది బాల్యం, మీది రెండో బాల్యం! ఉక్రోషాలకేం తక్కువ లేదు” అన్నది.

“నువ్వు బామ్మనేమన్నావ్? బామ్మ నా ఫ్రెండ్! ఆవిడని ఏమన్నా అంటే నీతో మాట్లాడను. చూడు పాపం ఎలా చిన్నబుచ్చుకుందో” అన్నాడు సుజిత్.

* * * *

టెంత్ క్లాసులో స్కూల్ ఫస్ట్ వచ్చిన శకుంతల ఇంటర్మీడియెట్ చదువుతూ ఉండగా, ఇంట్లో వాళ్ళు పెళ్ళి చేశారు. నలుగురి పిల్లల మధ్యలో మధ్య తరగతి కుటుంబంలో పుట్టిన శకుంతలకి, కుటుంబ నిర్ణయాన్ని వ్యతిరేకించే అవకాశం లేదు మరి!

స్వతహాగా ఉన్న తెలివితేటలు చురుకుదనంతో ఉమ్మడి కుటుంబాన్ని సమర్ధంగా నడిపి ఇద్దరు ఆడపడుచుల పెళ్ళిళ్ళు చేసి, ఇద్దరు మరుదులని చదివించి ప్రయోజకులని చేసింది.

తన పిల్లలు జీవితంలో స్థిరపడి, బాధ్యతలన్నీ తీరాక..చిన్నప్పుడు చదువుకోలేక పోయాననే అసంతృప్తిని నెరవేర్చుకోవటానికి ఇంటికి దగ్గరలో ఉన్న కంప్యూటర్ సెంటర్ లో చేరి ఎమ్మెస్ ఆఫీస్, ఎక్సెల్ నేర్చుకుంటూ …తనకంటూ ఒక ఐడి క్రియేట్ చేసుకుని కూతురుకి మెయిల్స్ ఇవ్వటం, యూ ట్యూబ్ లో తను చేసే వంటలు లోడ్ చెయ్యటం నేర్చుకున్నది.

మనవడికి అవసరమైన స్టడీ మెటీరియల్ నెట్ లో వెదికి డెస్క్ టాప్ మీద పెట్టి వాడి ప్రాజెక్ట్ వర్క్ కి సహాయం చెయ్యాలనే తాపత్రయం లో ఉన్న శకుంతలని కోడలు నిగ్గదీసి అడిగేసరికి ఉక్రోషం వచ్చింది.

ఆఫీస్ నించి ఇంటికొచ్చిన కొడుకు రఘు, అమ్మ చిన్నబుచ్చుకున్న మొహం చూసి సుజనని అడిగాడు.

మధ్యాహ్నం నించి జరుగుతున్న ప్రహసనం అంతా చెప్పింది.

“దానికంత రాద్ధాంతం ఎందుకు” అని “అమ్మా నువ్వొక్క దానివే బయటికెళితే ఏ యాక్సిడెంట్ అయినా జరుగుతుందని భయపడుతోంది. ఇంతకీ ఎక్కడికెళుతున్నావ్” అని లాలనగా అడిగాడు.

శకుంతల కొడుకు లాప్ టాప్ తీసుకుని తన ఐడి ద్వారా కూతురుకి ఇచ్చిన మెయిల్స్, తన ఫైల్ లో ఆవిడ కుటుంబ నెలవారీ ఖర్చులు తయారు చేసిన ఎక్సెల్ షీట్…కొడుకు కొత్తగా కొనాలనుకుంటున్న “విల్లా” కి తను తయారు చేసిన బడ్జెట్ చూపించేసరికి, రఘుకి నోట మాట రాలేదు.

“ఎప్పుడు నేర్చుకున్నవమ్మా ఇవన్నీ? ఈ వయసులో మేమే తడబడుతున్నాం! అద్భుతం.. నీ దగ్గర మేం చాలా నేర్చుకోవాలి” అని ఇప్పుడర్ధమయిందా అమ్మ మధ్యాహ్నాలు ఎక్కడికెళుతున్నదో, ఏం చేస్తున్నదో అన్నట్టు భార్య వైపు చూశాడు రఘు.