ఐదు స్పూన్ల ఉప్పు

గీతా, ఎక్కడున్నవు? నా మెడిసిన్ కొరకు నువ్వు మెడికలం షాపుకు త్వరగా వెళ్ళి రావాలి, రా, నా దగ్గరికి, అని గీత తాతగారు గీతను పిలిచాడు. గీత ఎక్కడ ఉండింది? ఆమె ఓ పుస్తకం చదువుతూ బెడ్లో ఉండెను. చాలాసేపు వరకు ఆమె ఏమి విననట్టు నటించింది. ఆ పుస్తకం చాలా ఉద్రేకపరిచేట్టు ఉండెను. దీనికి తోడు బయట చాలా వేడిగా నుండెను, అందుకు ఆమె బెడ్ నుండి కదలదలచుకోలేదు.

గీతా! ఈసారి తన తల్లి మాట కూడా వినవచ్చింది రమ్మన్నట్లు. అమ్మాయి ఒక నిట్టూర్పు తీసి బెడ్ నుండి బయటికి వచ్చి ఏం కావలెనో తెలుసుకోదలచింది. ఆమె తాతగారు కొంత డబ్బు చేతిలో పెట్టి, తనకు చాలా తలనొప్పి బాధ ఉదయం నుండి ఉందని చెప్పాడు. నాకు ఈ మందులు తేగలవా? అన్నాడు.

గీత డబ్బులు తీసుకొని మెడికల్ స్టోర్ వైపు వెళ్లింది. దారిలో ఒక స్పీట్ షాపు పక్క నుండి వెళ్ళుతుండెను. ఓహ్, ఏం చెప్పాలి, ఎంతమంచి గులాబ్ జామున్, లడ్డూలు, జిలేబిలు ఘుమ ఘుమ వాసనలు. ఆమె కొన్ని తీసుకోదలచింది. ఆమెకు చెప్పిన పని మరిచిపోయి షాపులోకి వెళ్ళి స్వీట్లను తీసుకొని తన ఒడిలో పెట్టుకోసాగింది. అప్పుడే ఓ ఫ్రెండు అటు వచ్చి ఈమెతో కలిసింది. ఆ ఇద్దరు అమ్మాయిలు స్వీట్లు తిని చాలాసేపువరకు మాట్లాడుకున్నారు. గీత తన దీన తాతగారి తలనొప్పి గురించి పూర్తిగా మరిచిపోయింది. ఆమె ఇంటి నుండి బయటికి వచ్చిన పని జ్ఞాపకం వచ్చేవరకు మధ్యాన్న నుండి సాయంత్రం అయి మెడికల్ షాపు ఆ రోజుకు మానేశారు. ఆమె ఇంటికి త్వరపడిపోయిందో, తన తాతగారు ఎంతో బాధపడినాడు. ఎప్పుడు పెద్దదానివి మరియు బాధ్యత రాలువు అవుతావు గీతా అని అతను నిట్టూర్చి అడిగాడు.

గీతా వాస్తవంగా చాలా బాధపడింది, కాని తన పద్ధతులు మార్చుకుందా? లేదు. ఆమె ఎప్పటిలాగే మతిమరుపు మనిషి. ఎప్పుడైతే ఆమె తల్లి బయట ఆరేసిన బట్టలు తెమ్మందో, ఆమెకు మరుసటి రోజు ఉదయాన జ్ఞాపకం వచ్చింది. అప్పటివరకు రాత్రంతా కురిసిన వానకు బట్టలు తడిసి ముద్దయినాయి. మరొక రోజు తన చెల్లెలుకు లంచ్ బాక్సు స్కూలుకు తీసుకపోవలసియుండె.  దారిలో సర్కస్ డేరాలను చూసింది. ఉదయమంతా సర్కస్ టెంటు చుట్టు తిరుగుతూ జంతువులు తినగా మరియు అవి చేయవలసిన పాత్రలకు జరిగే ట్రేనింగ్ కుతూహలంగా చూస్తూ గడిపింది.

కేవలం తనకు ఆకలి అయినపుడే తన చేతిలోని బాక్సు చూసి తన చెల్లెలు స్కూలులో దినమంతా ఏమీ తినకుండా ఇల్లు చేరి ఉంటుందని అనుకుంది.

ఇంకకసారి తన తండ్రి పనికి పోయే తొందరలో షర్టు ఇస్తే చేయమని గీతకు చెప్పిండు. గీత షర్టు తీసుకని వేడి ఇస్తీపెట్టె దగ్గర పెట్టింది. ఇంతలో బజారులో పెద్దవి రుచికరమైన మామిడి పండ్లు బుట్టలో పెట్టుకుని అమ్మేవాడి కూత వినిపించింది. వెంటనే అక్కడికి వెళ్ళి పండ్లు ఏరడం మదలు పెట్టింది. ఇంతలో షర్టు కాలుతున్న వాసన వచ్చింది. ఆ రోజు తండ్రి చాలా విచారపడినాడు.

ఈ సంఘటన తరువాత కొన్ని రోజులకు స్కూలు నుండి వచ్చి మరుసటి రోజు స్కూలు నుండి పిక్ నిక్ వెళ్ళగలమని చెప్పింది గీత. పిక్ నిక్ కు వెళ్ళేటప్పుడు తలా ఒక అయిటమ్ తీసుకెళ్ళాలని, తను సాంబారు తేగలనని నిర్ణయించింది. తన తల్లి మంచి రుచికరమైన సాంబరు చేస్తుందని తన ఫ్రెండ్సు బాగా సంతోషిస్తారని అనుకుంది. తల్లి పెద్ద కుండలో సాంబరు చేస్తానని ఒప్పుకుంది. గీత రాత్రి సంతోషంగా పడుకుంది, మరునాటి మంచి పిక్ నిక్ రోజు బాగుంటుందని ఊహిస్తూ.

మరుసటి రోజు ఉదయం తల్లి త్వరగా లేచి సాంబారు చేయడం మొదలు పెట్టింది. ఆమె పప్పు ఉడకపెట్టింది. కూరగాయలు, కొబ్బరి మరియు అన్ని మసాలాలు వేసి కుండను మండే స్టౌపై పెట్టింది. గీత బెడ్ లో ఉన్నపుడే మంచి ఘుమ ఘుమ వాసన రాబట్టింది. గీత కదలికలను చూసి, నా ప్రియమైన గీతా లేవమ్మా ఇప్పుడు. చూడు, సాంబారు దాదాపు కావచ్చింది. నేను గుడికి పోతున్నాను, కాబట్టి కొద్దిసేపు అయ్యాక ఐదూ స్పూన్ల ఉప్పు దాంట్లో వెయ్యి. మరిచిపోకు ఇప్పుడు. లేచి త్వరగా తయారుగా అంది.

తిట్లు అనుకుంటూ హడావిడిగా ఆమె వెళ్లిపోయింది. గీత నాయనమ్మ ఎవరైతే వంట గదిలో వుండెనో. అదంతా విన్నది మరియు తనలోనే తానే అనుకుంది, తన కోడలు ఎప్పుడు గీత మతి మరుపు పిల్ల అని తెలుసుకుంటుందో యని. నాకు గట్టి నమ్మకం ఉంది, ఆ అమ్మాయి ఉప్పు వేయడం మరిచిపోతుందని. అప్పుడు అమ్మాయిని ఆమె ఫ్రెండ్సు ఆట పట్టిస్తారు. జాగ్రతగా ఉండటమే మేలు అనుకుంటూ వెళ్ళి కుండలో ఉప్పు కలిపింది.

గీత తాతగారు వరండాలో కూర్చొని వార్తా పత్రిక చదువుతుండేది. అతనికి గీత తన తల నొప్పికి మెడిసిన్ తెమ్మని పంపుతె ఆమె మరిచి పోవడం తను బాగా తలనొప్పితో బాధపడటం జ్ఞాపకం ఉంది. గీత ఏదైన జ్ఞాపకం ఉంచుకోవడమే? అది కాని పని, అని తనలో తానే ్నుకుంటు వంట గదిలోకి వెళ్ళి సాంబరులో ఉప్పు వేశాడు.

గీత చెల్లెలు తల దువ్వుకుంటుండెను. స్కూలుకు పోయేందుకు తయారు అవుతూ ఆమెకు గుతా గీత లంచ్ బాక్సు తేవడం దారిలో సర్కస్ డేరాలు చూస్తూ మరిచిపోయి తను ఆ రోజు ఆకలితో ఇల్లు చేరడం బాగా జ్ఞాపకం ఉండింది. గీత ఉప్పువేయడం తప్పక మరిచిపోయే ఉంటుంది, దానితో తన స్నేహితురాళ్ళు నవ్వుతారు. అనుకుంటూ తను త్వరగా వంటగదిలకి వెళ్ళి ఐదు స్పూన్ల ఉప్పు సాంబరులో కలిపింది.

గీత తమ్ముడు పండ్లు తోముకుంటూ తల్లి తన అక్కకు చెప్పిన మాటలు ఉప్పు గురించి తప్పక మరిచే ఉంటుంది. అతను కిచెన్ లోకి వెళ్ళి కొన్ని స్పూన్ల ఉప్పు కుండలో వేసి వెళ్ళిపోయాడు.

గీత తండ్రి బహు జాగ్రత్తగా తన షర్టును ఇస్త్రీ చేసుకుంటుండెను. అందరి వలె అతను కూడా కిచెన్ లోకి వెళ్ళి సాంబారు కుండలో ఉప్పు వేశాడు.

ఇప్పటికి గీత లేచింది, ఆశ్చర్యంలో ఆశ్చర్యం ఉప్పు వేయడం ఆమెకు జ్ఞాపకం ఉండింది. అందుకు ఆమె కూడా వెళ్ళి ఐదు స్పూన్ల ఉప్పు తల్లి చెప్పినట్లు కలిపింది.

ఇప్పటివరకు తల్లి వచ్చి సాంబారు ఒక కంటే నీరులో పోసింది. దాన్ని తన కూతురుతో పిక్ నిక్కు పంపించింది.

పిక్ నిక్ ప్రాంతంలో పిల్లలు బాగా సంతోషంగా ఆడుకున్నారు కొంతసేపు. కాబట్టి ఇక ఏమి చేయలేక ఆకలితో ఉండిరి. ప్లేట్లు, స్పూన్లు బయటికి తీశారు. కంటెనర్సు పదార్థాలతో నిండి వుండెను. ప్లేట్లలో రైసు, చట్నీలు, కూరలు, పూరీలు, మరియు తీరు తీర్ల మిఠాయిలతో నిండిపోయినవి. అందరు ఎక్కువ ఎక్కువ గీత చేతితో సాంబారు పోయించుకున్నారు. కాని ఒక స్పూను నోట్లో పెట్టుకున్నారో లేదు, హా, హా, నీళ్లు, నీళ్లు అని మొత్తుకోవడం మొదలయింది. ఆశ్చర్యపడింది. గీతకు ఏమైందో తెలుస్తలేదు. అల్లం వాసన రైసం మరియు సాంబరు తన ప్లేటుతో వచ్చిన కూలి. అది చాలా అయిష్టంగా ఉండెను. అది తన తల్లి సముద్రంలోని ఉప్పంతా సాంబరులో వేసినట్లు తోచింది. అప్పుడు గీతకు జ్ఞాపకం వచ్చింది.  తన తల్లి ఉప్పు కలుపలేదు, తనే కల్పింది. అయితే ఎక్కడ తప్పు జరిగింది?

ఆ రోజు గీత ఇంట్లో అందరు ఆతురతతో గీత స్కూలు నుండి వచ్చి సంతోషానికి బయటికి వెళ్ళిన సమాచారం కొరకు ఎదిరి చూస్తుండేది. కాని ఇదేమిటి? ఆమె చాలా అలసిపోయినట్లు, ఆమె ముఖం రంధితో మరియు కన్నీరు పెట్టుకున్నట్లు కనిపించింది. ఏం జరిగింది? గీత వారిమీద అరిచింది, ఇంకెవరయిన సాంబరులో ఉప్పు వేశారా?

నేను వేసిన, నాయనమ్మ అంది

నేను వేసిన, తాతగారు అన్నారు

నేను వేసిన తండ్రిగారు అన్నారు

నేను కూడా అన్నాడు తమ్ముడు

మరియు నేను అంది చెల్లెలు.

భయంతో అందరూ ఒకరి ముఖం చూసుకుంటూ కూర్చున్నారు. గీత రంధితో ఉండటం ఆశ్చర్యం కాదు. ఆమె ఫ్రెండ్సు ఆమెను సాంబరులోని ఉప్పు గురించి హేళణ చేసి యుండవచ్చు!

‘’మీరంతా అలా ఎందుకు చేశారు? అమ్మనా ఒక్కతికే గదా చెప్పంది’’ అని ఏడ్చింది గీత.

ఓహో ప్రియమైన గీత, నీకు ఏది చేయమని చెప్పినా మరిచిపోతవు గదా అని, ఈసారి కూడా మరిచిపోతావని, అనుకొని… అందరు విచారం వ్యక్తపరిచారు.

ఇప్పుడు తల్లి గీతను దగ్గరకు తీసుకని కన్నీరు తుడిచి నీవు ఏదైనా నాల్గు సార్లు జ్ఞాపకం చేయండి మరిచిపోగలవని ఇట్లు జరిగింది. ఇక ముందు జాగ్రతగా వుంటానని వాగ్ధానం చెయ్యి. మేమంతా నీవు నీ పనులు సక్రమంగా చేయగలవని నమ్ముతాము.

గీత ముక్కు చీదుకని, సరేనని తల ఊపింది. అటు తరువాత తమ తమ పనులు చాలా జాగ్రతగా చేసుకుంటుండేది. ఎంతో సదిరి చెప్పాక తన ఫ్రెండ్సు తన ఇంటికి ఒక నాడు లంచ్ కు వచ్చారు. తల్లి చేసిన రుచికరమైన సాంబరుతో లంచ్ బాగా ఆరగించి, ఇంత రుచికరమైన సాంబరు అన్నం ఎన్నడు తినలేదని ఒప్పుకున్నారు. అందరూ బాగా ఆనందించారు.

రచయిత రెండు మాటలు

మా నాయనమ్మ క్రిష్ణ, అందరు కిష్టక్క అని పిలిచేవారు. ఆమె చాలా తెలివయినది మరియు చాలా దయగలది. ఆమె కథలు గొప్పగా చెప్పేది కూడా ఆమె మాకు ఎప్పుడూ నీతులు చెప్పేది కాదు. కాని జీవిత విలువలను కథల రూపంలో చెప్పేది. మేము చిన్నపుడు చాలా ఫ్రీగ కుటుంబంలోని తోటి అమ్మాయిలతో మరియు తాతయ్య, నాయనమ్మలతో ఉత్తర కర్నాటకలోని హడావిడి లేని నగరం షిగాన్ (Shiggaon), లో ఉంటిమి. ఏదైన మేమందరం సంతోషంగా పంచుకునేవారము.  మా అందరి కలయికకు మా నాయనమ్మే మూలం (Binding force). నాయనమ్మ చెప్పిన కథల ప్రభావం నా మీద ఇప్పటికి ఉంది. ఏవో చిన్న చిన్న మార్పులతో ఈ కథల పుస్తకం వ్రాశాను. కానీ చాలావరకు వాటి ప్రభావమే.

ఎప్పుడైతే నా మనుమరాలు క్రిష్న పుట్టిందో ఆమె నన్ను అమ్మమ్మ స్థాయికి లేపింది. నేను అన్నీటికన్న కథల విలువ ఎక్కువని గ్రహించాను. అవి పిల్లల విజ్ఞానం పెంపుదలలో ఎంతో సహాయపడుతాయి. అందుకే ఈ పుస్తకం.

ఈ కథలు పిల్లలు, తల్లిదండ్రులు, తాతయ్య, నాయనమ్మలు మూడుతరాలవారు ఒకరితో ఒకరు ప్రేమతో కలిసి ఉండేందుకు దోహదపడుతాయి.

పెంగ్విన్ బుక్స్ ఇండియా నా పుస్తకాల ప్రచురణకు ఉత్సాహం చూపుతున్నందుకు ధన్యవాదాలు. నేను సుదేశ్నా షోం ఘోష్ కు ధన్యవాదాలు తెలియపరుస్తున్నాను. ఆయన నాకు గత పదేండ్లలో కథలు రాయడంలో ఎడిటర్ గాక మంచి మిత్రుడయినాడు.

సుధామూర్తి

బెంగళూరు