కథలు

ప్రేమించానని వెంటబడి పెళ్లి చేసుకొన్న అద్వైతకు కులాంతరాలు గుర్తుకు రాలేదు. ఏ లోపాలూ కన పడలేదు. నిన్ను పెళ్లి చేసుకోలేని ఈ జీవితం వ్యర్థం అన్నాడు. రొమాంటిక్ బ్లాక్ మేల్ చేసి గాంధర్వ వివాహం చేసుకున్నాడు. ఒక బిడ్డకు జన్మనిచ్చింది శారద. పెళ్లి చేసుకొన్న మూడేళ్లకు ఏదో కెమిస్ట్రీ కుదరలేదని భార్యను బిడ్డను వదిలేసి వెళ్లిపోయాడు అద్వైత .
శారద ఒంటరి ప్రయాణంలో మరో మూడేళ్లు గడిచాయి. ఎన్నో అనుభవాలు పోరాటాలు. ఎందరో మద్దతు నిలిచారు.
ఒంటరి పోరాటంలో కన్నీరు కార్చింది. ఏకైక కూతురు కంట కన్నీరు చూడ లేకపోయారు… కన్న పేగు కదిలింది. కడుపులో దాచుకున్నారు. అత్తామామలకు మనవరాలంటే ప్రేమ. ఎన్నాళ్లకు తమ ఇంట్లో మళ్లీ పసిపిల్ల కేరింతలు. ఆ పసి నవ్వులకు మురిసిపోయారు. కొడుకే చెడిపోయాడు. కోడలు మంచిది అని తెలుస్తూనే ఉంది. మాకు పెళ్లే కాలేదన్న కొడుకు వాదన విన్నాక వీడు తమ కడుపున చెడ పుట్టాడని బాధ పడ్డారు. కోడలు మనవరాలు తమ తో ఉంటే ఎంత సౌఖ్యంగా ఆనందంగా వుండేదో అనుకున్నారు. అలా కలిసి పోయారు. ఇపుడు వాల్లందరికి గారాల మనవరాలంటే ప్రాణం. మనవరాలు ఆటపాటలతో అన్ని మరిచి పోయారు. బయట సంఘర్శన. ఇంట్లో ఆనందం. కోర్టు , అడ్వకేటు , కలిసి దిగిన ఫోటోలు సాక్ష్యాలు అన్నీ బలంగానే ఉన్నాయి.
ఈ కొత్త జీవితం లో అనేక విషయాలు తెల్సుకుంది శారద. శారద ఇపుడు తన ఏటియం కార్డు తానే వాడుకుంటుంది . కేసు పెట్టింది. ఇపుడు జైల్లో వున్న అద్వైత్ ఉద్యోగం పోయి శారద మీద మీద మనోవర్తి కేసు వేసాడు.
కేసు వాసుతీసుకుంటానన్నాడు. అతడు
అడ్వకేటు తో కబురు పెట్టింది గుర్తుకు వచ్చి నవ్వుకుంది శారద.
ఏదో కెమిస్ట్రీ కలవడం లేదన్న బింకం అహంకారం ఎక్కడ పోయిందో! ఇపుడు తనకేమైందని అతనిని ఆహ్వానించడం.
?
అతని లోని మార్పుతో తనకేమీ సంబంధం లేదు.
ఇపుడీ సింగిల్ పేరెంట్ జీవితమే బాగుంది. అపుడు కులాంతరాల పేరిట దూరమైన అమ్మా నాన్నా అత్తమ్మా మామయ్యా అంతా నాతోనే వున్నారు.
ఈ ఉమ్మడి కుటుంబమే బాగుంది. అతడు మల్లీ తన జీవితంలోకి ప్రవేశించడం దేనికి?
తన అడ్వకేటుకు అదేమాట చెప్పింది. ఆ మాట చెప్పాక తనకెంతో బరువు దిగిపోయినట్టు ఉత్సాహం..
శారద మునుపటి శారద కాదు.
ఎన్నో అనుభవాలతో ఎదిగిపోయింది.
వదిలేసిన వాడి జీవితమే వాడిపోయింది. మా శారద గొప్పది.
శారద తన జీవితాన్ని తిరగ రాసుకుంది. స్కూటర్ పై
బిడ్డను స్కూల్‌లో దింపి నవ్వుతూ టాటా చెప్పి యధావిధిగా డ్యూటీకి స్కూటర్ స్టార్ట్ చేసి బయల్దేరింది శారద

(సినిమా బిర్యానీ)

మీనా, శివల వివాహబంధానికి దశాబ్దం గడచింది. వారి పూర్వీకులది బొబ్బిలి వంశం.  ఆస్తులు-అంతస్తులు ఎప్పుడో కాలగర్భంలో కలసిపోయాయి. ఔనన్నా కాదన్నా ఇద్దరు ప్రేమమూర్తులు.  ప్రేమకు చిహ్నంగా వారికి పుట్టిన ముద్దుల సంతానం రాము, ఆది.  తల్లిదండ్రులు రామును పండూ అని, ఆదిని చంటి అని పిలవటం అలవాటైంది.   ఆట నుండి అప్పుడే రాము ఇంటికొచ్చాడు. “ఒరేయ్ పండూ,  నీ స్నేహితుడు మురారితో గొడవ పడి కాలికి గాయం అయ్యేట్టు దెబ్బలు కొట్టావట. అతడు నీతో తప్పుగా ప్రవర్తిస్తే నాతో చెప్పి ఉండాల్సింది, నేను వాళ్ళ డాడీతో మాట్లాడే దాన్ని” అంటూ మీనా తన కొడుకు రామును మందలించింది.

“అమ్మా , కన్నతల్లివై ఉండి నిజం తెలుసుకోకుండా నన్నే దోషి అంటావేం,  వాడు నన్ను దొంగ అంటే చూస్తూ ఊరుకోవాలా!  ప్రతీకారం తీర్చుకున్నాను” ఉచ్ఛస్వరంతో బదులిచ్చాడు రాము.

“అంత  పౌరుషం వద్దు పండూ. నీవు వాడిని కొట్టిన విషయం మీ నాన్నకు తెలిస్తే పెద్ద రచ్చ జరుగుతుంది.  ఈ అమ్మమాట విని శ్రద్ధగా చదువుకో  నాన్నా, చదువు-సంస్కారం ఉన్నవాడే అందరి అభిమానం పొందగలుగుతాడు” కొడుక్కి హితబోధ చేసింది మీనా.

  “అలాగే నువ్వు చెప్పింది చేస్తా. నిజంగా ఒట్టేసి చెప్తున్నా.  అవును, శ్రీశైలం నుండి  కల్పన  పిన్ని వాళ్ళు వస్తారన్నావుగా, ఎప్పుడొస్తారు” అడిగాడు రాము.

“బాబాయి బొంబాయి వెళ్ళారట.  పిన్ని మామగారు అనారోగ్యంతో ఉన్నారని  డాక్టర్ బాబుకి చూపిస్తే రెండు రోజులు విశ్రాంతి తీసుకొమ్మన్నారట.   అంజలి స్కూలుకు ఇంకా శలవులు ఇవ్వలేదట. అందుకే ఎప్పుడు వచ్చేది  నిర్ణయం తీసుకోలేదట” జవాబిచ్చింది మీనా.

“నేను, తమ్ముడు చంటి, పిన్ని కూతురు అంజలి సరదా సరదాగా శలవులు గడపొచ్చనుకున్నాను”.

“నిజమే, సంక్రాంతి పండుగ కూడా వస్తుంది కదా. బొమ్మల కొలువు పెడతాను. నీవు దీపావళి పండుగకి  చేసినట్టే ఇంటి దర్వాజలకి మావిడాకుల తోరణాలు కట్టి నాకు సాయం చెయ్యాలి” సలహా ఇచ్చింది మీనా.

“మన చంటిగాడు బొమ్మల కొలువును పెట్టనిస్తాడా, వీడొక్కడే చాలు చెడగొట్టడానికి.”

 “ఈ మధ్య వాడు బుద్దిమంతుడు అయ్యాడు.  అయినా వాడి సంగతి  చూసుకోడానికి నా దగ్గర మంత్రదండం ఉందిలే. సరే గానీ  దేవాలయానికి వెళ్దాం రెడీ అవ్వు”.

“ఎప్పుడు దేవాలయం, అమ్మవారు, పూజ, నోములంటావు.  సరదాగా సర్కసుకో, జురాసిక్ పార్కుకో తీసుకెళ్లవచ్చు కదా” బుంగమూతి పెట్టి మారాముగా అన్నాడు రాము.

“శలవుల్లో  అందరం ఎంచక్కా జెమిని వారి ఫ్యామిలీ సర్కస్,  నెక్లెస్ రోడ్డు, గోల్కొండ కోట వెళ్దాం.  ఈ రోజు మధుర మీనాక్షి అమ్మవారి ఆలయానికి కంచి స్వామి వస్తున్నారట. వారి ఆశీర్వాదం తీసుకుంటే ఎంతో శుభప్రదం”

“థాంక్స్ అమ్మా, కాసేపట్లో రెడీ అవుతాను”.

                       **

కూతురు అంజలితో పాటు టాక్సీ దిగిన కల్పన ఇంట్లోకి వస్తూ  “అక్కా బాగున్నావా, పండు, చంటి బాగున్నారా” అంటూ ప్రశ్నల వర్షం కురిపించింది.

“అందరం బాగున్నాం. మీరెలా ఉన్నారే. అబ్బో, బంగారం జడగంటలు వేసుకుందే” అంటూ అంజలిని దగ్గరకు తీసుకుని కౌగలించుకుంది మీనా.

ఆహా బాగున్నాం.  అక్కా బావెక్కడ, అడిగింది కల్పన.  అడుగుతుండగానే  శివ ఇంట్లోకి  వచ్చాడు.   బావగారూ బాగున్నారా అంటూ శివను పలకరించింది కల్పన.  సూపర్ గా ఉన్నాను.  తమ్ముడు రాలేదా అంటూ శివ ప్రశ్నించాడు .

“పోలీసు ఇన్స్పెక్టర్  ఉద్యోగం మానేసి సినిమా ప్రొడక్షన్ వైపు దృష్టి పెట్టారు మా ఆయనగారు.  మొదటి సినిమా షూటింగ్ ప్రారంభానికి ముందు మా ఇలవేలుపు తిరపతి వెంకన్న అనుగ్రహం కోసం  వెళ్లారు.  కాలి నడకన ఏడుకొండలు ఎక్కి దైవదర్శనం చేసుకోవాలని ఆయన అభిలాష.  సినిమా సినిమా అంటూ ఈ మధ్య ఆయనగారు పిచ్చిమారాజులా చేస్తున్న ఆలోచన మా జీవితంలో ఎన్ని యూటర్న్ లు తిప్పుతుందో” అంటూ కల్పన కాసింత వెటకారంగానే అంది.

“వావ్, పోలీసుభార్య ఇప్పుడొక నిర్మాతకు అర్ధాంగి కాబోతుంది. కాసింత పాజిటివ్ గా  ఆలోచన చెయ్యి కల్పనా.  చక్రవర్తి చేసేది అంతా మనమంచికే. అతడు కుటుంబం కొరకు కష్టపడే మంచిమనిషి.  నువ్వనుకుంటు న్నట్లు ఆయన పిచ్చిమారాజు కాదులే, మంచి మారాజు కాబట్టే భగీరథ ప్రయత్నం చేస్తున్నాడు” అంటూ ధైర్యం నింపే ప్రయత్నం చేసింది మీనా.

ఇంతలో పనుందంటూ శివ బయటకు వెళ్ళాడు.  “అక్కా మీ మాయదారి మరిది చిరంజీవి, తోడికోడలు జ్యోతి  మీతో కలిసి ఉండట్లేదా” అడిగింది కల్పన.

“ఏం చెప్పమంటావు.  పచ్చని సంసారంలో చిచ్చు పెట్టే రకాలు ఆ ఆలుమగలు. ఇద్దరూ ఇద్దరే. మా పెళ్ళిరోజు వాళ్ళు చేసిన నిర్వాకానికి  మూడు పువ్వులు ఆరు కాయలుగా ఉండే మా కాపురం కొంతకాలం కలహాల కాపురంగా మారింది . ఉమ్మడి కుటుంబంలో ఉండాలని వాళ్ళకూ లేదు. కాలం మారింది. పోనీలే, ఆ విషయాన్ని వదిలేద్దాం ” అంటూ నవ్వింది మీనా.

                      **

సంక్రాంతి పండక్కి రెండు రోజుల ముందుగానే చక్రవర్తి శివ ఇంటికి వచ్చాడు. కుశల ప్రశ్నలు ముగిశాయి. సినిమా స్క్రిప్ట్ అయిపోయిందని, దేశభక్తికి సంబంధించిన సినిమా అని, పేరు సుభాష్ చంద్ర బోస్ అనుకుంటు న్నట్లు,  శ్రావణ మాసం కల్లా  షూటింగ్ పూర్తి చేసి దేవీ అభయంతో దీపావళి రోజు విడుదల చేసి ప్రేక్షకుల దీవెన అందుకోవాలని డైరెక్టర్ పంతం అంటూ సగర్వంగా చెప్పాడు చక్రవర్తి.

తోడల్లుళ్ళు శివ, చక్రవర్తి  సొంత అన్న-తమ్ముడు  మాదిరి కలిసిపోయే రకం.  ఇల్లంతా పెళ్ళిసందడి లాగా పెద్దలు, పిల్లలతో ఎవడిగోల వాడిది అన్న చందాన సందడే సందడి.  పిల్లలు టీవీ లో హ్యారీ పోటర్, డిస్కవరీ ఛానల్ మార్చి మార్చి చూస్తూ ఖుషీ చేస్తున్నారు.  అక్కా చెల్లెలు మీనా, కల్పనలు అన్నపూర్ణ బ్యూటీ పార్లరు, బాబు టైలర్ షాపు, లీలా మహల్ సెంటర్ లోని శంకరాభరణం జెవలర్స్, రాఘవేంద్ర స్వగృహ ఫుడ్స్ అంటూ పూటకో షాప్ కు పరుగుతీస్తూ హంగామా చేస్తున్నారు. మీనా, కల్పనల తండ్రి సాంబయ్య ఆరు సంవత్సరాల క్రితం క్యాన్సర్ వ్యాధితో కన్ను మూశారు.  కొడుకులు లేనందున తల్లి యశోద మూడు సంవత్సరాల పాటు సొంత ఊరులో ఒంటరిగా గడిపింది. ఆ తర్వాత  ఆరోగ్యం బాగా లేక పల్లెటూరులో  సరైన వైద్యం  అందుబాటులో లేక  కుమార్తెల పంచన చేరింది. కూతుళ్ళు బాగానే చూసుకున్నా, అభిమానవతి అయిన యశోద పోరు పెట్టి అల్లుళ్ళకు ఇష్టం లేకున్నా  వృద్ధాశ్రమంలో చేరింది. 

భార్యలు లేని సమయం చూసుకొని శివ చక్రవర్తితో అత్తగారి ప్రస్తావన తెచ్చాడు.

“అత్తగారికి కూతుళ్ళైనా, కొడుకులైనా మీ వదిన, కల్పనే కదా. న్యాయపరంగా కూడ అత్తగారి మంచీ-చెడూ చూసుకోవలసిన బాధ్యత ఆవిడ సంతానందే అని నా మిత్రుడు లాయర్ విశ్వనాధ్  చెప్పాడు. మన మామగారి మరణం అత్తగారిని బాగా కుంగదీసింది. జీవితం చరమాంకంలో  మనవళ్ళతో ఆనందంగా గడపటానికి ఆమెను

వృద్ధాశ్రమం నుండి తీసుకొస్తే బాగుంటుందని నా సూచన.  నేనొక్కడినే కోరుకోవడం కాకుండా నీ అభిప్రాయం అడుగుతున్నాను చక్రవర్తి” అన్నాడు శివ.

“ఎప్పటినుండో నా మదిలో ఇదే ఆలోచన ఉంది అన్నయ్యా. కానీ ఆనాడు పంతం పట్టి వెళ్లినావిడ తిరిగి వస్తుందా.  నాకైతే హోప్ లేదు ”  బదులిచ్చాడు చక్రవర్తి .

“నిజం చెప్పాలంటే మన కుటుంబాల్లో నేడు ఎన్నో మార్పులు వచ్చాయి. ఆనాటి గందరగోళానికి కారణం అసాధ్యుడు లాంటి నా తమ్ముడు, మహానటి లాంటి వాడి భార్యామణి.  ఇద్దరు ఇప్పుడు సింహాచలం వెళ్లి అక్కడే కొత్త కాపురం పెట్టారు కదా. అదీ గాక ఈ మధ్యనే నీ ధర్మపత్ని కల్పన ఉద్యోగంలో చేరింది.   ఆమె ఆఫీసుకు వెళ్తే అంజలి స్కూలు నుండి రాగానే ఇంటి దగ్గర రక్షణ కోసం ఎవరో ఒకరు ఉండాలి.  ఈ విషయాలు చెప్పి అక్కా చెల్లెళ్ళను ఒప్పించే ప్రయత్నం చేద్దాం.”

శివ చెప్పిన ఐడియా నచ్చిన చక్రవర్తి సరేనంటూ అభినందన పూర్వకంగా కళ్ళు పెద్దవిగా చేసి నిలువుగా తల తిప్పాడు. ఐడియాను వెంటనే అమలు చేయటానికి మీనా, కల్పనను కూర్చోబెట్టి పెద్దమనిషిగా అత్తగారి పెత్తనం, కూతుళ్ళ ధర్మం, న్యాయం, బాంధవ్యాలు గురించి శివ చెప్పటంతో ఇద్దరిలో  పరివర్తన వచ్చింది. తప్పును సరిదిద్దు కోవాలనుకున్న  అక్కా చెల్లెళ్లిద్దరూ తక్షణమే కారులో ఆనందనిలయం వృద్ధాశ్రమానికి వెళ్ళి యశోదను క్షమాపణ కోరి, ఆవిడను ఒప్పించి,తోడ్కొని వచ్చి కుటుంబగౌరవం నిలబెట్టారు. సిసింద్రీలు ఆనందమానంద మాయె అంటూ  అమ్మమ్మకు సంబరంగా స్వాగతం పలికారు.  అమ్మమ్మా మాకు చందమామ కథలు, రాముడు కృష్ణుడు కథలు చెప్పాలి అంటూ రాము యశోద చీర  కుచ్చిళ్ళు పట్టుకున్నాడు. యశోద ముగ్గురు జూనియర్స్ ని దగ్గరకి తీసుకుని శుభాశీస్సులు అందిస్తుండగా ఆవిడ కళ్ళ నుండి ఆనంద భాష్పాలు రాలాయి.

(160 పైగా తెలుగు సినిమాల పేర్లతో అల్లిన కథ )

“హాయ్ అప్పూ…!”
“ఏంటే దివ్యా? గుర్తున్నానా అసలు? ఎలా ఉన్నావు? ఎక్కడున్నావు? పదిసార్లు ఫోన్లు, వాట్సాప్ మెస్సేజీలు. ఊహూ…! ఒక్కదానికీ జవాబివ్వలేదు. రెండేళ్లయింది! ఏమయ్యావే నువ్వూ ?”
“తీరిగ్గా మాట్లాడదామని ఊరుకున్నా…! ఇన్నాళ్ళకి దొరికింది తీరిక. గుర్గావ్ లో ఉన్నానే! నువ్వు?”
“నీకేమ్మా? ఎం టెక్ పూర్తి కాకుండానే క్యాంపస్ లో వచ్చింది, ఆ తర్వాత మంచి ఎమ్మెన్సీలోనూ కొట్టావు జాబ్. మేమేముందీ…? ఉన్న ఊళ్ళోనే చిన్న ఉద్యోగం. చెప్పు. చెప్పు…! కొత్త వార్తలేంటే?”
“అప్పూ…అది చెబుదామని ఫోన్ చేసానే! జాబ్ చాలా బావుంది. డేటా సైన్స్ మీద. మంచి హైక్ కూడా ఇచ్చారు. నేనో విషయం చెప్తానే అప్పూ….ఎవరికీ చెప్పకు! గుర్గావ్ లో నేను లివిన్ రిలేషన్లో … అదేనే, సహజీవనం. నా డేట్ సంజయ్ అని, జార్ఖండ్ అబ్బాయి. మంచోడు. పడి చస్తాడు నేనంటే…!”
“అమ్మో….! మీ ఇంట్లో తెలుసా దివ్యా?”
“నీ మొహం! ‘నీ ఒక్కదానికే చెప్తున్నా’ అన్నాను కదే…! మా ఇద్దరి కెమిస్ట్రీ వర్కౌట్ అవుతుందో లేదో తేలనీ….అప్పుడు చెప్తా ఇంట్లో…! అయినా మా అమ్మా నాన్న ఒట్టి పాతకాలపు మనుషులు. ఒప్పుకోరు.. అఫ్ కోర్స్ ! నేను నా ఇష్టప్రకారమే చేసుకుంటాననుకో!”
“అయ్యో…! ఇదేంటే బాబూ..? ఖర్మ కాలి, కొంప మునుగుతే?”
“.నువ్వెక్కడ దొరికావే అప్పూ? ఏ కాలంలో ఉన్నావ్? జాగ్రత్త పడుతున్నాలే ..! ఊ…..నీ సంగతేంటి? “
“నాకేముంటాయ్ విషయాలు? పెళ్ళికొడుకు హంట్ లో ఉన్నారు అమ్మానాన్నా..”
“ఏంటి? ఇంకా ఎవరూ ప్రొపోజ్ చేయలేదా అప్పూ….? నిజం చెప్పు!”
“అంత సీన్ లేదులే ఈ జన్మకి . ‘ఏమంత అందాలు కలవనీ? వస్తాడు నిన్ను వలచీ? ఏమంత సిరి ఉంది నీకనీ వచ్చేను నిన్ను తలచీ? చదువా! పదవా! ఏముంది నీకు? సడి చేయకే వెర్రి మనసా?’ వేటూరి సుందర్రామ్మూర్తి గారు నా గురించే రాసుంటారనుకుంటా! చెప్పు..చెప్పు…! నువ్వే చెప్పవే సంజయ్ గురించి!“
“హి ఈజ్ ఏ గుడ్ గై…పాపం! ఈ కరోనా గోలతో, తన జాబ్ పోయింది. ఏడాది నుంచీ, నా జీతంతోనే బ్రతుకుతున్నాం. . వాడు ఆర్కిటెక్ట్ లే! జీతాలు బాగానే వస్తాయి కానీ, పోస్ట్స్ తక్కువగా ఉంటాయి. చాలా ట్రై చేస్తున్నాడు జాబ్ కోసం.”
‘మరి! వాళ్ళ వాళ్లకి తెలుసా దివ్యా? వాళ్ళొప్పుకుంటారా మీ పెళ్ళికి?”
“ఛస్తే ఒప్పుకోరు. ఇంకా, పాత కాలంలాగా మాట్లాడతావేంటి అప్పూ…వి ఆర్ మేజర్స్. చదువుకుని, ఇండిపెండెంట్ గా ఉద్యోగాలు చేసి సంపాదిస్తూ కూడా, అమ్మకి నాన్నకీ, తాతలకీ, అవ్వలకీ భయపడుతూ కూర్చోవడమేంటే…? రబ్బిష్. మా ఇద్దరికీ ఆ భయమేం లేదులే! అందుకే, ముందు మేం ఒకళ్ళకి ఒకళ్ళం సెట్ అయితే, అప్పుడు, పెళ్లి చేసుకుని చెప్పేస్తాం ఇద్దరి వైపు పెద్దవాళ్ళకి.”
“సెట్ అవకపోతే?”
“కోయీ ధిక్కత్ నై ! బ్రేకప్ …! అంతే….! లోకం చాలా పెద్దది…వీడు కాకపొతే మరోడు….!”
“అలా ఎన్నాళ్ళు?”
” తగిన వాడు దొరికేదాకా…..! నాకేం తక్కువే? అందం, చదువు, ఉద్యోగం, ఎట్రాక్టివ్ ఫిజిక్…తోక ఊపుకుంటూ వస్తాడెవడైనా…. హ…హ…హా…!”
“దివ్యా….! అలా నవ్వకే బాబూ…! నాకు భయమేస్తోంది. జీవితంలో ఎన్నిసార్లని ఇలా ట్రయల్ అండ్ ఎర్రర్ చేస్తావు? మగాడికేం? దులిపేసుకుని వెళ్ళిపోతాడు. మనం అలా కాదు కదే సిరీ…..! మన శరీరమేమైనా డబుల్ కాట్ బెడ్డో, సోఫా సెట్టో కాదు కదా, పాతది మార్చి కొత్తది కొనడానికి? అసలు పెళ్ళీ వద్దు, పిల్లలూ వద్దు అనుకుంటే సరే గానీ, కావాలి అనుకుంటే అప్పుడెలా? నీలాగే లివిన్లు, బ్రేకప్స్ అయినవాడే దొరికి, తీరా పెళ్లి చేసుకున్నాక వాడు నిన్నొదిలేసి వెళ్ళిపోతే? నీకు పిల్లల్ని కనే వయసు దాటిపోతే?”
“పోనీ….!”
” అప్పటికే పిల్లలు పుట్టి ఉంటే?”
“పుట్టరు.”
“ఒకవేళ పుడితే? అదే……. పొరపాటో, గ్రహపాటో కావచ్చు…అప్పుడెలాగే?”
“ఏ పాటు పడో వదుల్చుకుంటాను. అయినా, అలా జరగదు!”
“ఏమో…? నీకే…అమ్మనవాలని ఆశ పుట్టిందనుకో! నువ్వే అనేదానివి కదా, ‘ఒపీనియన్స్ వుడ్ ఆల్వేస్ ఛేoజ్’ అని. అలా జరిగితేనో?”
“అబ్బా….! అప్పూ డార్లింగ్….! నా పిల్లలు కదా వాళ్ళు…! నా లాగే లిబరేటెడ్ సోల్స్ లాగా బ్రతుకుతారు. సరేనా…సతీ సావిత్రీ ?”
” కానీ….వాళ్ళు బ్రతకబోయే ప్రపంచం లిబరేట్ అవలేదు దివ్యా! నీ అంత ఇంటెలిజెంట్ని కాదు గానీ, పెళ్లి అనేది మన ఆడవాళ్ళకి పెద్ద భద్రత. చాలా బాధ్యతలని మనం భర్త మీద పెట్టేయొచ్చు. పెళ్లయిన ఆడవాళ్ళ మీద సొసైటీ కి గౌరవం, నమ్మకం పెరుగుతుంది. ముఖ్యంగా పిల్లలు. వాళ్ళు ఏ ఒత్తిడి లేకుండా పెరుగుతారు. నువ్వు అనొచ్చు, ‘పెళ్లి ఒక కాంట్రాక్టు, సర్దుకుపోయి బ్రతకాలి’ అని. కానీ, ఆలోచించవే! ఈ సంజయ్ గానీ, మరోడు కానీ నీకు సంపాదన లేని రోజున, నీ ఆరోగ్యం పాడైన రోజున నీకు తోడుంటాడని చెప్పగలవా? ఇప్పుడున్న అందం, వయసు పెరిగాక ఉండదు కదే…? మరో విషయం కూడా కూల్ గా ఆలోచించవే! ఈ సంజయ్ తో బ్రేక్ అప్ అయిపోయాక మరో అజయో, విజయో దొరక్కపోడు నీకు. కానీ, అతగాడికి నీలాంటి దివ్యలతో అప్పటికే బ్రేకప్ అయిపోయి, ఒకటో, రెండో ఇష్యూస్ ఉండి వుంటే, అది మరో తలనొప్పి కదే! కట్టుకోక పోయినా, తన బిడ్డల తల్లి పట్ల అతనికి బాధ్యత ఉంటుంది కదా! అప్పుడెలా? అప్పుడెలాగే దివ్యా? నీ స్టేటస్ ఎప్పటికీ మిస్ట్రెసే! చూడు…! పెళ్లి అనేది ఒక బంధం. నువ్వు బంధనం అన్నా నాకేం బాధ లేదనుకో. నూరు శాతం సుఖం ఉంటుందనను, కానీ, ఎక్కడో తప్ప, అభద్రత ఉండదు. మనకి మన తల్లిదండ్రులు, అత్తమామలు తోడుగా ఉంటారు. భార్యాభర్తలు ఇద్దరికీ ఒక కమిట్మెంట్ ఉంటుంది. అసలు, పెళ్లి అంటూ ఒకటయిపోతే, ‘అమ్మయ్య ఓ పనయిపోయింది బాబూ’ అనుకోవచ్చు.!……. ఏయ్ దివ్యా? ఏంటి మాట్లాడట్లేదు…?ఉన్నావా!.సుత్తి కొడుతున్నానని ఫోను పెట్టేశావా? .”
“నో…వింటున్నా….! ఆలోచిస్తున్నానే అపూర్వా!”
” సారీ దివ్యా …! బాధపెట్టినట్లున్నా….!”
“కాదు…! ఆలోచనలోకి నెట్టావు. నిజానికి నేను నీకు ఫోన్ చేసింది, ‘నేను హైదరాబాద్ కి రిలొకేట్ అవుతున్నాను, ఒక ఫ్లాట్ చూసి పెట్టు’ అని అడుగుదామని. నీ మాటల వలన నన్ను నేను రివైవ్ చేసుకోవాలేమో అనిపిస్తోంది. భయపడడం లేదులే గానీ, జాగ్రత్త పడాలేమో! ఏమోనే! అయామ్ కన్ఫ్యూజ్డ్ నౌ .”
” నిన్ను అలజడికి గురి చేసినందుకు ‘సారీ’ మరో సారి! నీ కోసం తప్పకుండా మా కమ్యూనిటీ లోనే ఫ్లాట్ చూస్తానే! నిన్ను బాధ పెట్టానేమో!”
” కాదులే….! నేనంటే ఏంటో, నాకేం కావాలో నిర్ణయించుకోవాలని, త్వరగా సంజయ్ తో కొన్ని విషయాలు క్లియర్ చేసుకోవాలని అనిపిస్తోందిప్పుడు. థాంక్ యు అప్పూ …! మళ్ళీ చేస్తా నీకు ఫోన్.”
***

” హల్లో…!అమ్మా….!అపూర్వా…! మా దివ్య..మాట్లాడిందామ్మా? నీ మీద చాలా పెద్ద భారం పెట్టానమ్మా!”

“అంకుల్…ఒక ఫాదర్ గా మీ భయం తెలుసు నాకు. దాని టెన్త్ క్లాస్ నుంచీ అమ్మా, నాన్నా మీరే అయి దివ్యని ఎంత గారాబంగా పెంచారో కూడా నాకు తెలియనిది కాదు. కానీ మీ నుంచి తాను దాచిన ఇంత ముఖ్యమైన విషయాన్ని, అదే …. తన ఎఫైర్ గురించి మీకు తెలిసినా , తనతో నేరుగా మాట్లాడకుండా, నాతో డిస్కస్ చేసిన కారణం అర్థమయింది. తన మనసు బాధ పడడం మీరు భరించలేరు. తొందరపడి తప్పటడుగు వేయకుండా మనసుకు నచ్చిన వ్యక్తితో మీ అమ్మాయి సుఖంగా వైవాహిక జీవితం గడపాలన్న మీ ఆరాటమూ తెలిసింది. నా ప్రయత్నం నేను చేశాను అంకుల్. దివ్య చాలా తెలివైనది. ఆలోచించి నిర్ణయం తీసుకుంటుందనే నా నమ్మకం. “
” నా ఆశ అదే…! దివ్యమ్మ బావుండాలి. సంతోషంగా ఉండాలి. యోగ్యుడైన వాడిని తనే ఎంచుకుని ‘నాన్నా! నేనితన్ని ప్రేమించాన’ని అంటే నిరభ్యంతరంగా పెళ్లి చేస్తాను. కల్లబొల్లి మాటలకు లొంగిపోయే అమ్మాయిల్ని సర్వ నాశనం చేస్తున్న కిరాతకుల్ని, చూస్తున్నాం కదా మీడియా లో..! అందుకే…!భయమేస్తోంది. థాంక్యూ తల్లీ…!గాడ్ బ్లెస్ యు!”
“ థాంక్యూ అంకుల్ . నేను దివ్యతో టచ్ లోనే ఉంటాను. మీరు దిగులు పడొద్దు. బై అంకుల్…”

సరిగ్గా పదిహేను రోజుల తర్వాత, అపూర్వ కి దివ్య నుంచీ వచ్చిన ఫోన్ కాల్,
“ అప్పూ…!డియర్ ఫ్రెండ్….!శుభవార్త. సంజయ్ కి కూడా హైదరాబాద్ లో ప్లేస్ మెంట్ వచ్చింది. మనం మాట్లాడుకున్న విషయాలన్నీ మేం చర్చించుకున్నాం. తర్వాత ఇద్దరం జంషెడ్ పూర్ వెళ్లి వాళ్ళ అమ్మా నాన్నలతో మాట్లాడి పెళ్ళికి ఒప్పించాం. ఇంక మా నాన్నతో మాట్లాడాలి. విష్ మీ ఆల్ ద బెస్ట్.”
“ అంతా మంచే జరుగుతుంది…అప్పూ…! మరో వసతి అవసరమేమిటి నీకు? మీ నాన్నగారు నీకోసం బుక్ చేసిన అపార్ట్ మెంట్ సిద్ధంగా ఉండగా….? తొరగా వచ్చెయ్యి….ఆల్ ది వెరీ వెరీ బెస్ట్!”

ఒక చిలుక అల్లనేరేడు చెట్టుపై పండ్లు తింటూ ఓ కొమ్మపై కూర్చుంది. ఇంతలో ఒక సాధువు ఆ చెట్టు కిందికి వచ్చి తన శిష్యులతో తీర్థ యాత్ర స్థల విశేషాల గూరి చర్చిస్తున్నాడు. ఆ సాధువు శిష్యులతో పాటు కొమ్మమీద చిలుక కూడా ఆ యాత్ర విశేషాలను వింటున్నరు. ఆ చర్చలో మానస సరోవరం గురించిన ప్రస్తావన వచ్చింది. ఆ చర్చంతా విన్న చిలుక తెల్లవారు ఝామున్నే లేచి భగవంతుడికి దండం పెట్టుకొని మానస సరోవర యాత్రకు బయలుదేరింది.

చిలుక ఎగురుతూ ఎగురుతూ అలిసిపోయినప్పుడల్లా కొంత విశ్రాంతి తీసుకుంటూ మొత్తానికి మానస సరోవరం చేరింది. ఆ సరోవరంలోని నీళ్లు తళతళ మెరుస్తున్నాయి. అంత స్వచ్ఛమైన నీళ్లను అది ఇదివరకటి కెన్నడు చూడలేదు. అది ఆశ్చర్యంలో నుండి తేరుకోకమునుపే, మరింత ఆశ్చర్యాన్ని గొలిపే హంసలు దానికి కనిపించాయి. అవి తెల్లటి ముత్యాల రాసుల లాగ ఉ న్నాయి. చిలుక వాటి దగ్గరగా చేరి మీరెవరని ప్రశ్నించింది. మేము హంసలమని చెప్పాయనిం మిరెప్పట్నుంచి ఇక్కడుంటున్నారని అడిగింది చిలుక మేము పుట్టినప్పటి నుండి ఇక్కడ ంటున్నామని చెప్పాయవి. చిలుకకు హంసల లాగ తానూ తెల్లగా మారాలని అనిపించింది. అందుకు చిలుక బాగా ఆలోచించి ఈ శరీరాన్ని ఈ సరోవరంలో బాగా నానబెడితే నేను తెల్లగా అవుతానని సరోవరంలో మునిగింది. కానీ కొంత సేపటికే ఊపిరాడక కొన ఊపిరితో మునిగిపోసాగింది. ప్రమాదాన్ని గమనించిన హంసలు ఎట్లనో అట్ల దాన్ని రక్షించాయి. హంసలు చిలుకతో హితవు పలికాయి. “ఒసే చిలుకా ప్రకృతిలో ఎవరి రంగువారిదే దేని అందం దాని ఇప్పుడు నీ రంగుకేమయిందని ఈ ఉబలాటం” అన్నాయి హంసలు. జలుబుతో పడిసు పట్టి దగ్గుతున్న చిలుకకు ఒక హంస కరక్కాయ తెచ్చిచ్చింది. అది తిన్న చిలుక ఒక రెండి మూడు రోజుల్లో బాగా కోలుకుని తన ఇంటికి తిరుగు ప్రయాణమయింది.

తన నివాసమైన అల్లనేరేడు చెట్టుపై కూర్చున్న చిలుకకు మనసులో మనసులేదు. ఎక్స్ సరే తాను తెల్లగా మారాలన్న కోరికను అది అణచివేసుకోలేకపోతుంది. అక్కడికి ఒక మీటరు దూరంలో చిత్రావనంలో ఉన్న చింత చెట్టుపై కొంగాదేవి ఒక బ్యూటీ పార్లర్ నడిపిస్తు చిలుకకు ఈ విషయం తెలిసింది. అది వెంటనే కొంగదేవి దగ్గరకు వెళ్లి తెల్లరంగులోకి మా

లతను తెలిపింది. అసలే గిరాకీ తక తరంగాలను ఉత్సాహంగా చిలుకను రంగులోకి మార్చే ప్రక్రియకు అనుకుంది. అక్కడి బ్యూటివారలకు అలంకరించి తెల్లగా, చక్కగా పాలుగా ఉన్న బాతుల, కొంగల చిత్రపటాలు చూసిన చిలుకకు కాంగాదేవి తనను తప్పక అందంగా తీరి దిద్దుతామన్న నమ్మకం కుదిరింది.

కొంగాదేవి ప్రక్కనే ఉన్న పసుపుతోట నరనే ఆరబోసిన పసుపు కొమ్ము తెచ్చి ముత్యం పొడిచి, పొడిచి దానిలో నుండి రసం తీసి చిలుకకు బాగా పూసింది. అయితే ఆ వనువు తోట

వసువులు బడ పట్టకుండా ఒక విషపూరితమైన మందు చల్లుడు. ఈ విషయం కొంగాదేవికి అయడు. అంత సపటి తర్వాత పక్కనే ఉన్న చెలువులో స్నానం చేసిరమ్మని చిలుకకు కొంగాదేవి చెప్పింది. అలాగే స్నానం చేసి వచ్చింది చిలుక, పక్కనే బావిలో తన ప్రతిబింబాన్ని చూసుకుని భయపడిపోయింది చిలుక. ఎందుకంటే చిలుక తెల్లరంగుకు మారకపోగా ఉన్న ఈకలు కూడా ఉండిపోయాయి. చిలుక లబోదిబో మొత్తుకుంటూ డా॥ “గద్ద” గారి దగ్గరకు వెళ్లింది. డా॥ ఉంది” గారు చిలుకను బాగా పరిశీలించి నీకు స్కిన్ థెరఫీ చేయాలి అందుకు బాగా ఖర్చవుతుంది. ఎంతలేదన్నా నువ్వు నెలకు సరిపడా తినే పండ్లు మొత్తం నాకు తెచ్చివ్పాలి అన్నది. చిలుక శరీరపు మంటకు ఓర్చుకోలేక “గద్ద” తో “సరే” అని ఒప్పుకున్నది. డా|| “గద్ద” ట్రీట్మెంట్

మొదలు పెట్టింది. గద్ద దగ్గరలో గల పట్టణానికి వెళ్లింది. అక్కడ ఒక భవనానికి రంగులు వేస్తుంటే దానికి ఆకుపచ్చరంగు కనిపించింది. వెంటనే ఆ ఆకుపచ్చరంగు తెట్టి చిలుకకు బాగా పూసింది. చిలుక మళ్లీ బావి నీటిలో తన ప్రతిబింబాన్ని చూసుకుని ఎంతో మురిసిపోయింది తిరిగి తన నివాసమైన అల్లనేరేడు చెట్టు దగ్గరకు వచ్చింది.

పక్క చెట్టుపైన ఏదో కోలాహలం అదేమిటని తెలుసుకుంది. చిలుక, కోకిలమ్మ గానసభ అట. అన్ని పక్షులతో పాటు చిలుక కూడా గాన సభకు పోయి కూర్చుంది. కోకిల గానం

మొదలయింది. అందరు మైమరిచి గానం వింటున్నారు. అందరు కోకిలను బుగా మెచ్చుకున్నాడు కానీ చిలుకకు మాత్రం కోకిలపై ఈర్ష్య కలిగింది. పు. గొంతు బాగుంటే చాలునా నాలాగా నీతో

అందమా, చందమా ! నల్లగా ఎట్లున్నావు నువ్వు అబ్బ బీ.. ఛీ.. నాకసలు నీ దగ్గరే ఉండబుట్టి కావడం లేదు అంటూ కోకిలను అవమానపరిచింది. పాపం కోకిల చిన్నబోయింది ఇంతలో కాలివానలతో కూడిన వర్షం పడింది. ఆ వర్షంలో చిలుకకు పూసిన రంగు రాస్తపోయిం! “టు సచ్చగా కాక, ఇటు నల్లగా కాక అసహ్యంగా ఈ కలూడిపోయిన దాని చర్మ సొందరా చూసి పక్షులన్ని పకపక నవ్వాయి. తానెప్పుడూ అలా ఇతరులను అవమానించకూడు రయించుకున్న చిలుక శివుని ధ్యానించడానికి హిమాలయాలు కొన్ని రోజులు వెళ్ళింది.

ప్రమీల కథావాహిని యధార్థమైన కథ

అర్థరాత్రి దాటుతున్న సమయం.

డోరుమీద లాఠీ దెబ్బలు…. నేను అప్పటికే గాఢ నిద్రలో ఉన్నాను. నా అర్థాంగి ప్రమీల అకస్మాత్తుగా లేచి డోరు తీసిఁది. కళ్ళముందు ఎర్రటోపీలు. ఎందుకొచ్చారని ప్రశ్నించింది ధైర్యంగా. అందుకు వారి సమాధానం భయం కలిగించేదిగా కాక వినయపూర్వకంగా వెలువడడం విశేషం. బహుశా ప్రమీల ఆకారాన్ని చూసి నమ్రతను ప్రదర్శించారని చెప్పవచ్చును.

“ఓయూలో రైడింగ్ జరుగుతోంది. హాస్టళ్ళలో నాన్ బోర్డర్లు ఎక్కువయ్యారు. మా నుంచి తప్పించుకుని ఒక బోర్డరు మీ ఇంట్లోకి ప్రవేశించినట్టు అనుమానం. అతడు ఒకవేళ ఇంట్లో ప్రవేశిస్తే మాకు అప్పజెప్పండి.”

“అబ్బే… ఏ విద్యార్థీ మా ఇంట్లోకి రాలేదు. మీరు వెళ్ళొచ్చు!” తలుపులు మూసి గదిలోకి వచ్చి నా పక్కన చేరింది. ఏదో అలికిడి అయి నేను నిద్రలేచాను. తన నోటి నుంచి “ఏమండి! మీకు తెలుసా?” అని ఏదో చెప్పబోయింది. భయంతో లేచి కూర్చున్నాను. ఆమె పాఠం బట్టీ పట్టిన పిల్లవాడిలా విషయాన్ని అప్పజెప్పింది.

మీరు ఈటూ (E2) హాస్టల్ కు వార్డెన్ గా ఉన్నారు కదా…. దానిమీద ఈ రోజు రైడింగ్ జరిగింది. నాన్ బోర్డర్లు తప్పించుకుని చెల్లా చెదురయ్యారు. పోలీసులు మాత్రం వెంటాడి కొందరిని పట్టుకున్నారు. అందులో విష్ణు అనే అబ్బాయి వాళ్ళ నుండి తప్పించుకున్నాడు.”

“అవును… నల్లగా, పొట్టిగా, అమ్మవారి మాన్చలతో చూడడానికి వికారంగా ఉండే విద్యార్థి విష్ణమూర్తి. అతడు ఏదో ప్రయివేటు కాలేజీలో ఎంబీఏ చేస్తున్నాడు. నగరంలో ఎక్కడా వసతి లేకపోవడంవల్లా, పేదరికంవలా్ల చాలామంది విద్యార్థుల్లాగే ఈటూ హాస్టల్ లోని ఒక గదిలో నాన్ బోర్డర్ గా ఉన్న విషయం నాకప్పటికి గుర్తుకు వచ్చింది.

“ఆ విష్ణమూర్తి ఇక్కడికి వచ్చాడా?”

“అవును…! అతడిప్పుడు మిద్దెమీద పడుకున్నాడు. అసలేం జరిగిందో వినండి. పోలీసులు రావడానికి ఒక అరగంట ముందు ఒక అబ్బాయి తలుపు తట్టాడు. మీ పేరు చెప్పాడు. పోలీసులు తరుముతున్నారని, ఇంట్లోకి రానివ్వండని కన్నీటి పర్యంతమయ్యాడు. వెంటనే నేను తలుపు తీసి గడియ వేశాను. “ఏమైనా తిన్నావా” అని అడిగాను. తిన్లేదన్నాడు. కొద్దిగా అన్నం ఉంటే పెట్టాను. చల్లతో భోజనం ముగించాడు. వెళ్ళిపోతావా అని అడిగాను. అమ్మా… చాప ఇస్తే మిద్దెమీద పడుకుంటానన్నాడు. ఇది నేను పోలీసులు రావడానికి ముందు చేసిన పని అని వివరించింది.

నా అర్థాంగి ధైర్యానికి నేనెంతో మురిసిపోయాను.

ఫలశ్రుతి: ఇప్పుడా విష్ణమూర్తి సెంట్రల్ గవర్నమెంటులో పెద్ద ఉద్యోగంలో ఉన్నాడు. ఇది జరిగి ఇరవయ్యేళ్ళు కావస్తోంది. ఇప్పటికీ విష్ణమూర్తి ప్రతీ పండగకీ ఫోన్ చేస్తాడు. “అమ్మ బాగుందా” అని అడుగుతాడు.  ఇరవయ్యేళ్ళుగా నా ఆరోగ్యాన్ని, ప్రమీల ఆరోగ్యాన్ని తెలుసుకుంటూ ఉంటాడు. మొన్న మే లో కూడా అతడు ఫోన్ చేసి అమ్మ బాగుందా అని అడిగాడు. అతని ఫోన్ కాల్ కు ముందే ప్రమీల పరలోకానికి చేరింది. విష్ణమూర్తి మరొక మాట మాట్లాడలేదు. మర్నాడు నా ఇంట్లో ప్రత్యక్షమయ్యాడు. ఎక్కడో పంజాబ్ లో పనిచేస్తున్నవాడు ప్రమీల మరణవార్తను విని జీర్ణించుకోలేకపోయాడు. ఉన్నపాటున రైలెక్కి, మా ఇంటికి వచ్చాడు. అతనికి ఇంట్లో గోడమీద వేలాడుతున్న ప్రమీల ఫోటో నవ్వుతూ కనిపించింది. కానీ అతడు మాత్రం దుఃఖ సముద్రంలో మునిగిపోయాడు.

1వ రంగము .

(తెర లేచేసరికి రంగాలంకరణ : రంగనాథం నివాస భవనం. గది చుట్టూ అనేక మేలైన పరికరములచే అమర్చబడి వుంటుంది. విలువైన వస్త్రములు – పట్టుదోవతి, పట్టు లాల్చి, భుజముపై ఉత్తరీయము ధరించి సోఫా కుర్చీలో కూర్చుని దినపత్రిక చదువుతుంటాడు. నిముషము వరకు నిశబ్దం)

శారద : (కాఫీ కప్పుతో ప్రవేశించును. భర్త కందిస్తూ) ఏమిటో ఈరోజు అంత శ్రద్ధగా చదువుచున్నారు.

రంగనాథం : (మౌనం)…………….

శారద : (భుజం తట్టి) మిమ్మల్నే !

రంగనాథం : (పేపరు చదువుతూ- చూడకుండానే) ఆఁ దానాలకు ధర్మాలకు డబ్బేమయిన అవసర మయ్యిందనుకుంటా!

శారద : మీరు అలాగే అనుకుంటారు – నేను ఎలాగో అడుగుతుంటాను. నేను ఎప్పుడన్న మందలిస్తే చాలు డబ్బు కోసమే వచ్చిందనుకొంటారు. ఏమండి!

రంగనాథం : ఏమిటే !

శారద : నాకేమయిన డబ్బు జబ్బనుకున్నారా !

రంగనాథం : లేకుంటే నాకనుకున్నావా !

శారద : మాటలు మాత్రం బాగా నేర్చారు. ఇకనన్న పేపరు చదువు కాస్త ఆపుతారా !

రంగనాథం : ఎందుకో అంత అవసరం!

శారద : కాఫీ చల్లారిపోతుంది. వెంకయ్య ఇంకా రాలేదని చూస్తున్నారా. నేనే తెచ్చానండి కాఫీ. దయచేసి కాస్త తీసుకోండి !

రంగనాథం : (పేపరు ప్రక్కకు పెట్టి భార్యకేసి చూస్తూ) వెంకయ్య ఏమయ్యాడు – నీవు తెచ్చావు కాఫీ.

శారద : ముందు కాఫీ తీసుకోండి. మీ ప్రశ్నలకు జవాబులు చెప్తాను. (కాఫీ అందిస్తుంది. రంగనాథం త్రాగుతుంటాడు) పాపం భార్య ఆరోగ్యం బాగులేదట. నేను వెళ్ళమన్నాను.

రంగనాథం : నాకు బాగా తెలుసు. వాడు అడిగి వుంటాడు నీవు వెళ్ళమని వుంటావు. ఇంటి నౌకర్లను యింటికి పంపి వంటావార్పు నువ్వు చెయ్యి.

శారద : మన పని మనం చేసుకుంటే తప్పేముందని….

రంగనాథం : ఇంట్లో నౌకర్లెందుకు? జీతాలు దండుగ.

శారద : అస్తమానము పేదలంటేనే ఎందుకండి అలా తీసి పారేస్తారు.

రంగనాథం : అడిగిందల్లా నీవిలానే తీరుస్తుండు. నౌకర్లంతా నెత్తికెక్కి కూర్చుంటారు. (కాఫీ త్రాగేసి టేబుల్ పై పెట్టుతాడు). శారదా! నీవు యిలా అందరికి అలుసిస్తూంటే రానురాను వారు మనల్ని చులకనగా చూస్తారు. ఇదిగో మరొకటి చెప్పుచున్నాను. అడిగినవారికి లేదనకుండా ఇచ్చే దానకర్ణుని విధానముందే అది పూర్తిగా మానాలి.

శారద : అదేమిటండీ! ఈ ఆస్తినంతా మనం పోయేనాడు కట్టుకు పోతామా? పది మందితో మంచి అనిపించుకోవడమేగా మనిషికి కావలసింది.

రంగనాథం : అదేంటే! లేనివాడు లేకేడిస్తే – ఉన్నవాడు ఉండి ఏడ్చినట్లు. నీ ధర్మసూత్రాలు కాస్త  తగ్గించడం మంచిది. ఆఁ అన్నట్లు మన బాబుమోహన్ రాజేక్కడ? ఇంత మటుకు రాలేదు. నిన్న సాయంత్రం పోయినవాడు – ఇంకా రాలేదు.

శారద : స్నేహితుల యింటికి పోయి వుంటాడు. అస్తమానం వాడి మీదే మీ దృష్టియంతయు.

రంగనాథం : కట్టుకున్న దానిమీద వుండే దృష్టి కొడుకు పుట్టేవరకేనే. అయినా అంత గొప్ప స్నేహితులెవరాని.

శారద : ఎందుకొచ్చిందో సందేహం ?

రంగనాథం : ఆఁ మరేమి లేదు. రాత్రి భోజనం పెట్టి పడుకో పెట్టేవారు కూడా ఇంకా వున్నారన్నమాట.

శారద : మంచి మనసున్న వారిని ఎక్కడైనా ఎవరైనా ఆదరిస్తారు – ఆశ్రయమిస్తారు.

రంగనాథం : నీ నీతులకేం గాని ఈమధ్య వాడు రెండు రోజులైనా రావడం లేదు. నీతో చెప్పే వెళుతున్నాడా?

శారద : అదేంటండి! వాడికి ఆమాత్రం స్వేచ్ఛ లేదా!

రంగనాథం : నీ సమర్థనకేంగాని యింతకు వాడెక్కడికి వెళ్ళాడు.

శారద : స్నేహితుల యింటికి వెళ్ళాడని చెప్పానుగా !

రంగనాథం : (చీదరింపుతో) శారదా !

శారద: ఎందుకండి అంత కోపగించుకుంటారు. ఏమో ముంచుకు పోయినట్లు!

రంగనాథం : ముంచుకు పోవాలా! పోతుంటే చూస్తూ వుండాలా !!

శారద: అది కాదండి!

రంగనాథం : అది కాదని, యిది కాదని అసలు విషయాన్ని కప్పి పుచ్చుటకు ప్రయత్నించకు. మళ్ళీ ఆ మాలవాడలకు వెళ్ళాడనుకొంటా! ఏమే ! మాట్లాడవేం! ప్రహ్లాదునికి లీలావతి తల్లి లాగా రాజుకు నీవు తోడన్నట్లు – నేను అనుకుంటూనే వున్నాను. ఏదో ఒక్కగాను ఒక్క కొడుకు గదా అని.. అడిగింది లేదనకుండా అన్నీ తీరుస్తుంటే… యిదా వాడు నాకు చూపే కృతజ్ఞత. అసలు నీకు బుద్ధి లేదు. నీ గారాబము వలననే వాడిలా మారుతున్నాడు.

శారద : అదేమిటండి అలా బాధపడుతున్నారు – వాడి సుఖ సంతోషములే గదా మనకు కావలసింది.

రంగనాథం : అది కాదు శారదా ! పెద్దవాడు గదా అని స్వేచ్ఛగా తిరగనిస్తుంటే … ఆఁ దానికేం గాని కనీసం వేళకైనా వచ్చి భోజనము చేస్తున్నాడా ?

శారద : చేస్తున్నాడుగా !

రంగనాథం : అబద్దాలతో నిజాన్ని కప్పి పుచ్చవచ్చు. కాని నిజం నిలకడ మీద తెలుస్తుందని మాత్రం మర్చిపోకు.

శారద : ఇంతకు ఏమయిందని యింత ఆందోళన పడుతున్నారు.

రంగనాథం : పెళ్ళీడు వచ్చినవాడు యిలా యింటిపట్టున లేకపోతే వీడికి ఎవరైనా పిల్లనిస్తారా?

శారద : పిల్లలకేం కరువండి ! కో- అంటే కోటి మంది యిస్తారు. బాబు గూర్చి మీకింత పట్టింపు……

రంగనాథం : “బాబు” (వల్లి పల్కును), బాబా! పిచ్చిదానా! వాడింకా పాలు త్రాగే పసి పిల్లవాడను కున్నావా? ఇరవై ఏళ్ళ యువకుడే !

శారద : ఇరవై ఏళ్ళ వాడైనా – అరవై ఏళ్ళ వాడైనా కన్నవారికి ఎంతైనా చిన్నవాడే కదండి?

రంగనాథం : ఆఁ చాలు చాలు గీతోపదేశం. అసలు వాడికి పెళ్ళే వద్దనేలావున్నావు.

శారద : అదేంటండీ !! పెళ్ళి వద్దనే తల్లి వుంటుందా ఎక్కడైనా… అయినా (ఏదో ఆలోచించి)….

రంగనాథం : అదేంటి పానకంలో పుడకలా – నీ ఆలోచనకేదో అడొచ్చినట్లుంది.

శారద : ఆఁ మరేమి లేదు. మన బాబును ఒకసారి అడిగి…

రంగనాథం : “పెండ్లి” చేయమంటావు.

శారద: ఔనండి.

రంగనాథం : శారదా! కాపరానికొచ్చి యిరవై అయిదేళ్ళయినా నీకు లోకజ్ఞానమే రాలేదు. ఓ పిచ్చిదానా! పెండ్లి చేసేది పెద్దలు.

శారద : చేసుకునేది పిల్లలు.

రంగనాథం : ఆమాత్రం తెలుసులేవే !

శారద : అది కాదండి ! ఈ రోజులు చేసుకొనే పిల్లల యిష్టాయిష్టాలతో పెళ్ళిళ్ళు జరిగేది – ఆగిపోయేది.

రంగనాథం : ఇదిగో శారదా! నీవెన్నయినా చెప్ప. నా యిష్టప్రకారమే పెళ్ళి జరగాలి. రాజు నా కన్నకొడుకు. వాడు నా మాట దాటడు. ఒకవేళ దాటినా పెండ్లి విషయంలో మాత్రం దాటలేడు. నాకు మాత్రం నమ్మకం వుంది. అయినా వాడి యిష్టప్రకారం వాడు నడిస్తే నా విలువేది? లోకంలో నాకు మానమర్యాదలు వుంటాయా?? ఈ లోకులు మర్యాదగా బ్రతికే వారినే వేలెత్తి చూపుతుంది. అందరూ భయపడవలసింది ఒక్క ఈ లోకానికే శారదా! ఒక్క ఈ లోకానికే !

శారద : లోకానికి భయపడి శోకాన్ని తెచ్చి పెట్టుకోవడం అది మనిషి పిరికితనానికి నిదర్శనం. లోకానికి భయపడవలసిన పని లేదు. లోకులు కాకులండి. ఎప్పుడూ అరుస్తుండడమే వాటి పని.

రంగనాథం : కాకులు అరవడమే కాదు అప్పుడప్పుడు కరుస్తాయి కూడా.

శారద : గోరంతదాన్ని కొండంత చేసుకొని ఎందుకండి మీకీ ఆలోచనలు… ఒక దిక్కు ఆరోగ్యం పాడవుతుంటేను. అది సరే గాని ఎక్కడన్న పిల్లను మాట్లాడినట్లు పెండ్లికి అంత తొందర పడుతున్నారు.

రంగనాథం: పిల్లా లేదు జెల్లా లేదు. కాసేపు వూరుకుంటావా లేదా! నేను చెప్పేది ఒకటి నువ్వు చేసేది ఒకటి. ఇంత మాత్రమయినా అర్థము చేసుకోకుంటే ఎలాగే నీకు.

శారద: అది కాదండి.

రంగనాథం : ఏదీ.. కాదు గాని నీవూర్కుంటావా లేదా! నా తలరాత. నీవంటి భార్యారత్నాలు వుంటే…

శారద: మీలాంటి భర్తల పనులు జరగవంటారు అంతేనా? ఇంతకు ఆడపిల్లలు కరువవుతారనా మీ ఆరాటం.

రంగనాథం: ఆడపిల్లలకేం కరువు – మన పరువు నిలబెట్టుకోవాలంటే తగిన సంబంధము దొరకొద్దూ….

శారద :(అర్థమయినట్లు) ఓహో అదా మీ దూరాలోచన.

రంగనాథం : ఇంకా నయం దురాలోచనంటావనుకున్నా !

శారద :మీ మాటలకేం గాని, మనంత ఆస్తిపాస్తులున్న సంబంధమా! ఏమండి అంతా మనంత ఆస్తి వున్న వాళ్ళుంటే మనకింత గౌరవ మర్యాదలు ఎలా వస్తాయి.

రంగనాథం : అదికాదు శారద! గ్రుడ్డి కంటే మెల్ల మేలు అన్నట్లు కొద్దో గొప్పో….

శారద : కొద్దో గొప్పో కేం కర్మమండి బిర్లా బిడ్డనే తెచ్చి కన్నకొడుక్కు కళ్యాణం చేయి – నేను వద్దంటానా!

రంగనాథం : ఏది కాదన్నావని.

శారద : ఇంత చిన్న విషయానికి అంత రాద్ధాంతమా !

రంగనాథం : నీ వేదాంతానికేం గాని మీ ఆడువారికి చెప్పి చేయడమే బుద్ధితక్కువనుకుంట.

శారద : ఏమన్న అంటే యిది వరస. ఏమండి! బుద్ధిమంతురాలైన కోడలు కంటె మనకు కావలసింది యింకేముంది.

రంగనాథం : మనకే కాదే అందరికి కావలసింది అదేగా !

శారద: మన రాజు మాత్రం అలాంటి కోడలును తేడనా!

రంగనాథం : శారదా ! మీ ఆడువారి బుద్ధి పోనిచ్చావ్ కావు. నేను యిన్ని చెప్పుతున్నా పెండ్లి విషయం వాడికే వదలమంటున్నావు. గుడ్డి చుట్టు తిరిగి గుళ్ళోకొచ్చినట్లుంది.

శారద : ప్రేమించిన అమ్మాయికి అన్యాయం చేసి, యిష్టం లేని పెళ్ళి చేసుకొని నరకమనుభవించ మంటారా!

రంగనాథం : (వత్తి పల్కును) శా…ర…దా..! ఏమిటి నీ మాటలు. నాకు అర్థము కావడం లేదు. అమ్మాయి ఎవరు? అన్యాయం ఎవరికి??

శారద : మన రాజు…. (చెప్పలేకపోతుంది)

రంగనాథం : ఆఁ రాజు… చెప్పవే !

శారద : ఒక అమ్మాయిని ప్రేమించాడండి. మాట కూడా యిచ్చాడట అంతే కాదు….

రంగనాథం : (వత్తి పల్కుతూ గట్టిగా) శా…ర…దా !

రంగనాథం : ఇక ఆపు శారదా! యిక ఆపు. నా మానం మర్యాదలన్ని మంట గలిశాయి. అటు అంటరాని మాల మాదిగలను అంటుకుంటూ ఇటు చేయరాని పనులు కూడా చేస్తున్నాడు. నా కడుపులో చిచ్చు పెడుతున్నాడు. వంశోద్ధారకుడని, మనల్ని ఉద్ధరిస్తాడని మురిసిపోయాను. నా ఆశలు నిరాశలుగా చేస్తున్నాడు. నా పరువు మర్యాదల్ని మంట గలుపుతున్నాడు! ఇక ఈ రంగనాథం నలుగుర్లో ఎలా తిరుగగలడు, ఎలా తలెత్తుకుని నడువగలడు ! అసలు ఎలా జీవించగలడు!

శారద : ఏమండి అంతమాట అనకండి. మీ పరువు పోతే నా పరువు మాత్రం వుంటుందా !

రంగనాథం : లేదు శారదా ! నీకు తెలీదు. నీవు ఆడదానివి. అందులోను గడప దాటి రానిదానివి. నీకెలా తెలుస్తుంది బయటి ప్రపంచం.

శారద : నా మాట వినండి!

రంగనాథం : నీ మాట వినబట్టే నేడిలా అవుతుంది. (కోపంతోను) శారదా ! నువ్వు యిక్కడి నుండి వెళ్ళు.

శారద : కావలసి వున్నది కాకమానదు. దీనికి యింత బాధపడేదెందు కండి.

రంగనాథం : కావలసి యున్నది కాదు. యిది కావాలని చేసింది. మనకు మనమే అలా చేయించు కున్నది. దీనికంతకు నీవే కారణం.

శారద : వాడి ఆదర్శమే వాడికి మనకు మధ్య అఘాతమై పోయింది. దానికి మనమే కాదు ఎవరూ ఏమీ చేయలేరండి !

రంగనాథం : ఔను. వాడిది ఆదర్శము నీకది ఆనందము. మీ ఆదర్శ ఆనందాలే నాకు ఆవేదనను తెచ్చి పెట్టింది. శారదా ! కన్నతండ్రి మాట కాదని వున్న కులగౌరవాన్ని కాలదన్ని మరో కన్నెపిల్లను పెళ్ళాడటము ఆదర్శమా? లేక ఆస్తి అంతస్తులను అంతకంటె వీడి తల్లిదండ్రుల మాన మర్యాదల్ని లెక్కచేయక తన యిష్టానుసారముగా నడుచుకొనడం కూడా ఆదర్శమా?? మాట్లాడవేం. శారదా ! ఔను ఎలా మాట్లాడుతావు. కట్టుకున్న వాడికన్న కన్న కొడుకంటేనే నీకు యిష్టం.

శారద : పేదల నాదుకుంటూ పేరు సంపాదిస్తుంటే మనం ఆనందించాలే గాని అవమానమెందు కనుకోవాలి.

రంగనాథం : అవును. కులం తక్కువదాన్ని చేసుకోవడం అవమానం కాదు ఆనందము కదూ. పేదలట – పేరటి-హుఁ యివ్వాల తాడోపేడో తేలాలి. వాడి యిష్టాయిష్టాలతో నాకు నిమిత్తం లేదు. నాకు అనుకూలంగా లేనివారికి ఈ యింట్లో వుండటానికి అర్హత లేదు.

శారద: ఏమండి! తొందర పడకండి.

రంగనాథం : తొందర నాది కాదు వాడిది. నీ గారాల బాబుదే !

శారద : మీ పట్టింపులు మానండి. ఈ ఒక్కసారికి క్షమించండి వాడిని.

రంగనాథం : నా పట్టింపు కన్న వాడి పట్టింపు నాకన్న రెట్టింపు. నేను చెప్పినట్లు వింటేనే గాని నా యింట్లో స్థానం.

శారద : అదేంటండి ! మీ మాటలు. అయ్యో భగవంతుడా ! అటు కన్నకొడుకు – యిటు కట్టుకున్న భర్త. నేను ఎవర్ని సమర్థించాలి, ఎవర్నని సమాధాన పరచాలి.

రంగనాథం : శారద ! చేతులు కాలాక ఆకులు పట్టుకుంటే లాభం లేదు. పరిస్థితి అప్పుడే చెయ్యి దాటి పోయింది. నీరు రానప్పుడే కట్ట వెయ్యాల్సి వుండేది.

(తెరలో : “వీడవోయి జాతి భేదము” – “తోడ్పడవోయి ఖ్యాతి కోసము”)

(పాట విని) అదుగో వాడు వస్తున్నాడు.

శారద : అయ్యో నేనేమి చేయాలో నాకెటు తోచటము లేదు.

రంగనాథం : నీవుంటే నాకూ తోచదు. నీవు లోనికెళ్ళు శారద !

శారద : ఏమండి ! వాడిప్పుడే రావడం. భోజనం చేసిన తర్వాత అన్నీ అడుగుదురు గాని.

రంగనాథం : తర్వాత విషయం ఆ తర్వాతనే ముందు లోనికి వెళ్ళమంటున్నాను.

శారద : ఏమండి, వాడు ఎప్పుడు తిన్నాడో ఏమో !

రంగనాథం : ఆకలి నీకవుతున్నదా, వాడికా! లోనికి వెళ్ళుమంటుంటే వినిపించుట లేదా ! (గట్టిగా) శారదా !

(శారద లోనికి వెళ్ళుతుంది. రంగనాథం నిలుచుని పచార్లు కొడుతుండగా మోహన్ రాజు ప్రవేశం)

రంగనాథం : (ఒకవైపు ఏదో చూస్తూ ఆలోచిస్తుంటాడు)

మోహన్ రాజు : (ప్రేమతో) అమ్మా !

రంగనాథం : అమ్మా లేదు బొమ్మా లేదు నువ్విలా రారా ! (శారద వస్తుంది ) నిన్నే చెప్తుంటె నీక్కాదు లోనికెళ్ళు! (శారద లోనికి పోతుంది)

మోహన్ రాజు: (భయపడుతుంటాడు)

రంగనాథం : తండ్రి అంటే అంత భయమా లేక ఇదంత అభినయమా ! ఏరా మాట్లాడవేం? నవ భారతదేశ పౌరుడవు. నీకెందుకురా భయము. ఆఁ ఎక్కడినుండి రావడం ఇంట్లో ఎవర్నడిగి పోవడం.

మోహన్ రాజు : (మౌనం)

రంగనాథం : మాట్లాడవేం రా! అవున్లే, ఆ మాలమాదిగలకు నీతిబోధలు చేసి చేసి అలసి వుంటావు. ఆ అడ్డమైన వాళ్ళతో నీకేం పని రా.

మోహన్ రాజు : నాన్నా!……

రంగనాథం: ఎందుకురా వాళ్ళంటె అంత ప్రేమ.

మోహన్ రాజు : ఏమిటి నాన్నా! మీరంటున్నది.

రంగనాథం : అర్థము కాలేదా? లేక అర్థమయ్యే తెలియనట్లు అడుగుతున్నావా? ఒరె! మనది పరువు గల కుటుంబం – పరువుగానే బ్రతకాలి.

మోహన్ రాజు : ఇంతకు నేను చేసింది ఏమిటి నాన్న ! అంత నీచంగా నేనేమైన ప్రవర్తించానా !

రంగనాథం : ఇంతవరకు ప్రవర్తించలేదు కాని యిప్పుడిప్పుడే అలా ప్రవర్తిస్తున్నావు.

మోహన్ రాజు : ఏమిటో అది తెలుసుకోవచ్చా.

రంగనాథం : నీవు చేసే పని నీకే తెలియదన్నమాట. ఒరే, రాజు! మన కులం ఏమిటి? సంఘంలో మనకున్న స్థానమేమిటో తెలిసియుండి కూడా నీవిలా తిరగడము అంత మంచిది కాదు బాబు.

మోహన్ రాజు : నాన్నగారు చెప్పేదేదో సూటిగా చెప్పండి. నా తప్పును నేనే సరిదిద్దుకొంటాను.

రంగనాథం : నీవు చేసేది తప్పో ఒప్పో కాని అది మన గౌరవ మర్యాదలకే ముప్పు తెచ్చేలా వుందిరా. నీవు తురకలకు, క్రైస్తవులకు సహాయము చేసినా, వారితో స్నేహం చేసినా యింతకాలము సహిస్తూ, ఓర్పు వహిస్తూ వచ్చాను. కాని రానురాను నీవు ఆ మాలమాదిగలతో స్నేహము కుదుర్చుకోవడమే కాక – రాత్రియనక, పగలనక వారి యిళ్ళళ్ళోనే కాలాన్ని వృథా చేయడము, అన్నము లేక చిక్కిపోవడము నేను సహించలేనురా.

మోహన్ రాజు : ఒక్క కొడుక్కే అన్నము తినడం లేదని బాధ పడుతున్నారే! ఇంక ఆ అన్నమే కరువు అక్కడ ప్రతి యింటి ఆలుబిడ్డలు ఎలా ఆకలి బాధలు అనుభవిస్తున్నారో ఒక్కసారి ఆలోచించండి నాన్న !

రంగనాథం : నాకే బుద్ధి చెప్తున్నావన్న మాట.

మోహన్ రాజు : లేదు. ఉన్న విషయాన్ని విన్నవిస్తున్నాను.

రంగనాథం : నోర్ముయ్ రా. శ్రీరంగ నీతులు చెప్పొచ్చావ్. (ఆజ్ఞాపించినట్లు). ఒరే రాజు! ఇక నుండి అడ్డమైన వాళ్ళనంటుకుంటు నాకు తలవంపు లేవైన తెచ్చిపెట్టితివా చూడు.

మోహన్ రాజు : మీకు తలవంపా! నాన్న! మీరనేది ….

రంగనాథం : నేనొక్కన్నే కాదురా మన బంధుమిత్రులందరు అంటున్నారు. మరేమిటో కాదు నీకు పిచ్చి పట్టిందని.

మోహన్ రాజు : నాకు పిచ్చి పట్టిందా?

రంగనాథం : లేకుంటే నీవు చేసే పనులు మంచివంటావా! ఒరే! అయ్యిందేదో అయిపోయింది. ఇక నుండి నీవా గూడెంలోకి పోరాదు.

మోహన్ రాజు : మనుషులను వీడినంత తేలిక కాదు నాన్న మనసులను మరల్చుకోవడము. అయినా నాన్న! అవియన్ని పాతకాలపు తెగలు. ఇది ఆధునిక యుగం. అణుశక్తి సాధించాము. అమరులకు అసాధ్యమైన కార్యములెన్నింటినో అవలీలగ సాధిస్తున్నాము. అంతే కాదు. చంద్రలోకము దర్శించిన శుభదినములు. నాన్నా! పండుగ దినములు మరువలేని పర్వ దినములు.

రంగనాథం : రాజూ! చంద్రలోక దర్శనమే కాదురా రేపు ఇంద్రలోకమును సందర్శించినా ఈ కులాలు- మతాలు ఒకటి కావు. ఏ జాతిపిట్టలు ఆ జాతి గూడులోనే వుంటాయి – వుండాలి కూడ. కాకులు కలకాలం కష్టపడినా కోయిలలు కావు – కాలేవు.

మోహన్ రాజు: నాన్నా! జాతి ఒకటి అదే మానవజాతి. “అంతా మనవాళ్ళే!” నాన్నా “అంతా మనవాళ్ళే”!

రంగనాథం : చాళ్లే! నీ సూక్తులు నీవూను. ఒరె ! చిరిగిన ఆకులతో విస్తరి చేయకు ఎందుకంటే అది చేసినా నిరుపయోగం ఫలితం శూన్యం.

మోహన్ రాజు: కావచ్చు నాన్నా. కాదనలేను. కాని….

రంగనాథం: ఒరె! ఇంతకు నా మాట వింటావా? లేదా?

మోహన్ రాజు: మీ మాట నేనెప్పుడు దాటలేదు. ఈ విషయంలో మాత్రం….

రంగనాథం : దాటుతానంటావా? ఒరె నీవెంతో బుద్ధిమంతుడవనుకున్నాను. కాని యిలా నాకెదురు మాట్లాడుతావని కలలో కూడా అనుకోలేదు. (బుజ్జగిస్తూ) నీకెందుకురా ఈ బాధంతా! అయినా… అందరూ సమానమే. “అంతా మనవాళ్ళే”నని చెప్పేది సాధువులు – ముక్తిని గోరే భక్తులురా, నీలాంటి కుర్రవాళ్ళు కాదురా. ఇకనైనా ఆ నీచుల స్నేహాన్ని వీడరా !

మోహన్ రాజు: క్షమించండి నాన్న – మీ మాట కాదంటున్నందుకు!

రంగనాథం : (కోపం – అరుపు) రాజు! నాకిప్పుడు అర్థమైందిరా నీ సంగతి. ఔను! ఊరకే అన్నారా గాడిదకేం తెలుసు గంధపు వాసనని. స్వర్గ సుఖాలనుభవించడానికి సంపదయున్నా… కాళ్ళు కడిగి కన్యనిచ్చి పెండ్లి చేసే పెళ్ళి సంబంధాన్ని వరకట్నంగా వచ్చే 50 వేల ఆస్తిని అందుకోక ఎందుకూ కొరగాని వానిగా అఘోరిస్తున్నావు.

మోహన్ రాజు : చివరికి మిగిలేది ధనం కాదు మంచితనం మంచి నాన్న ! మనిషి మంచి మనిషిగా బ్రతకడానికి అర్హతనిచ్చేది కూడ ఆ మంచియే.

రంగనాథం : ఆపరా నీ అధిక ప్రసంగం. హిరణ్యకశిపునకు ప్రహ్లాదుడు నీతులు బోధించినట్లుంది నీ తీరు. ఆశలు, ఆశయాలు నెరవేర్చుకోవడానికి యిదేమైనా ద్వాపరయుగమను కున్నావా? ఒరే! యిది కలియుగమన్నమాట మర్చిపోకు.

మోహన్ రాజు : అదే నేను చెప్పబోయేది. యుగాలు మారుతున్నాయి పరిస్థితులను బట్టి కాలమూ మారుతున్నది. అలాగే మనుషులు కూడా మారాలి – వారిలో నాటుకుపోయిన ప్రాచీన దురాచారాలు, బూజుపట్టిన మన సంప్రదాయాలు అన్నీ మారాలి మనిషి మనిషికి భేదం లేక ఏచోట వున్నా “అంతా మనవాళ్ళే”నన్న ఏకైక నినాదం అందరి నోటా రావాలి. అప్పుడే నా జీవితానికి ప్రశాంతి.

రంగనాథం : నాకు మాత్రం అశాంతి తప్పదంటావు.

మోహన్ రాజు : ఇందులో మీకు అశాంతి కల్గించేదేమిటి నాన్న!

రంగనాథం : తాను చేసే పని పరులకు మంచిదే అని భావించడం మూర్ఖత్వం. నీ పిచ్చిపిచ్చి మాటలు యికనైన కట్టిపెట్టి మంచిగా వుంటావా లేదా?

మోహన్ రాజు : నాన్నా! అన్నీ తెల్సిన మీరే యిలా అనడం ఏమంత బాగులేదు. మంచి ఏమిటో, చెడు ఏమిటో నాకూ తెలుసు. నాన్నా పవిత్రమైన ఆశయాన్ని పదిమందికి ఫలితం అందించే ఈ తరుణంలో మీరు ప్రతీదానికి అడ్డురావడం…….

రంగనాథం : మంచిది కాదా! హుఁ…. అనుభవము లేని కుర్రాడివి. ఏ తండ్రీ తన కొడుకు చెడిపోతుంటే చూడలేడు. చెడిపోవాలని కూడా చూడడు. మంచి మార్గంలో పెట్టడానికే ప్రయత్నిస్తుంటాడు. ఏ పుణ్యాలు చేసినా, ఏ పాపానికి ఒడిగట్టినా తన సంతాన సంతోషానికే, తన సంసార ఆనందానికేరా. తండ్రియైన వాడికి వుండే బాధలు- బాధ్యతలు నీకెలా తెలుస్తాయిరా. కావడి మోసేవాడికే తెలుస్తుంది దాని బరువు. చూచేవాడికేం తెలుస్తుంది. పెద్దలు చెప్పే నీతులు నీవే వల్లిస్తుంటే ఆ పెద్దలిక చెప్పేది ఏముందిరా.

మోహన్ రాజు : పెద్దలట పెద్దలు. పెద్దలు పేరుకే గాని బుద్ధులన్నీ వేరు నాన్న! వేరు. నానాటికి మనలో కులమత విభేదాలు ఎలా చెలరేగి విజృంభిస్తున్నాయో చూస్తూ – కాలు మీద కాలు వేసుకొని కాలం వెలిబుచ్చేవారా పెద్దలు? నీచ కులమని కొందర్ని సంఘానికి దూరంగా వుంచుతున్నా పెదవి కదపనైనా కదపక మౌనవ్రతం పట్టినవారు పెద్దలా? ఎవరు నాన్నా పెద్దలు. ఈ కుల మతాలను సృష్టించినది మనుషులు – మన తోటి మనుషులు నాన్న! ఇవి కుల మతాలు కావు – ఈ కులమతాలు కొందరు ప్రబుద్ధులు కల్పించిన విషచక్రాలు, సృష్టించిన సుడిగుండాలు.

రంగనాథం : ఆ సుడిగుండంలో పడ్డ వారెవరైనా బ్రతికి బయటపడటం అసంభవం.

మోహన్ రాజు : లేదు సంభవమే. మానవుడు తల్చుకుంటే సుడిగుండమే కాదు యమగండం కూడా తప్పించుకోగలడు.

రంగనాథం : రాజు! నీవెన్నైనా చెప్పు. మన ఇంటి గౌరవం మీద నీకేమాత్రం అభిమానం వున్నా నేను చెప్పినట్లు చెయ్. రేపో మాపో పెళ్ళి కావలసి వున్నవాడివి. అనవసరంగా నీ బంగారు భవిష్యత్తుకు విపత్తు తెచ్చి పెట్టుకోకు.

మోహన్ రాజు : నాకు పెళ్ళి నిశ్చయించారా ?

రంగనాథం : లేకుంటె – సంసారానికి బదులు సన్యాసం పుచ్చుకుంటావా?

మోహన్ రాజు : లేదు నాన్న! నాతో ఒక్కమాటైనా చెప్పలేదే?

రంగనాథం : నీ యిష్టాయిష్టాలతో నాకు పనిలేదు.

మోహన్ రాజు : ఇందులో ఒకరికి ఇష్టమేమిటి – మరొకరికి నష్టమేమిటి?

రంగనాథం : అయితే రంగాపురం జమీందారులు జగన్నాథం కూతురు ధనలక్ష్మి మన హోదాకు తగిన అమ్మాయి. ఈ సంబంధము మనకు అన్నివిధాల మంచిది. ఏమంటావ్?

మోహన్ రాజు : నాన్న! అంతులేని వరకట్నాలనాశించి వధూవరుల సంసారాన్ని నరకంగా మార్చకండి! పండు వెన్నెల్లాంటి బ్రతుకుల్ని నిండు అమావాస్యగా చేయకండి! నన్ను నమ్ముకున్న నా…“శాంతి”కి అన్యాయం చేయలేను.

రంగనాథం : ఎవరా శాంతి? చెప్పవేం రా?

మోహన్ రాజు : నాకు మనసిచ్చిన అమ్మాయి.

రంగనాథం : (బాధపడుతూంటాడు) ఆమె కులం ఏమిటి గోత్రమేమిటి?

మోహన్ రాజు : ప్రేమకే కాదు పెళ్ళికైనా కావలసింది కులగోత్రాలు కావు. గుణగణాలు ముఖ్యం.

రంగనాథం : నీ అతితెల్వికేం గాని యింతకు వారిది ఏ కులం?

మోహన్ రాజు : చెప్పితే బాధపడుతారేమో !

రంగనాథం: నెత్తిన బండపెట్టి బరువుగా వున్నదా?… అని అడిగినట్లుంది. అయినా నా బాధ నాకేగా. ఆ అమ్మాయి ఏ కులంవాళ్ళు?

మోహన్ రాజు : “మాలవాళ్ళు”

రంగనాథం : రాజు (అంటూ గట్టిగా అరుస్తాడు. అంతా నీ యిష్టమే అనుకున్నావా? నీ పెళ్ళి చేసే తల్లిదండ్రులు చచ్చారనుకున్నావా?

మోహన్ రాజు : నాన్నా!

రంగనాథం : నాన్నట నాన్న! ఈ నాన్న మీద నీకు గౌరవం ఏమాత్రం వున్నా నీవీ పని చేసేవాడివా? నీవు అసలు కొడుకువే కావురా !

మోహన్ రాజు : నాన్నా అంతమాట అనకండి.

రంగనాథం : నేనెంత చెప్పినా నీలో రవ్వంత మార్పు రావడం లేదు. ఒరె ! వర్ణాంతర వివాహము చేసుకొని దీనజనుల నుద్ధరించు మహాపురుషుడవా? లేక అంటుతనము లేదని లోకానికి చాటి చెప్ప పుట్టిన రెండవ మహాత్మాగాంధీవా? రాజు ! ఇంతకు నీ ఉద్దేశ్య మేమిటి? నీ ఈ మొండి పట్టేమిటి ?

మోహన్ రాజు : ఇదివరకే చెప్పాను నాన్న ! ఈ లోకంలో నివసించే మానవులది ఒకే ఒక జాతిగా అందరూ గుర్తించాలి. “అంతా మనవాళ్ళే”నని ప్రతి ఒక్కరు భావించాలి. అందుకోసమే నా ఈ పట్టుదల. ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే “అంతా మనవాళ్ళ”న్నదే నా జీవిత సిద్ధాంతము.

రంగనాథం : ఆపరా నీ రాద్ధాంతము. రాజు ! కన్నతండ్రి నైనందుకు కడసారి చెప్తున్నాను. ఇకనైన నా మాట విని మనసు మార్చుకుంటావా? లేదా?

మోహన్ రాజు : వేషం కాదు నాన్నా! మాటిమాటికి మార్చుకోవడానికి. మనసు మనస్సే నాన్న!

రంగనాథం : రాజు ! (అరుపు) ఇక ఒక్క క్షణం కూడ నా యింట్లో వుండటానికి వీల్లేదు.

 (ఇంతలో శారద దుఃఖముతో హడావుడిగా పరిగెత్తుకు వస్తుంది)

శారద : ఏమండి ! మీరేం చేస్తున్నారో మీకే తెలుస్తు లేదు.

రంగనాథం : తెలిసే చేస్తున్నాను. నయాన, భయాన చెప్పినా వినని వాడికి తగిన శిక్ష యిది ఒక్కటే! శారద నీవు అనవసరంగా అడ్డురాకు లోనికి వెళ్ళు ముందు. (రాజుతో) ఇంకా ఎందుకున్నావురా! చేసిన ఘనకార్యం చాలు. వెళ్ళు.

మోహన్ రాజు : నాన్నా!

రంగనాథం : ఆ మాట అనడానికి నీకిప్పుడు అర్హత లేదు. తక్షణం బయటకు వెళ్ళు.

శారద: ఎంత మూర్ఖుడైనను వాన్ని యింటి నుండి వెళ్ళగొట్టడం ఏమంత బాగు లేదండి.

రంగనాథం : నీతులు చాలించు. ఒరే రాజు! “అంతా మనవాళ్ళే”నని ఈ లోకానికి చాటి ఆ లోకుల నోటి నుండి కూడ యిదే మాట వచ్చిననాడే నా గుమ్మంలో అడుగు పెట్టు. అంతవరకు నీకు ఈ యింటి ద్వారాలు బంధింపబడి యుంటాయి.

శారద : బాబూ (రాజును తడుముతూ) బాబు. నీ ఆనందం కోసమేగా మేమింత సంపాదించింది. ఇదంతా నీవులేక వుండి ప్రయోజనం లేదు.

మోహన్ రాజు :అమ్మా ! నా ఆనందం కోసం నా పవిత్ర ఆశయాన్ని వదులుకోను.

రంగనాథం : చూచావా శారద! వాడికి అమ్మానాన్నలకన్న మిన్నయైన ఆత్మీయులెందరో వున్నారు. వాడిది పాషాణ హృదయము. దానిని నీ కన్నీటితో కరిగించలేవు. వాడు మన కడుపున చెడబుట్టాడె! చెడబుట్టాడు.

శారద :ఏమండి !

రంగనాథం : ఔను శారద. వాడు అసలు మనకు పుట్టనే లేదనుకో. ఒరే ! సిగ్గు లేకపోతె సరి. ఇంకా వున్నావా! వెళ్ళురా వెళ్ళు! వెళ్ళేముందు ఇది ఒక్కటి మాత్రం మర్చిపోకు. నా ఆస్తిలో పైసా కూడా రాదు.

మోహన్ రాజు : ఆస్తి మీద నాకెన్నడు ఆశ లేదు.

రంగనాథం : చాలు చాలురా – ముందు బయటకు వెళ్ళి మరీ మాట్లాడు. హుఁ వెళ్ళరా !

శారద: బాబూ !

మోహన్ రాజు :మంచిది నాన్నా! మీ మనస్సును కష్టపెట్ట దలుచుకోలేదు. (అంటూ వెళుతుంటాడు- శారద “బాబూ!” అంటుంది. రంగనాథం ఆమెను చేయిపట్టి ఆపుతాడు. తెర పడుతుంది.)

1వ రంగము అయిపోయింది.

— రెండవ రంగము –

(తెర లేచేసరికి రంగాలంకరణ : నాల్గు కుర్చీలు ఒక రౌండు టేబుల్ అమర్చబడి యుంటాయి. ఒక కుర్చీలో కూర్చొని ప్రకాశ్ “హిస్టరీ” బుక్ చదువుతుంటాడు. మరొక కుర్చీలో కిశోర్ దినపత్రిక చదువుతుంటాడు. కొద్ది క్షణాల తర్వాత సత్యం క్రాఫ్ చేసుకుంటు కూనిరాగాలు పాడుతూ ప్రవేశం – వీలైతే సినిమా పాటనే పాడటం చాలా బాగుంటుంది)

ప్రకాశ్ : (పాట విని- చదువును ఆపి) సత్యం! (అని పిలుస్తాడు)

సత్యం : (ప్రకాశ్ మాట వినిపించుకోడు. అలాగే కూనిరాగం తీస్తుంటాడు.)

ప్రకాశ్ : ఒరే సత్యం ! (అరుపు)

సత్యం : ఏమిట్రా మధ్య నీ గోల.

ప్రకాశ్ : ఆ గోలనే ఆపమంటున్నాను.

సత్యం : పాట పాడటం ఒక గోలా !

ప్రకాశ్ : అది సరేగాని చదువుకునే టైంలో పాటలు పాడొద్దని ఎన్నిసార్లు చెప్పానురా.

సత్యం : ఎన్నిసార్లు చెప్పావో నేనేమన్న లెక్క పెట్టానా !

ప్రకాశ్ : (చిరాగ్గా) అది కాదురా !

సత్యం : ఏది కాదురా (అంటూ హేళనగా మాట్లాడుతాడు చచ్చినవారు మహాత్మాగాంధీ కారా? బ్రతికున్నది ఇందిరాగాంధి కాదా? (అంటూ తిరిగి మరో కూనిరాగం)

ప్రకాశ్ : (కోపంతో) చెప్తుంటే నీక్కాదు. ఆపరా నీ పాట.

సత్యం : అనకురా ఆ మాట.

ప్రకాశ్ : ఎందుకురా యిలా పిచ్చివేషాలు వేస్తుంటావు పిచ్చివానిలా?

సత్యం : ఎంత పిచ్చివేషాలు వేసినా ఆ పిచ్చి తుగ్లక్ అంతటివాన్ని మాత్రం కానురా. ఎంతైనా మనలాంటి అంటే నీకు కోపం వస్తుందేమో! ఆఁ నాలాంటి వారంతా జూనియర్ తుగ్లకులే.

ప్రకాశ్ : నీ తెల్వికి సంతోషించా గాని ఇకనైనా చదువుకోనిస్తావా లేదా?

సత్యం : చదవకుండా నిన్నేమైనా ఆపినానా.

ప్రకాశ్ : ఒరే ! ప్రతిరోజు తిట్లు తినడమే నీకో ఆచారం అయినట్లుంది.

సత్యం : ఏమి చేయనురా అది నా గ్రహచారం.

ప్రకాశ్: అది నీ గ్రహచారం కాదు, నా గ్రహచారం.

సత్యం : అదేమిట్రోయ్ ! నా గ్రహచారానికి నేను విచారిస్తుంటే, అది నాదికాదని దాన్ని నీదిగా భావిస్తున్నావు. అహా! హా! ఒరె! నీ ఆదర్శానికి నా అభినందనలు (చేతులు జోడించును).

ప్రకాశ్ : హాస్యము అన్నివేళలా చేయడం అంత మంచిది కాదు.

సత్యం : హాస్యమా! నేను… ఆ… కాదు కాదు హాస్యము చేస్తున్నాన?

ప్రకాశ్ : ఒరె! నీ పద్ధతి నాకేం నచ్చటం లేదు, అర్థము కావడము లేదు. (కోపముగా చూస్తాడు)

సత్యం : దేశాన్ని యేలే మంత్రుల పద్ధతులే ప్రజలకు అర్థము కాని ఈరోజుల్లో – నా పద్ధతి నీకర్థము కాకపోవడం, నచ్చకపోవడమూ…. సహజమే !

ప్రకాశ్ : (కోపం తో) సత్యం! అనవసరంగా వృథా మాటలతో కాలాన్ని గడపటం కన్న రోజూ ఒక గంటసేపయినా కూర్చుని చదివితే నీవూ బాగుపడతావు నేను బాగుపడతాను.

సత్యం : ఇంకా బాగుపడటం ఏమిట్రా! మూడుసార్లు ఈ బి.ఏ.లో ఫేయిలయినవారికి – అందులో మనలాంటి వారికి మోక్షము లేదురా! ఏమంటావురా?

ప్రకాశ్ : నోర్ముయ్ మంటాను. నీ విధానం చూస్తుంటే కూసే గాడిద వచ్చి మేసే గాడిదను చెడగొట్టినట్లుంది.

సత్యం : అయితే నీవు కూడ…. గాడిదవేనన్నమాట !

కిశోర్ : (పేపరు చదువుచున్నవాడు అకస్మాత్తుగా)

సత్యం : “వండర్ ఫుల్  వండర్ ఫుల్ “… (లేచి ఇద్దరి దగ్గరికి వస్తాడు)

ప్రకాశ్ : (కోపంతో) కిశోర్ ! వొళ్ళు ఎలా వుంది.

సత్యం : “వొళ్ళు”- ఇండియన్ ఇంకా వుంది. అంటే నల్లగా !

కిశోర్ : (సత్యంతో) నేనేమన్నానురా. అత్తమీది కోపం దుత్తమీద చూపినట్లు నా మీద కోపం చూపుతున్నాడు.

సత్యం : కోపం కాదురా అది మన పాలిటి శాపం.

ప్రకాశ్ : మీ శాపం కాదు. నేను చేసికొన్న మహాపాపం !

కిశోర్ : ఇంతకు నేనేమన్నారా! ప్రకాశ్! నామీద అంత కోపం.

సత్యం : ముందేవాడు తోక తొక్కిన పాము. దానికెదురు తిరగడం అంత మంచిది కాదురా.

కిశోర్ : ఒరే సత్యం! నువ్వూరుకోరా! ప్రకాశ్! నేనమన్నారా ?

సత్యం : నీవన్నమాట నీకే తెలియకుంటే రేపెలా బ్రతుకుతావురా !

ప్రకాశ్ : తినటనికి తిండి దండిగా వున్నప్పుడు మూల్గే ముసలమ్మ మూన్నెల్లు ఎక్కువే బ్రతుకుతుందిరా! నోర్ముయ్యరా !

సత్యం : (కిశోర్) ఒరే నీకా చెప్పింది.

కిశోర్ : లేదు. నీకు మైనస్ కాదుకాదు నీకు ప్లస్ నాకు.

సత్యం : ఆహాహా! What a wonderful Joke ….(ఏదో జ్ఞాపకం వచ్చినట్లు) ఆఁ వచ్చింది వచ్చింది.

కిశోర్ : బుద్ధియా !

సత్యం : లేదు లేదు – నీమీద ప్రకాశ్కు ఎందుకు కోపం వచ్చిందో ! – ఆ మాట నాకు జ్ఞాపకానికి వచ్చింది.

కిశోర్ : ఏమిట్రా అది? చెప్పరా బాబూ! చెప్పరా?

సత్యం : ఇంతవరకు మేము మాట్లాడుతుండగా “Wonderful Wonderful” అన్నావు. జ్ఞాపకమున్నదా?

కిశోర్ : ఓహోహో! అదట్రా ప్రకాశ్! ఇంతదానికి ఎంత టైమ్ వేస్ట్ అయ్యిందో చూడండి. ఒరే! చూడండిరా (ఇద్దరూ చూస్తారు కిశోర్ చదువుతుంటాడు) “పరీక్షల రద్దుకు ప్రభుత్వ యోచన” (పేపరు ముడిసి) జిల్లా పరిషత్తు పరీక్షలే కాక మన కాలేజీల పరీక్షలు కూడ రద్దు చేస్తే…

సత్యం : చదవవలసిన బాధ తగ్గుతుంది కదా అనుకొని….

ప్రకాశ్ : “Wonderful” అంటూ అరిచాడు. ఇదిగోండి మీకిదే చెప్తున్నాను. బుద్ధిమంతులుగా చదువుకుంటె చదువుకోండి – యిలా అనవసరంగా మరొకర్ని చెడగొట్టడం అంత మంచిది కాదు.

సత్యం : ఏమిటీ! “అంతా మంచిది కాదా” అయితే కొంత మంచిదేనన్నమాట.

కిశోర్ : అన్నమాట ఏమిటి వున్నమాటే!

ప్రకాశ్ : (విసుగెత్తి) నన్నీ యింట్లో వుండమంటారా లేక మీరిద్దరే వుంటారా? ఏదో ఒకటి చెప్పండి.

సత్యం : ఆఁ ఆఁ ఆఁ ఎంతమాట ఎంతమాట! మేము… నిన్ను.. విడచి… వుండటమా Impossible ! That is very danger to me… and also to Kishore My dear friend Prakash !

ప్రకాశ్: అసలు మీతో సావాసం చేయడం సాహసముతో కూడినది. నా సహనము పనికిరాదు. అయినా మీతో వాదులాట నాకెందుకు.

కిశోర్ : అంటే…. మాకు అవసరమనుకున్నావా?

సత్యం : అన్నట్టేగా !

ప్రకాశ్ : ఒరె! నన్ను విసిగించకండి. ఇప్పటికే మీ స్నేహం వలన ఈ బి.ఏ.లో మూడు సార్లు నేనూ తప్పాను. ఇదే కడసారి ఈసారియైనా పాసు కాకుంటె నేనేకాదు నా కుటుంబ పరిస్థితులే తల్లక్రిందులౌతవి. సినిమాలు చూడటం – షికార్లకెల్లడం వల్లనేగా మనం ఫేలయ్యింది.

సత్యం : లేదురా. ఎగ్జామ్ హాల్ ల్లో ఎంత స్ట్రిక్టుగా చూసారు అంత స్ట్రిక్టుగా చూడటం వల్లనే నకలు రాయలేక పోయాము.

కిశోర్ : ఫేల్ అయ్యాము.

సత్యం: ఇందులో మనం చేసిన తప్పేమి లేదు ఏమంటావు కిశోర్ !

కిశోర్ : ఔనురా సత్యం !

సత్యం : చావు బ్రతుకుల మధ్యనున్న రోగులనే డాక్టర్స్ అంత స్ట్రిక్టుగా చూడరు – ఒరె! నకలు వ్రాయడం మన విద్యార్థుల జన్మహక్కు

ప్రకాశ్ : (విసుగుగా) ఒరె సత్యం! మీ స్నేహం చేయడమే నేను చేసిన పెద్ద నేరంరా!

సత్యం : ఒరె ! అంత ఘోరంగా మాట్లాడకురా !

ప్రకాశ్ : (కోపంతో) అసలు మీ ఉద్దేశ్యమేమిట్రా ?

కిశోర్ : ఉద్దేశ్యము సదుద్దేశ్యమైనా నీకు మాత్రం దురుద్దేశ్యముగానే అనిపిస్తుంది.

సత్యం : ఊర్కోరా కిశోర్! “వాడు Clever Student -ఈ మూమెంట్లో అందులోను పరీక్షలు యింకా పది రోజులు వున్న ఈ సమయములో వాడితో విరోధం మనకు అంతకంటే మన బి.ఏ. పరీక్షకు చాలా ప్రమాదం” అని …నా .. అభిప్రాయం.

కిశోర్ : ఔనురా! “ఈసారి ప్యాసవడమే ట్రబుల్ – వీడితో విరోధం పెట్టుకుంటే అదికాస్త డబుల్ అవుతుందని” నా సలహా (పేపరు మూస్తాడు).

ప్రకాశ్ : (విసుగుతో) మీతో కలిసి వుండటం నా బుద్ధి తక్కువ (అంటూ బయటకు వెళ్ళిపోతాడు)

సత్యం: మాకు మాత్రం ఎక్కువా !

కిశోర్ : (పేపరు చూస్తూ) ఒరె! ఇది చూడు (చదువుతాడు). “పేదలకు బంజరుభూములు పంచుటకు ప్రభుత్వ నిర్ణయం పలువురి హర్షం” – అబ్బ ఎన్నాళ్ళకు మన సభుత్వం ప్రజా ప్రభుత్వమని పించుకుంటోందిరా.

సత్యం : పల్లె ప్రజల పేర్లతో ఈనాటి పెత్తందార్లు ఎంతమంది ఆ భూముల్ని ఆక్రమించరో మనము చూడకపోతామా ?

కిశోర్ : (పేపరు చూస్తూ) “పట్టపగలు బ్యాంకు దోపిడి” –

సత్యం : పట్టపగలు బ్యాంకు దోపిడీలు – అర్ధరాత్రి హత్యలు, అర్ధము లేని ఆత్మహత్యలు. అంతులేని అవినీతులు – తంతు తెలియని కుతంత్రాలు మొదలగునవి మన భారత ప్రజా ప్రభుత్వ లక్షణాలు – అందుకే అక్షరాలా అవి నిత్యం జరుగుతున్నాయి.

కిశోర్ : (పేపరు చూస్తూ) “కనిపించుట లేదు”

సత్యం : అక్షరాలా !

కిశోర్ : అది కాదురా. ఈ ఫోటోలో వున్నది మన మోహన్ రాజులా వున్నట్టుంది.

సత్యం : (ఫోటో చూసి) Correct, cent percent correct. ఎంత అదృష్టవంతుడురా – పేపర్లో వాడి ఫోటో పడింది.

కిశోర్ : (పేపరు చదువుతాడు) “బాబూ! మోహన్ రాజు!! నీవు యిల్లు విడిచి వెళ్ళినప్పటి నుండి మీ అమ్మ ఆరోగ్యం దెబ్బతిన్నది. ఆమె నీకోసం వేయి కళ్ళతో ఎదురు చూస్తున్నది. బాబు! నీ యిష్టానికి నేను అడ్డురాను. ఈ ప్రకటన చూచిన తక్షణమే తిరిగి రావలసింది గాను- తప్పక వస్తావని ఎంతో ఆశిస్తున్నాను.                                    ఇట్లు మీ తండ్రి గారు

రంగనాధం, రాజాభవనం, హన్మకొండ, వరంగల్లు.

సత్యం : అదేమిట్రోయ్! ఆస్తి, అంతస్తు గల కుటుంబములో ఏమిటీ విపరీతం….

కిశోర్ : ఆస్తి, అంతస్తు వుంటె ఏం లాభంరా! అనుభవించే అదృష్టం వుండొద్దూ.

సత్యం : అదృష్టం అందర్ని వరిస్తుందా! ఆఁ అన్నట్లు వాడు ఎక్కడికి పోయి వుంటాడు (ఆలోచిస్తుంటాడు)

కిశోర్ : వాడు సమైఖ్యతావాది. ఎక్కడైనా వుంటాడు. ఇంతలో ప్రకాశ్ లోనినుండి ప్రవేశం)

ప్రకాశ్: ఇంకా మీ చర్చలు పూర్తి కాలేదా?

కిశోర్ : (పేపరు ప్రకాశ్ కిస్తూ) ఒరే ! మోహన్ రాజు యింటినుండి వెళ్ళిపోయాడట. (ప్రకాశ్ పేపరు – అందులోని వార్తను లోలోపల చదువుతుంటాడు)

సత్యం : తిండిలేక ఒకడేడుస్తుంటే – తినలేక ఒకడేడిసినట్లుంది.

ప్రకాశ్ : ఒరె! ఇదేదో అర్థంకాక వుంది. మనం వాన్ని కలుసుకోవాలి.

సత్యం: ఎక్కడున్నాడని కలుసుకోవడం !

(మోహన్ రాజు ప్రవేశం చాలా నీరసంగా వుంటాడు. అందరూ ఒకేసారి చూస్తారు. క్షణం వరకు ఎవరినోట మాటరాదు. అందరు మోహన్ దగ్గరకు వస్తారు)

ప్రకాశ్ : (సంతోషంతో) మోహన్ !

మోహన్ రాజు: (ఆనందముతో) ప్రకాశ్ !

సత్యం : ఒరె! నిలుచుండే మాట్లాడడం దేనికి? మోహన్ కూర్చోరా! (కుర్చీ చూపుతాడు, అందరూ కూర్చుంటారు.)

మోహన్ రాజు : మనం అంతా కల్సుకొని ఎన్నాళ్ళైందిరా….

కిశోర్ : ఎన్నేళ్లేమిటి? మూడు సంవత్సరాలేగా….

ప్రకాశ్ : కిశోర్! (జేబులో నుండి రూపాయి తీస్తు) ప్లీజ్! నాల్గు కాఫీలు పట్రా! (చేతికి డబ్బిస్తాడు).

సత్యం : (పోతున్న కిశోర్) కాస్త తొందరగా రారా! అతిథి మర్యాదలకు ఇండియన్ టైము అక్కరకు రాదు. ఫాలో ఇన్ ఫారన్ టైము. (కిశోర్ వెళ్ళిపోవును).

మోహన్ రాజు : సత్యం ! ఇంకా నీ పద్ధతి మారలేదనుకుంటా !

సత్యం : అనుకోరా! యింకా అనుకో.

ప్రకాశ్: ఈ సత్యం మారడం అసత్యం.

మోహన్ రాజు : ఒరె! మూడుసార్లు దండయాత్ర కొట్టినా యింకా నీకు | బుద్ధి రాలేదురా!

సత్యం : నేను బి.ఏ.లో మూడుసార్లేగా దండయాత్ర చేసింది. మన దేశచరిత్రలో మహమ్మదు గజనీ 17 సార్లు దండయాత్రలు చేసినా యింకా అతనికి బుద్ధి తీరలేదట – అతని లెక్కలో నేనో లెక్కా…

ప్రకాశ్: ఒరె! మోహన్! వీడితో మనం వాదించలేము. అది సరెగాని.. నీవు యింటి నుండి వెళ్ళివచ్చినట్లు ఇదిగో (పేపరులో చూపిస్తు) మీ నాన్న ప్రకటన చేసినాడు.

(మోహన్ రాజు లేచును. తర్వాత ప్రకాశ్, సత్యం లేచెదరు.)

సత్యం : అదేమిట్రా! ఏం జరిగింది. నీవు ఎందుకిలా రావలసి వచ్చిందిరా !

మోహన్ రాజు : అదంతా ఎందుకు లేరా !

సత్యం : పోని కొంతన్నా చెప్పరా !

ప్రకాశ్ : అదెమిట్రా మేము పరాయివాళ్ళమా! స్నేహితుని కష్టసుఖాలు పంచుకోవటానికి మాకా అర్హత లేదా ?

మోహన్ రాజు: ప్రకాశ్! అంతమాట అనకు. అర్హతయే కాదు హక్కు వుంది. దాన్ని పొందే అధికారమూ వుంది.

ప్రకాశ్ : అయితే అసలు జరిగిందేమిటో చెప్పరా.

సత్యం : ఫస్ట్ నుండి లాస్ట్ వరకు వున్నది వున్నట్లు చెప్పాలి.

మోహన్ రాజు : నేను చేసే పనులు నేను ఆశించే ఆశయాలు ఇంట్లో మా నాన్నగారికి ఏమంత యిష్టము లేదు. పైగా యింటి నుండి వెళ్ళమన్నారు కూడ.

ప్రకాశ్: చెట్టుకు కాయలు బరువా! మోహన్! నీ మనస్తత్వం నాకు తెలియనది కాదు. నీవేదో అసాధారణమైన ఆదర్శపు ఆశయం కోసం ప్రాకులాడి వుంటావు మీ నాన్న….

సత్యం : దానికి బ్రేకు వేసి వుంటాడు.

ప్రకాశ్ : అంతమాత్రానికే యిల్లు విడిచి రావలసి వచ్చిందా?

మోహన్ రాజు : మనిషికి కావలసింది మంచితనం. కులం, మతం పేరిట జరిగే దారుణాలు నశించాలి. మనిషి మనిషిగా బ్రతకాలి! సమైక్యంబుగా బ్రతకాలి. నవసమాజం నెలకొనాలి. అందులకై ప్రతివారు “అంతా మనవాళ్ళే”నని ఒకరినొకరి ఆదరించుకోవాలి. అప్పుడు నా జీవితానికి సుఖము, శాంతి. అందుకే నా జీవితాన్ని అంకితం చేసాను.

సత్యం : మహాత్ములు మాత్రమే నీవన్నయి అన్ని సాధిస్తారు. మనం మామూలు మనుషులం.

మోహన్ రాజు : మహాత్ములందరు మానవులేనన్న విషయాన్ని మర్చిపోకు.

ప్రకాశ్ : ఆశయం ఎంత మంచిదయినా అనుసరించే వారున్నప్పుడే దానికి విలువ. అయినా మంచిని కోరేవారికి విలువేకాదు నిలువ నీడే కరువైపోయింది.

సత్యం : బ్రతుకే బరువై పోయింది.

మోహన్ రాజు : ఉన్న వుత్సాహాన్ని నిరుత్సాహపరుచుటకు మాత్రం ప్రయత్నించకండి.

ప్రకాశ్: నీలో వున్నది ఉత్సాహము కాదు – ఉద్రేకం.

మోహన్ రాజు: ఔను ఉద్రేకమే. గాంధీజీ స్వాతంత్ర్య సమరం జరిపించడం, స్వరాజ్యము తేవటం ఉద్రేకమేగా !

సత్యం : అంతటి ఆ మహాత్మునికి లభించిన బహుమానం – ఏమిచ్చారో తెలుసుగా?

ప్రకాశ్ : ఔనురా మోహన్! మహాత్ములన్న వాళ్ళంతా మట్టిలో కలిసారు యిక మనమెంతరా!

మోహన్ రాజు : నాకు తోడుగా ఉంటారన్న నమ్మకంతోనే నేను మీ నీడ చేరాను. ప్రోత్సాహపరచ వలసిన మీరే నన్ను నిరుత్సాహపరచటం – నా దురదృష్టం.

ప్రకాశ్ : లేదురా. అందని పండ్లనాశించితే లభిస్తాయా?

మోహన్ రాజు : “అందరాని వాటిని పొందటానికి నిచ్చెన” వుందని మర్చిపోతున్నారు.

సత్యం : ప్రకాశ్! వీడి పట్టు ఉడుం పట్టురా.

ప్రకాశ్: ఒరె! మావలన నీకేం సహాయమైనా చేస్తానికి సిద్ధం.

మోహన్ రాజు : మిమ్ములను బలవంతం చేయడం అంతమంచిది కాదు. (వెళ్ళిపోతూ) వెళ్ళివస్తారా!

ప్రకాశ్ : (చేయి పట్టుకొని) నీకేమయినా పిచ్చి పట్టిందా! ఒరె! ఆపదలో ఆదుకున్నవాడె ఆప్తుడు, నిజమైన నేస్తుడు. నీది ఆపద కాదు. పవిత్ర ఆదర్శ ఆశయం అలాంటి సత్కార్యములో పాలు పంచుకోవటం కన్న మాకు కావలసింది ఏమిటి?

సత్యం: ఇంతకు మనం చేయవలసిన దేమిటి?

మోహన్ రాజు : చెప్తాను. (ఇంతలో కిశోర్ నాల్గు కాఫీలతో ప్రవేశం)

ప్రకాశ్ : అదుగో కిశోర్ కూడ వచ్చాడు.

సత్యం : ఫస్ట్ కాఫీ త్రాగి ఆ తర్వాతనే అన్నీ మాట్లాడుకోవచ్చు. (కిశోర్ అందరికి కాఫీ యిచ్చి తానొకటి త్రాగుతుంటారు)

మోహన్ రాజు : మనం ముందు ఒక సంఘాన్ని స్థాపించాలి. తర్వాత చాలా మందిని సభ్యులుగా చేర్పించాలి – ఆ తర్వాత మానవజాతి ఒకే జాతియని – “అంతా మనవాళ్ళే”నని లోకానికి చాటాలి. ఏమంటారు?

ప్రకాశ్: అయితే సంఘానికి పేరు…….

సత్యం : ఎన్.టి.ఆర్. అభిమాన సంఘమనియో లేక అక్కినేని అభిమాన సంఘమనియో పెడితే అటు – యిటు డబ్బు వస్తుంది.

కిశోర్ : ఒరె! అవి అభిమాన సంఘాలు కావు – అక్రమ సంఘాలు.

మోహన్ రాజు : (అందరు కాఫీలు త్రాగి టేబుల్ పై ఖాళీ కప్పుడు పెట్టెదరు) “ఆదర్శ యువజన సంఘము” అని పెడితే బాగుంటుందని నా అభిప్రాయం.

సత్యం : నీ అభిప్రాయానికి మా ఆమోదం లభించినట్టే !

మోహన్ రాజు : అంతకంటే నాకు కావలసింది ఏమిటిరా…..

ప్రకాశ్ : నీ ఆదర్శ ఆశయానికి ఏ ఆటంకం అడ్డురాకుండ ఈ మిత్రత్రయం – నిరంతరం అభ్యంతరం పెట్టకుండ పూర్తి సహకారం యిస్తుంది.

సత్యం : ఇప్పటికే చాలా లేట్ అయినది. ఆలస్యంగా అన్నం తింటే టేస్ట్ ఉండదు. ఆ టేస్ట్ లేని అన్నం తినడం వేస్ట్.

ప్రకాశ్ : పదరా హోటల్ కెల్లి మీల్స్ చేసివస్తాం.

(అందరూ వెళ్ళిపోదురు)

“తెర పడును”

మూడవ రంగము .

(తెర లేచేసరికి రంగాలంకరణ : లక్ష్మీపతి భవనం చూడముచ్చటైన వివిధ అలంకరణలతో ఆకర్షింపబడుతుంది. లక్ష్మీపతి సోఫాలో కూర్చుని ఏదో ఆలోచిస్తూ వుంటాడు. కొద్ది క్షణాల్లో దయానందం చేతిలో ఫైల్లు పట్టుకొని ప్రవేశిస్తాడు.)

దయానందం: ప్రెసిడెంటు గారూ….

లక్ష్మీపతి : ఓహో దయానందం మీరా ! రా!…. కూర్చో!! (కూర్చోడు)

దయానందం : ఆ ఆదర్శసంఘం చేయబట్టి మనకు ఇప్పటికే చాలా నష్టం వచ్చిందండి. అటు పైసా నష్టం – యిటు పరువూ నష్టం. ధర్మపురి పంచాయతి ప్రెసిడెంటు – సాక్షాత్తు ఆపద్బాంధవుడు – పేదల పాలిటి పెన్నిధిని నా ముందు, అందులోనూ.. ప్రజల సమక్షంబులో….

లక్ష్మీపతి : జరిగినదాన్ని గుర్తుకు తేకుంటే ఆనాటి నుండి నాలో ప్రతీకార వాంఛ దినదినము ప్రేరేపిస్తున్నది.

దయానందం : ఇదిగోండి ప్రెసిడెంటు గారు ! ఆ మోహన్ రాజును వాడి సంఘాన్ని స్మశానంగా మారిస్తేనే గాని మన పనులు జరుగకుండా వున్నవి. ఇక వూరుకుంటే లాభం లేదు.

లక్ష్మీపతి : (లేచి) వూర్కుంటె ఎలాగంటూ.. కూర్చుంటే ఎలాగయ్యా ! ఏదైనా మార్గం ఆలోచించాలి గాని. చెప్పితే విననివాన్ని చెడగా చూడాలి.

దయానందం : బాగా చెప్పారు ప్రెసిడెంటు గారు !

లక్ష్మీపతి : బాగా చెప్పడానికేం గాని, నీవే ఆలోచించి చెప్పవయ్యా !

దయానందం : ఆఁ ఆఁ నా ఆలోచన మీకన్న గొప్పదా! మీరు ఆలోచించి చెప్పాలే గాని – బ్రహ్మదేవుడే ఎదిరించలేడు – అసలు తిరుగే వుండదు.

లక్ష్మీపతి : అది సరేగాని, మన చెప్పుచేతల్లో వుండె లక్షణాలు మోహన్ రాజులో ఏమైనా వున్నాయా అని.

దయానందం : అంటే…..

లక్ష్మీపతి : నీవు “అంటే” అంటేనే నాకు మంట. అదేనయ్యా 5 వేలు ఇస్తే…

దయానందం: కాసులా…

లక్ష్మీపతి : లేకుంటే పెంకాసులనుకున్నావా!

దయానందం : పైసలకు లొంగేవాడు కాడు.

లక్ష్మీపతి : ప్రయత్నించినా…..

దయానందం :ఫలితం దొరకదు.

లక్ష్మీపతి : అయితే యమలోకానికి పంపించడమే మంచిదంటావా !

దయానందం : మంచిదే కాదు దాన్ని మించినదే లేదంటాను. అది సరేగాని మరి.. మరి.. మరి..

లక్ష్మీపతి : ఏమిటయ్యా పానకంలో పుడకలాగా ! ఆ చెప్పేది ఏదో సూటిగా చెప్పరాదు.

దయానందం : ఆఁ మరేమి లేదు. బెల్లం చుట్టు ఈగల్లాగ ప్రజలు వాడి చుట్టే తిరుగుతున్నారు. దీనివలన మనకు….

లక్ష్మీపతి : దయానందం ! నీ బుర్ర మట్టి బుర్రే. ఆ బెల్లాన్ని తీసి వేయడానికేగా మనం చేసే పని….

దయానందం : కానీ, ఎంతమంది కళ్ళను మూయగలము. కోర్టులో మనపై కేసు పెడితే….

లక్ష్మీపతి : హంతకునికి హత్య చేయడమే పని, మరోటి తెలియదు. కాని ఆ పని చేయించేవాడు అన్నీ ఆలోచించే చేస్తాడు దయానందం !

దయానందం : అయ్యా !….

లక్ష్మీపతి : ఇన్నేళ్ళనుంచి నా పర్సనల్ సెక్రటరీగా వున్నావు. యింతమాత్రమైనా తెలుసుకోకుంటె ఎలాగయ్యా నీకు. కోర్టులో దావా వేస్తే మనలాంటి వారికి నష్టము కష్టము ఏమాత్రము రాదు. లక్ష యిస్తే లాయర్ మన దిక్కు, కోర్టు కేసును కొట్టి వేస్తుంది – ఎలా వుంది పథకం.

దయానందం : అసలు మీరు సుప్రీంకోర్టులో వుండవలసిన వారండి.

లక్ష్మీపతి : ఎందుకు? పార్లమెంటులో పాసైనవి కొట్టివేయడానికా ?

దయానందం : ప్రెసిడెంటు గారు! మరి…. ఆఁ యిచ్చేది నా భత్యానికి కాదు, మనం చేయబోవు కార్యానికి అడ్వాన్సు….

లక్ష్మీపతి : నీకా!… యిక కుక్కతోక పట్టుకొని గోదావరి ఈదినట్లే ! (ఇంతలో కిశోర్ ప్రవేశం)

కిశోర్ : ప్రెసిడెంటు లక్ష్మీపతి గారు! మోహన్ రాజు మిమ్ములను కల్సుకోవడానికి వచ్చాడు.

లక్ష్మీపతి : వెతకబోయిన తీగ కాలికి తగిలినట్లు తానే వచ్చాడన్నమాట. లోనికి రమ్మను.

కిశోర్ : దయానందం గారు! మీరు కూడ వుండాలి…. మీతో మాకు చాలా అవసరం. (అంటూ వెళ్ళిపోతాడు)

దయానందం: (భయపడుతూ) ప్రెసిడెంటు గారు! ఎందుకు వచ్చినట్లు?

లక్ష్మీపతి : అవసరము వస్తే అడుక్కు తినేవాడి దగ్గరికి కూడా పోవలసి వస్తుందయ్యా! (మోహన్ రాజు, సత్యం వస్తారు.)

మోహన్ రాజు (ప్రవేశిస్తూ) పోవలసివస్తుందంటున్నారు…. ఎవరో !

లక్ష్మీపతి : ఎవరు ఎప్పుడు పోతారో – ఎక్కడికి పోతారో ఎవరు చెప్పగలరు?

మోహన్ రాజు చెప్పినట్లు జరుగుతుందా? చెప్పితే !

లక్ష్మీపతి : ఇంతకు మీరు ఎందుకు వచ్చినట్లు?

సత్యం: కనపడటం లేదా?

లక్ష్మీపతి : : ఆఁ అహంకారం కూడ అవలంబిస్తున్నారా?

మోహన్ రాజు : అహంకారం అధికారులకు వుంటుంది.

సత్యం: అది వారికి అలంకారం కూడ.

లక్ష్మీపతి : అసలు మీరు ఏ ఉద్దేశ్యముతో వచ్చినట్లు? మాట్లాడరేం?? ఎందుకు వచ్చారు?? ఏం పని??

సత్యం : లక్ష్మీపతి గారు! యిది ఇంటర్వ్యూ కాదండి మీ ప్రశ్నలకు సమాధానాలు చెప్పడానికి.

లక్ష్మీపతి: ఎవరు నువ్వు? నేనెవర్ననుకొని మాట్లాడుతున్నావు?

సత్యం : మీరెవరో నాకు మాత్రమే కాదు, ఈ ధర్మపురి పంచాయితీ ప్రెసిడెంటు – ఈ గ్రామానికి ఏకైక లక్షాధికారులు-కాని నేను ఎవరినో తెలుసా? మంచివారికి మంచివాన్ని వంచకులకు వంచేవాన్ని.

దయానందం : (భయపడి ప్రెసిడెంటు గారు! నాకు సెలవియ్యండి. (వెళ్ళిపోవును)

సత్యం : గుమ్మడికాయ దొంగంటే భుజాలు తడుముకున్నట్లున్నది.

లక్ష్మీపతి: (కోపంతో) హేయ్ !

మోహన్ రాజు: లక్ష్మీపతి గారు! హేయ్! అరె, ఒరె అంటే పడటానికి మేము మీ యింటి నౌకర్లము కాము.

సత్యం : మనిషికి పేరుంటుందని మర్చిపోకండి నా పేరు “సత్యం”.

లక్ష్మీపతి : అదే… పైత్యం చేసినట్లుంది.

సత్యం :ఔనండి. అక్రమంగా సంపాదించే అన్నం అరగక అజీర్ణం – ఆ తర్వాత పైత్యం చేసిందండి.

లక్ష్మీపతి: మోహన్ రాజు! నీ స్నేహితుడి పద్ధతి, మాట్లాడే రీతి బాగులేదు.

మోహన్ రాజు: కూటికి పేదోళ్ళు వున్నారు. కానీ, మాటలకు పేదోళ్ళు లేరు.

లక్ష్మీపతి : మోహన్ రాజ్ ! ఆనాడు నడివీధిలో పరువు తీయ ప్రయత్నించావు. ఈనాడు సరాసరి యింటికే వచ్చి నాకే నీతిబోధలు చేస్తున్నావు. మాలాంటి వారితో మీకు వైరము అంత మంచిది కాదు. చిన్నవారంటూ వూరుకుంటుంటే నెత్తికెక్కుతున్నారు. ప్రజాసేవలోనే పరమార్ధముందని నేనీ పదవిలో వున్నాను. అయినా నేనెంత చెప్పినా అరణ్య రోధనే అవుతుంది. చందాల పేరుతో వందలకు వందలను విందులకు వినియోగిస్తూ ప్రజా బాగోగులు చూడలేని ప్రజాద్రోహిని మాత్రం కాను.

సత్యం : అన్యాయంగా అమాయకుల నోళ్ళు కొట్టి కోట్లకు కోట్లు కూడబెట్టి మేడలు, మిద్దెలు కట్టే మూర్ఖులం కాము.

లక్ష్మీపతి : ఎవర్ని ఉద్దేశించి అంటున్నావో నాకు తెలుసు ఈలాంటి వారికి ఎలాంటి సన్మానము చేయాలో కూడా బాగా తెలుసు.

మోహన్ రాజు : సన్మానము మాకెందుకండి – సమానముగా చూస్తే అంతే చాలు.

లక్ష్మీపతి : లేదు. మా తృప్తి కోసం.

సత్యం: ఇది పాతకాలం కాదు. అక్రమాలకు, దారుణాలకు దాసోహమనటం. చేసే పాపపు పనులకు ప్రాయశ్చితం యిక్కడే అనుభవించాలి, అనుభవిస్తున్నారు కూడ. అందుకే మన పరిధి దాటి ప్రయత్నించటం ఎట్టి స్థితిలో కూడ మంచిది కాదు.

లక్ష్మీపతి : మీ అదిరింపులకు, బెదిరింపులకు అదిరి, చెదిరిపోయే వ్యక్తి కాదు ఈ ధర్మపురి పంచాయతి ప్రెసిడెంటంటె !

సత్యం : ప్రెసిడెంటు కాబట్టియే కాదండి మీకీ గౌరవ మర్యాదలు.

లక్ష్మీపతి : లేకుంటే ఏం చేసేవాళ్ళో!… హద్దు మీరుతున్నారు.

మోహన్ రాజు: మీరుతున్నది మీరు.

లక్ష్మీపతి: పెద్దల ముందు బుద్ధిగా ఉండటం చాలా మంచిదంటాను.

మోహన్ రాజు : ఉc మీరా పెద్దలు?

సత్యం :కాదు. పీల్చుకు తినే గ్రద్దలు.

లక్ష్మీపతి : మందబలం చూసుకొని మొరుగుతున్న కుక్కలు.

సత్యం : ఆ కుక్కలకున్న విశ్వాసము కొందరికి ఉండదట.

లక్ష్మీపతి : మ్రింగ మెతుకు లేనివారికి మీసాలకు సంపెంగ నూనె అన్నట్లు…

మోహన్ రాజు : కూటికి కొరగానివాళ్ళు కోటికి పడగెత్తే వారిని ఎదిరించడమనియా… మీ వుద్దేశ్యం.

లక్ష్మీపతి : ఔను. చాకిరి చేసే బ్రతికేవాళ్ళకు – గొడ్డుచాకిరి చేసి బ్రతికే వారికి యింత పోకడ ఎందుకంటాను?

మోహన్ రాజు : లక్ష్మీపతి గారు! పొరబడుతున్నారు. అడ్డమైన వారికైనా గొడ్డుచాకిరి చేయడం పిరికితనం కాదు- పేదరికం.

లక్ష్మీపతి : నా యింటికి వచ్చి నా పరువూ-మర్యాదల్ని మంట గలుపుతారా? కోర్టులో పరువు నష్టం దావా వేసి మిమ్మల్ని నామరూపాలు లేకుండా చేస్తాను, చూడు!

సత్యం : ప్రెసిడెంటు గారు! ప్రతిజ్ఞలు చేసి నెగ్గించుకోవడానికి యిది ద్వాపర, త్రేతాయుగాలు కావండి! ఇది కలియుగం.

లక్ష్మీపతి : సత్యం! నోరును కాస్త అదుపులో పెట్టు.

మోహన్ రాజు: లక్ష్మీపతి గారు! వాడితో ఏమిటండి, నేను చెప్పేది వినండి.

లక్ష్మీపతి : నీవు చెప్పేది – నేను వినేది ఏమీ లేదు. హైకోర్టే కాదు, సుప్రీంకోర్టైనా సరే మీ అంతు తేల్చందే నేను నిద్రపోవుట కల్ల.

మోహన్ రాజు: చట్టాలు, శాసనాలు మానవుడు చెడిపోకుండా ఉండటానికి మాత్రమే సృష్టించుకున్నాం గాని, ఆ నియమాలతో మనిషిని చెడగొడతామనుకోవటం అన్యాయమండి.

సత్యం : ఎందుకైనా మంచిది. మీరన్నట్లు కోర్టులో దావా వేయండి. అన్నీ బయటపడటానికి అవకాశం ఉంది… మావే లెండి.

లక్ష్మీపతి : బెదిరిస్తున్నారా?

మోహన్ రాజు: ఈ కుక్కలు బెదిరించినా బెదిరేవారు కారుగా.

లక్ష్మీపతి : మోహన్ రాజ్ ! పెద్దా, చిన్నా భేదం లేకుండా మాట్లాడుతున్నారు.

మోహన్ రాజు: పెత్తనం చలాయించేవారా పెద్దలు? లేక వయసు మళ్ళినవారా పెద్దలు?

సత్యం : బుద్ధి నేర్చిన ప్రతివాడు పెద్దమనిషే !

మోహన్ రాజు: లక్ష్మీపతి గారు మీతో వాదులాట మాకెందుకు? గత నెలక్రితం వచ్చిన కరువు కాటకాలకు గురియైన ఈ ధర్మపురి సమితి గ్రామాలకు వచ్చిన ధనసహాయం విషయంలో కొన్ని విషయాలు అడగటానికి వచ్చాము.

లక్ష్మీపతి : ఆఁ ఆఁ అడగటా….ని…కి వచ్చారా?

సత్యం : మిమ్మల్ని మా వాటా అడగటానికనుకున్నారా?

లక్ష్మీపతి : నేను మాట్లాడుతున్నది నీతో కాదు.

మోహన్ రాజు: సత్యం! నువ్వూరుకో! చెప్పండి ప్రెసిడెంటుగారు! అక్కడ ఆకలి బాధలతో ప్రజలు,

ఇక్కడ మీరేమో పట్టింపు లేకుండా వుండటం….

లక్ష్మీపతి : నీకు తెలియనిది ఏముంది? ఒక్క గ్రామమనా చూసేది. అయినా యిదంతా నీకు తెలిసిన విషయమేగా – ఆఁ లెక్కలు అడిగారుగా… ఇప్పటికి 50 వేల రూపాయలు ఖర్చు అయినవి.

సత్యం : అన్యాయం, అక్రమం, అవినీతి

మోహన్ రాజు: అంత తొందరెందుకురా? కాస్త ఓపిక పట్టు. ఏమండి ! 25 వేలయినా ఖర్చయినట్లు కనపడటం లేదు, మీరేమో…..

సత్యం : ఖర్చులు కంటికి కనపడవు వారి లెక్కల బుక్కుల్లో……

మోహన్ రాజు: మిమ్మల్ని అడిగేవారు లేరు గదాయని యిష్టం వచ్చినట్లు లెక్కలు తీస్తారు.

లక్ష్మీపతి : తింటూ రుచి అడగటం ఎందుకు? తెలిసీ అడగటం దేనికి ??

మోహన్ రాజు: ఇంతకు 50 వేలు ఖర్చయినవా?…

లక్ష్మీపతి : అబద్ధం చెప్పటం నా జీవితంలోనేలేదు.

సత్యం : ఔనౌను, మీరు సత్యహరిశ్చంద్రుని సంతతి వారనుకొంట.

లక్ష్మీపతి : సత్యం జాగ్రత్తగా మాట్లాడటం నేర్చుకో!…

మోహన్ రాజు: మీరు నేర్పవలసినది మాకేమీ లేదు. అయినా తక్కినవారి విషయం?

సత్యం : తమ పార్టీవారి – విందులకు, వినోదాలకు.

మోహన్ రాజు: అన్యాయాలకైనా ఒక హద్దుండాలి.

లక్ష్మీపతి : అసలు మీరెవరు? నన్ను లెక్కలడగటానికి ?

మోహన్ రాజు: అనాధ ప్రజానీకానికి ఆదరణ కావాలని, సుఖ దుఃఖాలను సమానంగా అందరూ అనుభవించాలని కోరే “ఆదర్శ యువజన సంఘ” ప్రతినిధులం.

సత్యం : “అంతా మనవాళ్ళే”నని అందరికీ సమాన హక్కులు కావాలని కోరే….

లక్ష్మీపతి : సమైఖ్యతావాదులు …..

మోహన్ రాజు: లక్ష్మీపతి గారు! మాకు కావలసింది లెక్కలు కావు. డొక్కలు నిండాలి. ఏది క్రమంగా జరుగకపోయినా అడిగే హక్కు ప్రజలకు వుంది. చెప్పే బాధ్యత మీది.

లక్ష్మీపతి : ప్రజా ప్రభుత్వమంటే పదవిలోనున్న వారిని, అధికారులను హద్దూ పద్దూ లేకుండా అడిగితే సమాధానమిచ్చేది కాదు ప్రభుత్వం – ఎప్పుడూ ప్రభుత్వమే !

మోహన్ రాజు: హుఁ “ప్రజా…. ప్ర..భు…త్వం”. “ప్రజా ప్రభుత్వం” కాదు మీలాంటి వారి కొరకు వెలసిన “ప్రభూ ప్రభుత్వం”. “అధికార దాహంతో కోరికల ప్రవాహములో కొట్టుకు పోతూ సామాన్యునికి సాయం చేస్తానంటూ వేదికలపై బల్లగుద్ది వాదనలు చేసే ప్రగల్భ ప్రజా ప్రతినిధుల కొరకు ప్రజా ప్రభుత్వం”…

“సామాన్య ప్రజల కళ్ళను కాసులతో కప్పి, విజయం సాధించి “వచ్చిన” లంచాలతో, ఆర్జించిన సంపాదనతో “వెచ్చగా” తన ఆలుబిడ్డలతో “పచ్చగా జీవించే “తుచ్ఛపు” నేటి ప్రజాప్రతినిధుల కొరకు ప్రజా ప్రభుత్వం”……

“మంచి” మాటలతో మచ్చిక చేసుకుని “కుంచి”త భావాలతో “వంచించి” తమ స్వార్థమునే పరమార్థముగా “ఎంచు”కునే ప్రజా“వంచ”కులైన నేటి ప్రజా ప్రతినిధుల కొరకు ఈనాటి ఈ సర్వ…సత్తాక.. గణ…తంత్ర.. ప్రజా.. స్వామ్యములోని ఈనాడు నెలకొన్న ప్రజా ప్రభుత్వం…. ఇది ప్రభుత్వం కాదు. దానిపేరుతో నడుస్తున్న పశుత్వం – రాక్షసత్వం – అసమానత్వం.

లక్ష్మీపతి : మోహన్ రాజ్ ! ఉడుకు రక్తపు ఉద్రేకంతో ఉరకలు వేస్తున్నావు – అనరాని మాటలు అంటున్నావు.

సత్యం : ఇవి అనరాని మాటలు కావు – మీరు వినరాని మాటలు.

లక్ష్మీపతి : స్వతంత్ర భారత పౌరుడవన్న విషయం మర్చిపోతున్నావు. అందరిమీద పెద్దరికం చలాయించడానికి, విమర్శిస్తానికి కాదు ప్రభుత్వమిచ్చిన “వాక్” స్వాతంత్ర్యం.

మోహన్ రాజు: (వత్తి పల్కును) స్వా…తం…త్రం… ఏది స్వాతంత్ర్యం? అధికారుల అడుగులకు మడుగులొత్తటమా, లేక పెత్తందార్ల దారుణాలకు దాసులై వారు చెప్పే తప్పుడు పనులను గతిలేక ఒప్పుకుంటు తన జీవితాన్ని నరకప్రాయంగా మార్చుకొనటానికా, జాతిపిత గాంధీజీ, నవభారత నిర్మాత నెహ్రూజీల వంటి త్యాగధనులు సాధించి మనకిచ్చిన స్వాతంత్ర్యం యిదేనా? ఆ మహానుభావులు ఆశించిన రామరాజ్యం యిదేనా?

సత్యం : వారు కోరింది రామరాజ్యం – ఈనాడు వెలిసింది క్షామరాజ్యం.

మోహన్ రాజు: “కట్టెల” కొరకు “గుట్టల”నెక్కి, “పెక్కు యిక్కట్టులు” పడుతూ, “వీపుల” మీద “మోపులు” మోసే కష్టజీవులకు అందుతున్నదా స్వాతంత్య్రం?

కలిగిన కండర బలాలతో భూమిని దూదిగా చేసి, రక్తాన్ని “పిండి”, నవధాన్యాలు “పండించి”, ధనికుల ధాన్యపు “గొట్టాలను” దట్టముగా నింపి, అర్ధాకలితో అలమటించే రైతు సోదరులకు అందుతున్నదా స్వాతంత్య్రం?

సంపన్నుల యిళ్ళలో వెట్టిచాకిరి చేయుచూ, పులిని చూచిన జింక “పిల్లలు”లాగా, అదిరి, బెదిరి “వొల్లును” విల్లులా వంచి తన సర్వస్వాన్ని అర్పించే కూలీ జీవులకు అందుతున్నదా స్వాతంత్ర్యం?

కటిక దరిద్రాన్ని అనుభవిస్తూ, దినమొక యుగముగా గడుపుతూ, “పొట్ట”లోకి పిడికెడు అన్నాన్ని “నెట్టు”కుంటు దిక్కులేని పక్షుల్లా బ్రతికే రిక్షావాళ్లకు అందుతున్నదా స్వాతంత్ర్యం?

లోహములను గంటల తరబడి “మరిగించి”, వెన్నలా “కరిగించి” చాలీచాలని జీతాలతో జీవితాలను వెలిబుచ్చే కార్మికలోకానికి అందుతున్న స్వాతంత్య్రం?

తమ స్వార్థమే పరమపూజ్యముగా – అదే తమ పరమార్థముగా భావించి, అందులకు నిదర్శనముగా అక్రమాలు చేయుచు, అవినీతులకు ఒడిగట్టెడి వారికి, ప్రజా ప్రతినిధుల పేర చలామణి అవుతున్న ప్రజాద్రోహులకే స్వాతంత్ర్యం వచ్చింది. లక్ష్మీపతి గారు! పేదలకు యింకా స్వాతంత్ర్యము రాలేదు.

లక్ష్మీపతి : నీ ఉపన్యాసం చాలు గాని వచ్చినదారి పట్టండి.

సత్యం: చెవిటివారి ముందు శంఖం ఊదితే లాభం లేదు.

లక్ష్మీపతి : నేను చేసిన ప్రజా ద్రోహమేమిటో కోర్టుకెల్లి విన్నవించుకోండి. కాని యిలా నాతో వాదులాడితే లాభం లేదు.

మోహన్ రాజు: ప్రతి మనిషి యొక్క మనసు ఒక కోర్టేనండి !

లక్ష్మీపతి : అధిక ప్రసంగాలు ఆపండి.

సత్యం: ఈనాడు కాకున్నా ఏనాటికైనా మీ అక్రమాలు అంతరించే రోజు రాకపోదు – మేము చూడకపోము.

లక్ష్మీపతి : మర్యాదగా చెప్తున్నాను – పోతారా లేక పోలీసుల్ని పిలవమంటారా?

మోహన్ రాజు: మీకంత శ్రమ ఎందుకు? మేమే పోతాము.

సత్యం : ఎందుకంటే – పోలీసుల్ని పిలవాలంటే ఫోను చెయ్యాలి- కొంత టైమ్ కూడ పడుతుంది.

మోహన్ రాజు : పదరా సత్యం! ప్రెసిడెంటు గారు వెళ్ళొస్తాం.

(మోహన్ రాజు – సత్యం నిష్క్రమణం)

లక్ష్మీపతి : (ఆవేశం ఆపుకోలేక) వచ్చిపోయే దానికి యిది ధర్మసత్రమనుకున్నారా! వెళ్ళండిరా వెళ్ళండి. మళ్ళీ రావలసిన కష్టాన్ని తప్పిస్తాను. మోహన్ రాజ్ ! పులితో చెలగాటమాడుతున్నావు. పగబట్టిన త్రాచుపాము కాటువేయక మానదు.

(దయానందం ప్రవేశం)

దయానందం : అయ్యా ! ప్రెసిడెంటు గారూ !….

లక్ష్మీపతి : (వెటకారంగా) వచ్చారా దయానందం గారూ….

దయానందం : వచ్చానండి.

లక్ష్మీపతి : ఆ మోహన్ రాజు, వాడి స్నేహితుడు నన్నెన్నెన్ని మాటలన్నారో చూసారుగా…

దయానందం : అంతా విన్నానండి.

లక్ష్మీపతి : ఆఁ మీకు చూసే ధైర్యం లేదని నాకు తెలుసులెండి. ఏదో సాకు చెప్పటం లోపలినుండి చూస్తూ, అంతా వినటం నీకు మామూలేగా.. దయానందం !

దయానందం : అయ్యా !

లక్ష్మీపతి : ఇంత పిరికైతే ఎలాగయ్యా ! నిన్ను సెక్రటరిగా పెట్టుకున్నందుకు నాకు ఎలాగుందో తెలుసా?….

దయానందం : చెప్పితే కదండీ తెలిసేది.

లక్ష్మీపతి : కొరివితో తలగోక్కున్నట్లుంది.

దయానందం : అమ్మమ్మమ్మ.. అంత మాట అనకండి. మీరు ప్రెసిడెంటుగా ఎన్నిక కావటానికి నేను ఎన్నెన్ని….

లక్ష్మీపతి : ఆర్గుర్ని హత్య చేయటానికి అరలక్ష ఖర్చు పెట్టించావు, పైగా 5వేలు తీసుకున్నావు.. అంతేగా !… ఆఁ రంగడున్నాడా?

దయానందం : మొన్ననే కదండీ, వీరయ్య కొడుకుని చంపి జైలుకెళ్లింది.

లక్ష్మీపతి : షూఁ… అంతగా అరవకయ్య, మోహన్ రాజుకు కూడ….

దయానందం : కైలాసం చూపమంటారా ? మీరు అనడము నేను కాదనటమూ! మీ మాట కాదన్న వారికి ఫలితం అదేగా….

లక్ష్మీపతి : సింగన్ని పిలువు.

దయానందం : (లోనికి వెళ్ళి సింగన్ని తోలుకు వచ్చాడు)

సింగన్న : బాబుగారు ! ఎందుకో పిలిచారు. ఏ పని అంటే ఆ పని చేయడం ఈ సింగన్నకు అలవాటే!

లక్ష్మీపతి : అంతటి సాహసవంతుడవనియేగా, నీకు ఈ పని వప్పు చెప్పుచున్నది. (ప్రక్క జేబులోంచి రెండు నోట్లకట్టలు తీసి యిస్తూ) యిదిగో నీ కష్టానికి అడ్వాన్సుగా రెండొందలు. (తీసుకుంటాడు).

సింగన్న : చెప్పండి బాబు ! ఏమిటీ మామూలు పనే అనుకుంటా.

దయానందం : అన్నట్టే…

సింగన్న : ఎవడా అదృష్టవంతుడు?

లక్ష్మీపతి : ఆదర్శ యువజన సంఘ స్థాపకుడు, దానికి అధ్యక్షుడు, ఆపద్బాంధవుడు, అనాథలకు ఆత్మీయుడు “మోహన్ రాజు”

సింగన్న : మంచిది బాబు గారు (వెళ్ళబోతాడు)

లక్ష్మీపతి : సింగా! వాడు వచ్చిపోయింది యిప్పుడే ! ఈ పని జరగవలసింది ఈరోజు కాదు. మూడు రోజుల్లోగా…

సింగన్న: ముగింపు. (వెళ్ళిపోతాడు)

దయానందం : ప్రెసిడెంటు గారు! (నీళ్ళు నములుతూ) నా కానుక ఏదో కొద్దో గొప్పో…..

లక్ష్మీపతి: తప్పుతుందా? (జేబు నుండి ఒక నోట్ల కట్ట తీసి యిస్తాడు. దయానందం కళ్ళ కద్దుకుంటాడు. తన హ్యాండ్ బ్యాగ్ లో పెట్టుకుంటు)

దయానందం : ఇక నాకూ సెలవు యిప్పిస్తే!

లక్ష్మీపతి : వెళ్ళిరా ! ఇదిగో దయానందం ! ఈరోజు రాత్రి మీటింగు వుంది. మన కమిటీ సభ్యుల్ని మా యింటికి రమ్మను, రాత్రికి నీవు కూడ రావాలి.

దయానందం : (భయముతో) నే…నా!

లక్ష్మీపతి : నీవు లేకుంటే ఎలా సెక్రటివి. ఆ! తప్పక రావాలి.

దయానందం : మంచిదండి! (వెళ్ళిపోతాడు)

(లక్ష్మీపతి లోనికి వెళ్ళిపోతుండగా)

తెర పడును.

• నాలుగవ రంగము —

(తెర లేచేసరికి అలంకరణ ఎదురు గోడకు బోర్డు – బోర్డులో యిలా వ్రాసి వుంటుంది. “ఆదర్శ యువజన సంఘము” క్రింద “ధర్మపురి” అని వుంటుంది. దాని క్రిందనే గాంధీ మహాత్ముని పటము – ఇరువైపుల నెహ్రూ, శాస్త్రీల ఫోటోలు వుంటాయి. పటాలకు రంగుల పూలదండలు వేసి వుంటాయి. గది అంతా అలంకరింపబడినట్లు వుంటుంది. నాల్గు కుర్చీలు వుంటాయి. ఒక టేబుల్ దానిపై కొన్ని పుస్తకాలు సర్ది పెట్టినట్లుంటుంది. కొద్ది క్షణాలు నిశ్శబ్దం)

(ప్రకాశ్, కిశోర్ ల ప్రవేశం. ఒక చేతి సంచిలో టెంకాయ, అగర్ బత్తీ పొడి, హారతి కర్పూరం, కొన్ని పూలు మొ||గు పూజా సామాగ్రితో కిశోర్, ప్రకాశ్ వెనుక వస్తాడు).

ప్రకాశ్ : మోహన్, సత్యం యింకా రానట్టున్నారు! కిశోర్! ఆ బ్యాగ్ ఆ టేబుల్ పై పెట్టి మోహన్ ను తొందరగా రమ్మను.

కిశోర్: (బ్యాగ్ ను పెట్టి) ఎక్కడున్నాడురా ?

ప్రకాశ్ : సూరయ్య యింటికి పోయివుంటాడు. మనకు యింకా చాలా కార్యక్రమాలున్నవి. వెళ్ళిరా.

(కిశోర్ వెళ్ళిపోవును. ప్రకాశ్ బ్యాగ్ లో నుంచి టెంకాయ తీసి పొట్టు వొలుస్తుంటాడు. కొద్ది క్షణాల తర్వాత మోహన్ రాజు, సత్యం ప్రవేశిస్తారు.)

మోహన్ రాజు: ఎప్పుడొచ్చావురా ప్రకాశ్?

ప్రకాశ్: యిప్పుడేరా !

సత్యం : కిశోర్ ఎక్కడ?

ప్రకాశ్ : మీ వద్దకు రాలేదా?

మోహన్ రాజు: ఎక్కడికి తోలిచ్చావురా ?

ప్రకాశ్ : సూరయ్య యింటికి.

కిశోర్ : (ప్రవేశిస్తూ -అందర్ని చూసి) ఒరే ! ఎక్కడున్నారూ… తిరిగి తిరిగి…

సత్యం : తిన్న అన్నం అరిగిపోయింది. కాఫీ త్రాగకపోయావా?

ప్రకాశ్ : టెంకాయ పొట్టు తీయడం అయిపోతుంది. కాఫీ త్రాగించమని మరొకనికి టోపీ వేయడం వాడిచేత కాదు. అయినా వాడికి అలాంటివారు దొరకరు కూడా.

సత్యం : 55 కోట్ల భారతీయులలో ఒక్క కాఫీ పైసలు భరించుకునే పుణ్యాత్ముడు కూడా లేడా..? ఇదీ ఒక దేశమా ?

ప్రకాశ్: సందేహమా? (టెంకాయను శుభ్రపరుస్తుంటాడు)

మోహన్ రాజు: మీ యిద్దరికి ఎప్పుడూ వాదులాటలే… (చేతివంక చూసి) ఇప్పటికే చాలా ఆలస్యమయినది. ప్రకాశ్! అన్నీ తెచ్చారా?

ప్రకాశ్ : అదిగో ఆ బ్యాగులో వున్నది.

(మోహన్ రాజు లోపలికెల్లి ఒక పళ్లెరము తెచ్చి అందులో టెంకాయ, అగర్బత్తుల పొడి, కర్పూరం, పూలు పెట్టాడు. ఎడమవైపు ప్రకాశ్, కిశోర్ – కుడివైపు సత్యం ఉంటారు. అందరూ మనసులో ఏవేవో కోరుకుంటూ మహాత్మునకు నమస్కారములు పెట్టెదరు. మోహన్ రాజు అగర్వత్తులు ముట్టిస్తాడు. హారతి వెలిగించి, పూల వర్షం కురిపిస్తాడు. తర్వాత టెంకాయ కొట్టుతాడు).

సత్యం: మహాత్మాగాంధీకి…..

అందరు : “జై”

ప్రకాశ్: ఆదర్శ యువజన సంఘానికి….

అందరు : “జై”

సత్యం: “ఆదర్శ యువజన సంఘం”

అందరు : “వర్ధిల్లాలి”

మోహన్ రాజు: (హారతి యివ్వగా అందరూ స్వీకరిస్తారు. హారతిని ప్రక్కకు పెట్టి) ప్రకాశ్, సత్యం, కిశోర్! మిమ్ములను స్నేహితులుగా పొందటము నా అదృష్టమురా. నా ఆదర్శ ఆశయ సాధన కోసం మీ చదువును కూడ లెక్కచేయక నాకు చేస్తున్న మీ ఆదరణ, చూపిస్తున్న అభిమానానికి ఎలా కృతజ్ఞత చెప్పాలో నాకు తెలియటం లేదురా !

ప్రకాశ్ : మోహన్! “విద్య నేర్చేది కేవలం ఉద్యోగ సాధనకు మాత్రమే అయి వుండకూడదు. దానివలన సంపాదించిన విజ్ఞానము అజ్ఞానముతో అలమటించే ప్రజానీకానికి వెలుగు చూపేదిగా వుండాలి”రా.

సత్యం : ఔనురా. నీ ఆదర్శ ఆశయ సాధనలో మాకు అవకాశం కల్పించి – మాకు ఆనంద జీవితాన్ని అందించావు.

కిశోర్ : నీ పవిత్ర ఆశయం తరతరాలకు ఫలితాన్ని అందించాలని నేను ఆ భగవంతుని కోరుకుంటున్నాను.

మోహన్ రాజు: (ఆనందముతో) మీ ఆదర్శ స్నేహానికి నేను ఆనందిస్తూ, అభినందిస్తున్నానురా. ఆఁ మరిచే పోయాను. కిశోర్! ఇన్విటేషన్ కార్డ్స్ అందరికి పంచావా? వచ్చే జనవరి 30 తారీఖే మన సంఘపు వార్షికోత్సవము.

కిశోర్ : ఇంకా కొన్ని వున్నవిరా.

ప్రకాశ్ : అవికూడా తొందరగా పంచిరా. రిహార్సల్సు పెట్టాలి.

మోహన్ రాజు: వాడిది ఓ పాట వుంది కదరా – అది ముందు పాడి వెళ్ళరా. ఎందుకంటె నీవు వచ్చేసరికి కనీసం మూడు గంటలైనా కావచ్చు.

సత్యం : ఈ కిశోర్ పాడితే హిందీలో కిశోర్ కుమార్ పాడినట్లే! (హేళన చేయ ప్రయత్నిస్తాడు) అనుకుంట !

ప్రకాశ్ : ఈ సత్యం పాడితే తెలుగులో మాదవపెద్ది సత్యం పాడినట్లే!

మోహన్ రాజు: మీ మాటలకేం గాని.. కిశోర్ కానివ్వరా (అంటూ రిహార్సల్సు ఫైలు తీస్తుంటాడు)

కిశోర్ : మోహన్! తక్కిన రిహార్సల్సు కానివ్వు ముందు నేను వచ్చినంక నా రిహార్సల్సు చూస్తావు గాని వెళ్ళొస్తా (అంటూ డ్రాయర్ తీసి అందులోని కార్డులను తీసుకొని వెళ్తాడు).

సత్యం : ఒరే కిశోర్! తొందరగా రారా – లేకుంటే నాకు బోర్ కొడుతుంది.

ప్రకాశ్ : కిశోర్ లేనప్పుడు షిశోర్ కెళ్ళు – బోర్ పోతుంది.

మోహన్ రాజు: ఒరె ఇంతరు రిహార్సల్సు కానిస్తారా లేదా? – ప్రకాశ్! ఏమిట్రా నీవూ సత్యంగా మారుతున్నావు.

సత్యం : అయితే యింకేం “అభినవ సత్యం”అని ఒక బిరుదు ప్రదానం చెయ్యాల్సిందే !

మోహన్ రాజు: ఒరే సత్యం! నువ్వు కాస్త వూర్కుంటావా లేదా? ఆఁ రెడీగా వుండు. ఆఁ మొదలు పెట్టు. నీ రిహార్సల్సు చూస్తాను.

ప్రకాశ్: (కూర్చుని చూస్తుంటాడు)

మోహన్ రాజు: (రిహార్సల్సు చూస్తుంటాడు – మధ్య మధ్య అందిస్తూ ఉంటాడు)

సత్యం : భళా దుస్సాశనా ! భళా !! (ఉచిత రీతిలో రాదు)

మోహన్ రాజు: అలా కాదురా కాస్త గట్టిగాను, గంభీరముగాను – సగర్వముగా పలకాలి. చూడు “భళా దుశ్శాసనా ! భళా!!” (ఉచిత రీతిలో వస్తుంది)

సత్యం : (అదే రీతిలో) “భళా దుశ్శాసనా ! భళా!!” (కుర్చీ ప్రక్కగా, కాస్త ముందు నుండి స్త్రీ కంఠంతో) “దుర్మార్గుడా ! పతివ్రతనని తెలిసీ పరాభవించుతావా !” (కుర్చీని సింహాసనముగా భావించి) “క్షమించు పాంచాలి. ఒక్క ఆడదాన్ని ఐదుగురు భార్యగా పొందినటువంటి నీ భర్తల వంటి వెర్రివాన్ని మీరు నాకు కల్గించిన మానసిక వేదన కన్నా గొప్పగా నా పరాభవము. అదిగో చూడు పులుల వంటి నీ పతులు పిల్లులుగానున్నారు” – (కుర్చీ నుండి లేచి ప్రక్కగా నిలిచి) “దుర్యోధనా!” (గట్టి అరుపు) – (తిరిగి యథాస్థానమునకు వచ్చి) “ఓహో… భీమా! నీవా. రోషము వచ్చినట్లుంది.” (కుర్చీ దిగి దానికేసి చూస్తూ) “సుయోధనా! ఏనాడో రానున్న చావును ఈనాడే కోరుకుంటున్నావు.” (కుర్చీ ఎక్కి) “చాలించు భీమా! నీ నీతివచనాలు. బెబ్బులిని బెదిరించ బోకు. నీవిప్పుడు నా పాదాక్రాంతుడవు. తక్కిన నీ సోదరులు నా సేవకులు. ద్రౌపది నా పాదదాసి. అనవసరముగా నా అభీష్టానికి అడ్డువచ్చి కోరి కష్టాలు తెచ్చుకోకు.” (కుర్చీ దిగి) “దుర్యోధనా! కురు సామ్రాజ్య సార్వభౌముడనని విర్రవీగకు. పాలివాడవయినందున నీ మేలుకోరి చెప్తున్నాను విను” (కుర్చీ ఎక్కి గర్జిస్తూ) “హేయ్! ఒక బానిస.. నా మేలుకోరి చెప్పుటయు – నను హెచ్చరింటయా! భీమా! పులికి పిల్లికి పొత్తు కుదరదు. పాలివాడు పాములాంటి వాడు. పాలు పోసి పెంచినా కాటు వేయక మానదు. నీవా నాకు చెప్పుచున్నావు. లేదు. మాట తప్పుచున్నావు. జూదములో చేసుకున్న ఒడంబడికను ఉల్లంఘిస్తున్నావు. హుఁ ధర్మరాజు అనుంగు సోదరులలో అగ్రజుడవైన నీవా ఈరోజు ధర్మాన్ని అతిక్రమించుట. ఆహా! ఎంతకు దిగజారిపోయింది మీలో ధర్మం.” (కుర్చీ దిగి దానికేసి చూస్తూ) “దుర్యోధనా! శాంతి సింహాన్ని కవ్విస్తున్నావు” (కుర్చీ ఎక్కి “లేదు. నిద్రబోయిన బెబ్బులిని లేపుతున్నావు” (చప్పట్లు కొట్టి) “ఎవరక్కడ?” (కుర్చీ దిగి యుండి) “సుయోధనా! అధర్మానికి పాల్పడితివా అరక్షణం కాదు నిన్ను అంతమొందించడానికి” (కుర్చీలో వుండి) “చాలించు నీ భీరములు. కౌంతేయా! నీవిప్పుడు నా చేతి కీలుబొమ్మవి. ఆడించినట్లు ఆడాల్సిందే గాని….’ (కుర్చీ దిగి) “అగ్రజా, ధర్మనందనా! అనుమతించండి.. ఈ దూర్తుని అంతు తేలుస్తాను”. (కుర్చీ ఎక్కి) “భీమా! నీ అగ్రజుడు అనుంగు సోదరులు ఈ రారాజుకు బానిసలన్న విషయం మర్చిపోతున్నావు” (కుర్చీ దిగి) “లేదు. ఏనాటికైనా నీ మరణం నావల్లనే కల్గుతుందని నీవూ మర్చిపోకు” (హేళనగా) “రా..రా..జూ!” (కుర్చీ దిగి శాంతంగా ధర్మరాజుగా) “భీమసేనా! శాంతించు. ఆడిన మాట తప్పటం ధర్మం కాదు.” (కుర్చీ దిగియుండియే) “శాంతి… శాంతి… అగ్రజా! యిది శాంతి గాదు వట్టి భ్రాంతి” (కుర్చీ ఎక్కి “కౌంతేయా! అనవసరముగా నా ఆగ్రహానికి లోనై ఆపదలకు, అవమానాలకు పాలుగాకు” (కుర్చీ దిగి) “ఓరీ దుష్ట… దు..ర్యో.. ధనా!” (తొందరగా కుర్చీ ఎక్కి మిక్కిలి గాంభీరముగా వీరరసముట్టిపడగా) “హేయ్! సకల సామంతరాజులు సేవించుచుండ, శత సోదరులకు అగ్రజుడనై, బహు బంధు, మిత్ర, పరివార సమేతుడనై, అఖండ భూమండలంలో ప్రచండ పరాక్రమవంతుడని పేరుగొన్న… ఈ కురు సామ్రాజ్యాధిపతిని – యింత మంది సభాసభ్యుల ముందు అవమానమా ! మానధనుడైన ఈ సుయోధన చక్రవర్తి సహించటమా ! నాకు జరిగిన ఈ పరాభవానికి ప్రతీకారం చేసి తీరుతాను. ఓరీ బానిస! ఈ నిండు సభలోనా గుండె పగిలేటట్లు “దుష్ట దుర్యోధనా” అంటూ సంబోధించెదవా! చూడు దానికి ఫలితం. మీ అందరి ముందే ఈ సభా సమక్షంబులోనే మీ భార్యను పరాభవించెద గాక… (గట్టిగా) దుశ్శాసనా! (కుర్చీ దిగి ప్రక్కనే ) – “అగ్రజా! ఆనతి”. (కుర్చీ ఎక్కి) “జాగు చేయక ఈ పాంచాలి కట్టుపుట్టంబులు లాగి నాకు మదీయ బంధువులకు నేత్రోత్సవము కలిగింపు” (కుర్చీ దిగి ప్రక్కగా నిలిచి) “చిత్తము. రావే పంచభర్తకి పాంచాలి!” (ఏడుస్తూ) “కరుణామయులారా కాపాడండి! అన్యాయాన్ని అరికట్టండి! స్వామీ ధర్మప్రభూ ! ఈ మగనాలికి జరుగుచున్న పరాభవాన్ని చూస్తూ కూడా మౌనముగా నున్నారా! ఓ సభాసదులారా! ఆడదాన్ని! పాండురాజు కోడలిని, రండి అన్యాయాన్ని ఎదిరించండి. అయ్యో! పతివ్రతలు పరాభవానికి బలి కావాలా? హే కృష్ణా! ముకుందా!! మురారీ!!! అనాధ రక్షణ ! ఆపద్భాందవా!! ఆదుకో దేవా!!! కృష్ణా ! కృష్ణా !! కృష్ణా !!! కృష్ణా!!!! కృష్ణా!!!!!” (అంటూ తనచుట్టూ తాను తిరుగుతాడు. మోహన్రాజు, ప్రకాశ్ చప్పట్లు కొట్టుతారు)

మోహన్ రాజు: ఆఁ తర్వాత బుర్రకథను కూడ రిహార్సల్సు చూద్దాం.

సత్యం : బుర్రకథ తర్వాతగాని ముందు భోజనము చేద్దాం పదండి !

ప్రకాశ్ : కిశోర్ కూడా రానీయ్. అందరం ఒకేసారి చేద్దాం.

సత్యం : అల్లుడు వచ్చేదాక అమావాస్య ఆగుతుందా? నాకు ఆకలి మండిపోతోందిరా.

మోహన్ రాజు: ప్రకాశ్! నువ్వు, సత్యం వెళ్ళి భోజనం చేసి రండి.

సత్యం: పదరా ప్రకాశ్ !

ప్రకాశ్: ‘మోహన్’ నీవు……

మోహన్ రాజు: మన వార్షికోత్సవమునకు వచ్చే మంత్రులకు – ఇతరు నాయకులను మెమోరాండము రాయాలి. ఒక అరగంటలోనే వస్తా.. మీరు వెళ్ళి రాండి ముందు.

సత్యం: పదరా. (ప్రకాశ్, సత్యం నిష్క్రమణం)

(మోహన్ రాజు ఒక పేపరు-పెన్ను తీసుకొని రాస్తుంటాడు. దాదాపు రెండు నిమిషాలు గడిచిపోతుంది. ఇంతలో సింగన్న చేతిలో కత్తి పట్టుకొని భయంకరముగా మోహన్ వెనుకగా అవకాశం కోసం ఎదిరి చూస్తుంటాడు – నిముషం గడుస్తుంది. సింగన్న వ్రాస్తున్న మోహన్ రాజు గుండెలో కత్తితో పొడిచి, వెళ్ళిపోతాడు).

మోహన్ రాజు: (రక్తం ఏకధారంగా స్రవిస్తూ తెల్లని బట్టలను ఎఱ్ఱగా మారుస్తుంది. ఆయాసముతో) అమ్మా! ఆఁ…ఆఁc…. అమ్మా! (సోలుతూ) మీ మాట దాటి వచ్చిన.. మీ.. కొడుక్కు… చూసారా అమ్మా ! నాన్నగారు !! ఫలితం.. నా ప్రాణత్యాగం. (బాధతో) అయినా నాకు… బాధ ఒక్కటేనమ్మా ! అది నా.. ఆయువు.. తీరిందని.. కాదు. నా ఆదర్శాన్ని, నా ఆశయాన్ని నెరవేర్చ…క ముందే పోతున్నానని… ప్రకాశ్ !… సత్యం !… కిశోర్! ఈనాటితో …నాకు మీతో ఋణం తీరింది. నా ఆదర్శ సాధన కోసం మీ చదువును కూడ… లెక్క…. చేయక… నాతో సహకరించి.. నందుకు..మరోకమారు అభినందిస్తున్నాను. అమ్మా ! నా ఆదర్శం కోసం… మీకు… పుత్రశోకం…కలిగించి నందులకు… మన్నించమ్మా ! (అధికమైన బాధతో) అమ్మా!… అంతా మనవాళ్ళే నమ్మా! అంతా మనవాళ్ళేనమ్మా (హఠాత్తుగా) అమ్మా! (ఆ అరుపుతోనే ప్రాణం విడుస్తాడు)

—బ్యాక్ గ్రౌండులో పాట—

అయ్యో… మానవజ్యోతి ఆరిపోయిందీ…

అంతా మనవాళ్ళే నన్నవాదం మిగిలింది.

ఓ… పేదల పాలిటి పెన్నిధి

చేరితివా దేవుని సన్నిధి                                 II ఓ… II

జాతులు లేవని మతాలు లేవని

మానవజాతి ఒకటేనని

మహిలో చాటావు ఈ భారతభూమిలో చాటావు

ఈ… లోకం… వి..డి..చా..వు – మాకు శో..కం.. పెట్టావు

(ప్రకాశ్, సత్యం, కిశోర్ ప్రవేశిస్తారు. అందరూ మోహన్ శవాన్ని చూస్తారు. గుండె ఆగిపోయినట్లవుతుంది)

ప్రకాశ్ : (గట్టిగా) మోహన్ ! (అని అరుస్తాడు. అందరూ చుట్టూ వుండి బాధపడుతూ దుఃఖి స్తుంటారు.) ఎంత పని జరిగినదిరా !!

కిశోర్ : మోహన్ ! ఇన్విటేషన్ కార్డ్స్ అన్నీ పంచానురా.. యింకేం పని చెప్పు చేయాలో చెప్పరా.

సత్యం : మాట్లాడరా మోహన్ ! నన్ను సొంత సోదరునిగా చూసావు. నీ తమ్మునితో మాట్లాడరా మోహన్ ! (లేచి ముందుకు వచ్చి ఏదో ఆలోచిస్తుండగా తెరలో లక్ష్మీపతి మాటలు వినబడుతవి).

“ఎవరు ఎప్పుడు పోతారో – ఎక్కడికి పోతారో ఎవరు చెప్పగలరు”.

“ఈలాంటి వారికి ఎలాంటి సన్మానము చేయాలో కూడా బాగా తెలుసు” (ఇదే రెండు సార్లు వినవస్తవి).

(మోహన్ రక్తాన్ని తీసి) మోహన్! నీ ప్రాణం తీసిన వానికి – తీయించిన వానికి తగిన శిక్ష వేయనిదే మేము నిద్రపోము – మోహన్ నిద్రపోము. (అందరూ విచారిస్తుండగా)

XXX తెర పడును xxx

—అయిదవ రంగము —

(అంతా మూడవ రంగం వలనే – వీలైతే డ్రెస్సు మార్చుకోవచ్చు. లక్ష్మీపతి పచార్లు చేస్తుంటాడు. దయానందం నిల్చుని వుంటాడు. కొంతకాలం నిశ్శబ్దం)

దయానందం: అయ్యా ! ప్రెసిడెంటు గారు !!

లక్ష్మీపతి : ఇదిగో నీకెన్నిసార్లు చెప్పినా కుక్కతోక వంకరన్నట్లు నీ బుద్ధి పోనిచ్చావు కాదు. నోరు మూసుకొని పడివుండు. లేదా ఇంటికన్న వెళ్ళు. అనవసరంగా నన్ను విసిగించకు.

దయానందం : పెద్దలు. నన్ను నీళ్ళ ముంచినా, పాల ముంచినా అంతా మీ దయ.

లక్ష్మీపతి : (చిరాగ్గా) దయానందం !

దయానందం : అయ్యా !

లక్ష్మీపతి : నేను దేవున్ని అనుకున్నారా ?

దయానందం : మీరు అంతకన్నా గొప్పవారు. ఆ దేవుడు కరుణ చూపుతాడే కాని వచ్చి కాపాడలేడు. మీరు ఆపద్భాందవుడు.

లక్ష్మీపతి :  ఆ ఆపద్భాంధవులకు కూడ ఆపద వస్తుందని మరచిపోతున్నావు.

దయానందం : మీరలా అంటే నా భార్యాపిల్లలకు నేను దూరమవుతానండి.

లక్ష్మీపతి : నాకూ వున్నారయ్యా భార్యాపిల్లలు.

దయానందం : అది కాదండి. మీరు ఎలాగయినా చలాయించుకోగలరు. ఇంత ఆస్తి, పాస్తులున్నవారు.

లక్ష్మీపతి : ఇంతకు నీ భయమేమిటి దయానందం ?

దయానందం : మీకు తెలియంది ఏముంది ప్రెసిడెంటు గారు! ఈ రోజుకు ఎనిమిది రోజులు – గత మంగళవాడం నాడు పోయినవాడు…

లక్ష్మీపతి : సింగడా ?

దయానందం: ఔనండి.

లక్ష్మీపతి : అదేగదయ్యా నేను ఆలోచించేది. త్రాగుబోతు వెదవ ఇంతకు చెప్పింది చేసాడో లేక ఏ కల్లు దుకాణాలలో రాజ్యమేలుతున్నాడో…?

దయానందం: లేదండి. వాడు చెప్పింది చేసాడు.

లక్ష్మీపతి : అయితే నీకు భయమెందుకు?

దయానందం : అది కాదండి. మన యింటికి రోజు ఆ పోలీసువారు వచ్చిపోతుంటే…

లక్ష్మీపతి : వాళ్ళు మనకు బంధువులే. రమ్మంటేనే రారు, పొమ్మంటే పోరు. అది వారి ఉద్యోగం.

దయానందం : ఏమో? వారికి మనపైనే అనుమానం కలిగిందని నా నమ్మకం.

లక్ష్మీపతి : అలాంటి అనుమానమే వస్తే మనం బహుమానం కొద్దో గొప్పో యివ్వాల్సి వస్తుంది. అంతే.

దయానందం : ప్రెసిడెంటు గారు! ఎందుకో నాకు భయమవుతున్నది.

లక్ష్మీపతి : దయానందం గారూ! (హేళనగా అంటాడు)

దయానందం : అయ్యా! ప్రెసిడెంటు గారు !!

లక్ష్మీపతి : ఇప్పుడే యింత భయపడితే ముందుముందు మన పనులు జరగడం చాలా కష్టం.

దయానందం : మన పనులకన్నా ముందు మన పని జరిగేలా వుంది.

లక్ష్మీపతి : ఇలాంటి ధైర్యం నాకు చెప్పటానికేనా నీవు వచ్చింది?

దయానందం : లేదండి. రాత్రులు ఏవేవో కలలు వస్తున్నాయి. ఆ కలలలో మనం…

లక్ష్మీపతి : : ఆఁ మనం చెప్పవేం ఆగిపోయావు.

దయానందం : జైలు కెళ్ళినట్లు – ప్రజలు మనల్ని తిట్టినట్లండి.

లక్ష్మీపతి : ప్రజలు తిట్టకుంటే ముద్దు పెట్టుకుంటారా?

దయానందం : ఆ తిట్లు తినటం మనకు అలవాటేననుకోండి… మనం కారాగారానికి వెళ్ళినట్లు కూడా వచ్చిందండి.

లక్ష్మీపతి : అది ప్రజాద్రోహులకు మాత్రమే కారాగారము. నిజానికి అది కార్మాగారముతో సమానం. దాని వలన ఎంతోమందికి ప్రభుత్వోద్యోగాలు దొరుకుతున్నాయి దయానందం!

దయానందం : అయ్యా !

లక్ష్మీపతి : శ్రీకృష్ణుని అంతటివాడే అందు జన్మించాడు. అలాంటప్పుడు మనం వెళ్ళి వుండటానికి యింత భయమెందుకు?

దయానందం : ఏమోనండి. నా బ్రతుకంతా మీ చేతుల్లో వుంది.

లక్ష్మీపతి : (జేబులో నుండి సిగరెట్టు తీసి నోట్లో పెడ్తాడు. దయానందం తన జేబులో నుండి సిగర్ లైటు తీసి అంటిస్తాడు. లక్ష్మీపతి త్రాగుతూ) దయానందం నీకేం భయం లేదు.

దయానందం : అలా అభయమిచ్చారు నాకంతే చాలు.

 (లోపలి నుండి పిలుపు : “లక్ష్మీపతిగారూ ! లక్ష్మీపతి గారూ!! అన్న మాటలు వినిపిస్తాయి) (దయానందం భయపడుతూ) ఇన్స్పెక్టర్ వచ్చినట్టుంది.

లక్ష్మీపతి : లోపలికి రండి సార్. (ఇన్స్ పెక్టర్, ఇద్దరు కానిస్టేబుల్స్ వస్తారు) నమస్కారం సార్ !

దయానందం: న..మ.. స్కా..రం.. సార్ !

ఎస్.ఐ. : నమస్కారం

నమస్కారం

లక్ష్మీపతి : కూర్చోండి సారు ! (కుర్చీ చూపిస్తాడు)

ఎస్.ఐ. : క్షమించండి. ఐ ఆమ్ ఇన్ డ్యూటీ.

దయానందం: (వణుకుతుంటాడు)

ఎస్.ఐ. : దయానందం గారు వణుకుతున్నారు. జబ్బు ఏమైనా….

దయానందం : జబ్బేమి కాదండి. కాస్త జలుబు చేసింది. అంతే.

ఎస్.ఐ. : లక్ష్మీపతి గారు! మోహన్రాజు హత్య కేసుతో మీకు సంబంధం వున్నట్లు.. మాకు అనుమానం వుంది.

లక్ష్మీపతి : మీకు అనుమానమా ?

ఎస్.ఐ. : మాకు కాదు… ప్రజలకు.

లక్ష్మీపతి : ప్రజలలో పలురకాల మనుషులుంటారు. ద్వేషం మీద పగబట్టి యిలా లేనిపోని అనుమానాలు కల్పిస్తుంటారు.

ఎస్.ఐ. : దానికేం గాని, మీకు మోహన్ రాజుకు గత మంగళవారం ఏదో తీవ్ర ఘర్షణ అయినట్టుంది.

లక్ష్మీపతి : ఇలాంటి ఘర్షణలు యిదివరకెన్నియో జరిగినవి.

ఎస్.ఐ. : ఇదివరకు జరిగినవాటితో మాకు పని లేదు. గత ఎనిమిది రోజుల క్రితం మీకు, మోహన్ రాజుకు ఘర్షణ అయినదా? లేదా?

లక్ష్మీపతి : అంటే మీ అభిప్రాయం ?

ఎస్.ఐ. : అభిప్రాయాలతో మాకు పనిలేదు. అనుమానం వున్నవారిని అరెస్టు చేయటం మా విధి. దట్బాల్!

లక్ష్మీపతి : అయితే మీరు వచ్చినది….

ఎస్.ఐ. : అయామ్ వెరీ సారీ. మిమ్మల్ని అరెస్టు చేయడానికి….

దయానందం : (భయంతో తడబడుతూ) అ…….రె… ష్ణా ! ధర్మపురి పంచాయతి ప్రెసిడెంటు గారిని కూడ….

ఎస్.ఐ. : పంచాయతి ప్రెసిడెంటునే కాదు, అనుమానం కలిగితే ఇండియా ప్రెసిడెంటును, ప్రైమ్ మినిష్టర్ ను కూడ అరెస్టు చేయడానికి మాకు హక్కు వుంది అధికారమూ వుంది.

లక్ష్మీపతి : అనుమానానికైనా ఒక ఆధారం కావాలి. అకారణంగా పెద్దల్ని అనుమానించి అవమానపరచటం అంత మంచిది కాదు.

ఎస్.ఐ. : ఆధారాలు చూపి, అరెస్టు చెయ్యవలసిన అవసరం మాకు లేదు. ఆధారాలు లేక అందర్ని అరెస్టు చేసేంతటి అంధులం కాదు. అయినా అదృష్టము కొద్ది ఆధారం కూడ అందుబాటులోనుంది. వన్ వన్ సిక్స్! త్రి నాట్ త్రి !! మనకు దొరికిన ఆధారాన్ని తీసుకురండి (పోలీసులు వెళ్ళెదరు)

(లక్ష్మీపతి, దయానందం భయముతోను, ఆశ్చర్యముతోను చూస్తుండగా పోలీసులు సింగన్ని పట్టుకొని వచ్చెదరు)

ఎస్.ఐ. : ఇప్పుడేమంటారు. ఆధారమే కాదు. అందుకు ప్రబల సాక్ష్యం. మాట్లాడరేం లక్ష్మీపతి గారు? సింగన్న మాకు అంతా చెప్పినాడు. మీవంటి మేకవన్నె మనుషులను లెక్క పెట్టక ప్రతి కేసులోను అమాయకులనే మా డిపార్టుమెంటు వారు అరెస్టు చేయటం పరిపాటి అయిపోయింది. ప్రజా నాయకుల్లో కూడా మీలాంటి వారు వున్నారంటే అది మన దేశానికి, మన ప్రజా ప్రభుత్వానికి సిగ్గుచేటు (ఇంతలో ప్రకాశ్, సత్యం, కిశోర్, రంగనాధం, శారదల ప్రవేశం)

సత్యం : నమస్కారం ఇన్ స్పెక్టర్ గారు !

ఎస్.ఐ. : నమస్కారం ! సత్యం నీ అనుమానమే నిజం అయ్యింది. లక్ష్మీపతి గారి మీదయున్న అభిమానముతోనే నేనింత వరకు అరెస్టు చేయలేదు.

ప్రకాశ్ : ఇప్పటికైనా చేసినందుకు మీకు కృతజ్ఞులం.

ఎస్.ఐ. : కృతజ్ఞతలు చెప్పవలసింది మేము. ఈ హత్యకేసులో మాకు నిరంతరం మీరు చేసిన సహాయానికి మేము చెప్పుకోవాలి.

కిశోర్ : అక్రమాలను అణచటంలో అందరికి బాధ్యత కలదు.

ఎస్.ఐ. : మీ “ఆదర్శ యువజన సంఘము”నకు తగ్గట్టుగానే అన్నావు.

సత్యం : రంగనాథం గారు! అదుగో మీ ముద్దుబిడ్డను పొట్టన పెట్టుకున్న పెద్ద… మనిషి. అమ్మా ! శారదమ్మ గారు!! మీకు పుత్రశోకం పెట్టిన నిజమైన ప్రజా…నాయకుడు. (రంగనాథం, శారద విచారిస్తుంటారు.)

ఎస్.ఐ. : రంగనాథం గారు! మీరిద్దరూ మాతోనే రండి. మీ స్టేట్ మెంట్ మాకు చాలా అవసరం.

రంగనాథం : మంచిదండి ! (ఇన్ స్పెక్టర్ పోలీసులతో)

ఎస్.ఐ. : వీన్ని వ్యానులో నుంచి వీరిద్దర్ని అరెస్టు చేయండి.

(((పోలీసులు వచ్చెదరు)))

దయానందం : (భయపడుతూ) నేను ఏమన్నానండి. నాకు ఈ కేసుతో రవ్వంత సంబంధం లేదండి.

ఎస్.ఐ. : రవ్వంత సంబంధం వున్నవారితో మాకు పనిలేదు. మీకు ఈ కేసులో చాలా సంబంధం వున్నట్టు మాకు తెలుసు. హుఁ చూస్తారేం అరెస్టు చేయండి. (అరెస్టు చేస్తారు) కమాన్ (పోలీసులు లక్ష్మీపతిని, దయానందాన్ని తీసుకు పోతుంటారు) సత్యం! మీరు ముగ్గురు కూడ స్టేషన్కు రండి.

సత్యం : ఓ.కే. సార్ ! (ఇన్ స్పెక్టర్ వెళ్ళిపోతాడు)

రంగనాథం : బాబు సత్యం ! మీరు మా వూరుకు రావాలి. ఒక్క కొడుకును పోగొట్టుకున్నా. భగవంతుడు నాకు ముగ్గురు కొడుకుల్ని యిచ్చాడు. మీలో నా మోహన్ను చూస్తూ కాలం గడుపుతాను.

ప్రకాశ్ : బాబు గారు! మా స్నేహితుని ఆదర్శ ఆశయాన్ని లోకానికి చాటటానికే మేము మా జీవితాన్ని గడప దలుచుకున్నాము.

కిశోర్ : ఆదర్శ యువజన సంఘమే మాకు మోహన్ వదిలిపెట్టిన సంపద. దాని ఆదర్శాల ఆచరణమే మా జీవిత కర్తవ్యము.

రంగనాథం : మీ ఆదర్శ స్నేహానికి నేనెంతో అభినందిస్తున్నాను. వాడు లేని సంపద నాకెందుకు బాబు. నా ఆస్తినంతా మీ సంఘానికి విరాళంగా వ్రాస్తున్నాను.

సత్యం : బాబు గారూ !…

రంగనాథం : ఔను బాబు. నాకు ఆస్తి, అంతస్తుల మీదయున్న వ్యామోహమే – నా కన్న కొడుకునే పోగొట్టుకునేలా చేసింది. నావంటి తండ్రి ఈలోకంలో ఎవ్వరూ లేరు. ఉండరాదు కూడా (బాధ పడును.)

ప్రకాశ్ : ఇందులో మీరు చేసింది ఏముంది? అంత బాధపడుతున్నారు. అంతా విధి విలాసం.

రంగనాథం : (వత్తి పల్కును) “విధి… విలా…సం” – కాదు. అంతా మనిషిలోనే వుంది. అన్నింటికి మానవుడే కారణం బాబు ! మానవుడే కారణం. నా చేజేతులా నా వంశాంకురాన్ని తెంచుకున్నాను. నా మూర్ఖత్వం వల్లనే నా మోహన్ బలియయ్యాడు బాబూ ! బలియయ్యాడు (చాలా బాధ పడుతుంటాడు)

శారద : ఏమండి ! ఎందుకు బాధ పడుతున్నారు. (ఏడుస్తూ) మీ పంతం వల్లనేగా ఇంత ఘోరం జరిగింది. మనమెంత ఏడిస్తే మాత్రం బాబు తిరిగొస్తాడా ! చెప్పండి ?

రంగనాథం : శారదా ! నీకు పుత్రశోకం కలిగించింది నేను. నా జీవితానికిక శాంతి లేదు – శారదా! శాంతి లేదు. నా ఆవేశంలో వాడి ఆదర్శాన్ని గుర్తించలేకపోయాను. కన్న కొడుకునే కాదన్న కసాయివాణ్ణి.

శారద : ఏమండి ! అంతమాట అనకండి.

సత్యం : ఇదిగోండి బాబాయి గారు ! మంచిని కోరిన మహాత్ములకు దొరికే ఫలితం మట్టిపాలు కావలసిందే. ఈ లోకంలో అన్యాయానికే ముందుస్థానం. దాన్ని ఎదిరించువాడు అందుకు ఆహుతి కాక తప్పదు.

రంగనాథం : బాబు! ఏమిటి మీరంటున్నది?

ప్రకాశ్ : ఔనండి. అనుభవశాలులు. మీకు తెలియనిది ఏముంటుంది? గాంధీ మహాత్ముని అంతటివాడే అంతమయ్యాడు. ఇదిగోండి, మీరు కని, పెంచి పెద్ద చేసారు. మేము వాడితో ఆరేండ్లు సావాసం చేసాము. మాకు మాత్రం దుఃఖం లేదా? జరిగేది జరక్క మానదు.

కిశోర్ : సత్యం ! చాలా టైమ్ అయ్యింది. పదండి స్టేషన్ కెళ్లి స్టేట్ మెంట్ యివ్వాలి.

రంగనాథం : బాబూ సత్యం ! మీరు కూడ వరంగల్లుకు రావాలి.

సత్యం : “వరంగల్లు”కా ! ఎందుకండి? మాకు యిక్కడ చాలా పనులుంటాయి.

రంగనాథం : అది నిజమే బాబు ! కాని….

సత్యం : మరేమిటండి ? అంత అవసరమేముంది ?

రంగనాథం : అవసరమే బాబు! ఎంత ఆస్తి వుంటే ఏం లాభం? సుఖం కన్న ముఖ్యం శాంతి. శాంతి లేని యిల్లు స్మశానం లాంటిది. మా బాబు పోయినప్పటినుండియే జీవచ్ఛవము ల్లాగా బ్రతికాము. ఉన్న ఒక్కగానొక్క ఆధారాన్ని కూడ పోగొట్టుకున్నాము. ఎవరి కోసం బాబు ఆస్తి? ఏం చెయ్యాలి?

శారద: అందుకే బాబు. మీరు ముగ్గురు రండి. అంతా కలిసి వుందాం. మా మనస్సులు కాస్త కుదుట పడుతవి.

ప్రకాశ్ : అమ్మా! మీరు మరోలా అనుకోనంటే ఒక్కటి చెప్పెద.

శారద: చెప్పు బాబు !

ప్రకాశ్ : మోహన్ రాజు ఆత్మశాంతికి – వాడి జీవిత లక్ష్యానికి పాటుపడటమే మేము చేయవలసిన పని. ఆదర్శ సంఘాలు వూరూరా స్థాపించి.. నవ భారతాన్ని నవనందనంగా మార్చాలి. బూజు పట్టిన వర్ణ విభేధాలు భూస్థాపితం చేయాలి.

సత్యం : అన్యాయానికి పాల్పడే అవినీతిపరులను అణచాలి. ఆదర్శ సంఘాల ద్వారా “అంతా మనవాళ్ళే”నన్న నినాదాన్ని ఎలుగెత్తి చాటాలి.

కిశోర్ : ఇట్టి కర్తవ్య నిర్వహణలో ఎట్టి ఒడిదుడుకులు జరగకుండా చేయడమే మా లక్ష్యము.

రంగనాథం : మీ అందరి ఆశయం ఒక్కటేగా ! ఆ ఆశయసాధనకే నా సంపదను విరాళము యివ్వదలుచుకున్నాను. కనీసం ఈ విధంగానైనా నా కుమారునికి నేను సహాయము చేసిన వాణ్ణి అవుతాను. ఏమంటారు? బాబు.

ప్రకాశ్: సత్యం ! ఏమంటావురా?

కిశోర్ : ఇంకా అనేది, వినేది ఏముందిరా ? పెద్దలు చెప్తుంటేనూ…

సత్యం: మీ మాట కాదంటానా? అలాగే నండి.

శారద : పదండి బాబు. నాకన్న కొడుకులాగే మిమ్మల్ని చూసుకుంటాను. వానికి ఆత్మశాంతి కలగాలన్నా, నాకు పుత్రశోకం లేకుండా చేయాలన్నా మీరు తప్పక రావాలి. అక్కడే మీరు సంఘాన్ని స్థాపించండి బాబు.

సత్యం : అలాగేనమ్మా ! మోహన్ ! చూసావా నీ తల్లిదండ్రులు నీ ఆదర్శానికి ఆస్తిని విరాళంగా మన ఆదర్శ యువజన సంఘానికి సమర్పించారు. ఇకనుండి మన ఆదర్శ సంఘము విరామము లేకుండా మన ఆశయాన్ని అందరికి చాటుతుంది.

కులాలు, మతాలు పేద, ధనిక భేదాలు లేవని కలిసికట్టుగా బ్రతకమని ఈ లోకానికి ప్రబోధం చేస్తాం!

“అంతా మనవాళ్ళే మోహన్ అంతా మనవాళ్ళే”

ఊరూర మన సంఘానికి అనుబంధ సంఘాల్ని ఎన్నియో స్థాపించుతాము. కలకాలం నిలిచేలా పాటుపడతాము. నీ ఆత్మశాంతికి – ఈ విశ్వశాంతికి మారుపేరుగా మన సంఘం పని చేస్తుంది. “అంతా మనవాళ్ళే”నన్నదే మన సంఘ సిద్ధాంతాలలో మొదటిది. పదండి….

(అందరూ వెళుతుండగా…)

Xxx తెర పడును xxx

శ్రీ త్యాగరాజ గానసభ­లో రసజ్ఞులతో కిటకిటలాడుతున్న సంగీత కచేరీలో రామాచార్యులుగారి సంగీత గాత్రం బహు రసవత్తరంగా సాగిపోతోంది. కానీ ఇంతలో కొంతమంది పొగరుబోతు యువతరం సరాసరి సభా వేదిక పైకి వచ్చి రామాచార్యులుగారు పాడుతున్న త్యాగరాజ కృతిని అవహేళన చేశారు. అంతటితో ఊరుకోక ఇదే కీర్తనను మోడరన్‌ శైలియైన ఫ్యూజన్‌లో పాడమని అహంకార ధోరణిలో ఆదేశించారు.

సభావేదికపైకి వచ్చిన పోకిరీ మూకను అదుపు చేయటానికి సెక్యూరిటీ గార్డులు కూడా వేదికపైకి వచ్చి వారిని అదుపు చేయటానికి లాఠీచార్జ్‌ చేశారు. ప్రక్క వాయిద్యాలైన ఫిడేలు, మృదంగం మరియు కంజీరా, తాళములు ఒక్కసారిగా ఆగిపోయాయి. రామాచార్యులుగారు ఈ అనూహ్యమైన సంఘటన చూచి తీవ్ర ఆవేదనకు లోనై కోపంతో ఆయన ముఖమంతా కందగడ్డలా తయారయ్యింది.

అయినా పొగరుబోతు యువకులు మాత్రం ‘‘రామాచార్యులుగారు మీరు మోడరన్‌ స్టైల్‌లో, ఫ్యూజన్‌లో ఇదే కీర్తను పాడి తీరాలి’’.  అప్పుడే మీరు నిజమైన సంగీత సామ్రాట్‌ అంటూ రెచ్చగొట్టే ధోరణిలో నినాదాలిచ్చారు.

రామాచార్యులుగారు తన రాగి పాత్రలోని మంచినీళ్ళను గడగడా త్రాగి అదే త్యాగరాజ కీర్తనను మోడరన్‌ స్టైల్‌లో, ఫ్యూజన్‌ శైలిలో అద్భుతంగా ఆలాపించారు. ఆయనకు మధుర గానానికి మంత్ర ముగ్ధులైన ఆబాలగోపాలం పరవశించిపోయారు. తప్పట్లతో రామాచార్యులుగారిని అభినందించారు. తదనంతరం ప్రేక్షకులంతా నిలబడి ఆయనకు ‘‘స్టాండిరగ్‌ ఒవేషన్‌’’ను  గౌరవ సూచకంగా తెలియజేశారు.

కళాకారులందరికీ సన్మాన కార్యక్రమం అయిన తరువాత ఆయన ప్రసంగిస్తూ ‘‘కళాకారులకు ముఖ్యంగా గాయకులకు శాస్త్రీయ సంగీతమైనా లేక ఆధునిక డిస్కో, ఫ్యూజన్‌ సంగీతమైనా ఒక్కటే. కానీ మాయొక్క బృందానికి ముందుగా మీరు తెలియజేస్తే మేము కచేరీకి కావలసినంత రిహార్సల్స్‌ చేసుకుంటాము. అలాగని సంగీత కళాకారులంతా ఇలాంటి ప్రకియలు, జుగల్‌ బందీలు అప్పటికప్పుడే పాడలేరు. కానీ నాకూ, నా బృందానికీ ఇలాంటి సమస్యలు, అభ్యర్థనలు ఎదురవుతాయన్న ధోరణిలో మేము ఫ్యూజన్‌ సంగీతాన్నికూడా సాధనచేయటం, తద్వారా మీ అభినందనలు పొందటం మా అదృష్టంగా భావిస్తున్నాను.

రామాచార్యులుగారు ప్రసంగిస్తూ…  ముఖ్యంగా ఈనాటి కార్యక్రమంలోని పాల్గొన్న యువతరానికి ప్రత్యేక కృతజ్ఞతలు అని చెప్పటంతో పోకిరీ మూక యొక్క అహం దెబ్బతింది. వెంటనే ఆ ప్రక్కగా ఉన్న పూలకుండీలను తీసుకొని ఆయనపైన విసిరేసి, వేగంగా అక్కడ నుండీ పారిపోయారు.

ఆయన తలకు తీవ్రగాయం అవటంతో హుటాహుటిన ఆయన్ని ఆసుపత్రికి తీసుకెళ్ళారు. అక్కడ ఆయనకు రెండు రోజులు వైద్యం చేశారు డాక్టర్లు.

*   *   *

క్లాస్‌ ఫస్ట్‌ మోక్ష. అంతేకాకుండా మిగతా ఐచ్ఛిక విషయాలలోను, పోటీలలోను కూడా ఎన్నో ఉత్తమ బహుమతులను అందుకొంది రామాచార్యులుగారి పెద్దమ్మాయి మోక్ష. విరామ సమయంలో తోటి విద్యార్థులందరూ కాఫిటేరియాకెళ్లి హాయిగా బాతాఖానీ కొడుతున్నారు. కానీ మోక్ష మటుకూ తరగతి గదిలోనే కూర్చుని పాఠ్యాంశాలు చదువుతూ, వ్రాసుకుంటోంది. అదే అదనుగా తీసుకున్న అజయ్‌ కుమార్‌ మోక్ష దగ్గరకు ఏదో పుస్తకం కావాలనే ఒంకతో రావటం మొదలుపెట్టాడు.

అజయ్‌ కుమార్‌ నిజంగానే చదువుతాడేమోనని నమ్మి తన పుస్తకాలను అతనికిచ్చింది. అదే అదనుగా చేసుకొని ఆ పుస్తకాలలో ప్రేమ లేఖలను వ్రాసి మోక్ష కిచ్చాడు. ‘‘మోక్ష నా మాట విను, ఒక్కసారి నాతో అలా పార్క్‌ కి రా హాయిగా మనసు విప్పి మాట్లాడుకుందాం’’ అంటూ ఏవేవో మాయ మాటలు చెప్పేవాడు.

ఒక రోజు మోక్ష అజయ్‌ కుమార్‌ మాట్లాడుతుండగా ప్రిన్స్‌పాల్‌ తరగతి గదిలోకి వచ్చాడు. ఏం చేస్తున్నారిక్కడ మీరిద్దరు? అంటూ కోపంతో ప్రశ్నించాడు. సార్‌! మోక్ష రమ్మంటేనే నేను వచ్చాను. ఇవిగో మోక్ష నా కిచ్చిన పుస్తకాలు చూడండి. అంతేకాదు సార్‌! నన్ను ప్రేమిస్తున్నట్లు ప్రేమ లేఖ కూడా రాసింది సార్‌! అని ఆమె పుస్తకంలో నుండీ ఒక ఉత్తరాన్ని ప్రిన్స్‌పాల్‌కి ఇచ్చాడు మాయామాటల పోకిరీ అజయ్‌కుమార్‌. ఈ సంఘటన జరుగుతున్న సమయానికి తోటి విద్యార్థులంతా తిరిగి తరగతి గదికి వచ్చి మోక్షని, అజయ్‌కుమార్‌లను దోషులుగా చూశారు.

కాలేజీ గోడలపై మోక్ష, అజయ్‌కుమార్లపై పిచ్చిరాతలు రాశారు ఆకతాయి విద్యార్థులు. మోక్ష తండ్రి రామాచార్యులు వచ్చి ప్రిన్స్‌పాల్‌తో మాట్లాడారు. అసలు మా అమ్మాయి ఎవరితోనూ మాట్లాడదండీ. తన చదువేదో తను చదువుకుంటుంది. మా అమ్మయాని మాత్రం నా మీద దయఉంచి డిబార్‌ చేయకండి అని ప్రాధేయపడటంతో ప్రిన్స్‌పాల్‌ శాంతించాడు.

‘‘రామాచార్యులుగారు మీ అమ్మాయి చాలా మంచిదని నాకు తెలుసు, ఈ కాలంలో కూడా ఇలా మెత్తగా ఉంటే మన నెత్తిమీద ఎక్కి నాట్యం చేస్తారందరూ’’ అని ఆయనకి ధైర్యాన్ని చెప్పటంతో సంతోషంతో ఇంటికి చేరుకున్నాడు ఆయన. అయినా ఆ రోజు సభలో మీరు ఫ్యూజన్‌ సంగీతం పాడకుండా ఉంటే బాగుండేది. ఒకవేళ పాడేరే అనుకోండి! అనవసర ప్రసంగం ఇవ్వకుండా ఊరుకోవచ్చుగా! అంటూ భార్య శ్యామలాదేవి దీర్ఘాలు, అభాండరాగాలు తీసింది. ‘‘దీన్నే మూలిగే నక్కపైన తాటిపండు పడటం అంటే’’ అని కోపంతో చిరాకు పడ్డాడు రామాచార్యులు.

ఆ రోజు ఇంట్లో ఎవరూ భోజనాలు చేయలేదు. దాదాపు వారం రోజుల వరకూ మోక్ష కాలేజీకి వెళ్ళలేదు. అక్కా నీవు ఇలా డిగ్రీ స్థాయికి వచ్చి కూడా గట్టి పడకపోతే ఈ సమాజంలో నీవు బ్రతకటం చాలా కష్టం. అందుకే నాలాగా మాటకు మాట రఫ్‌ గా జవాబు చెప్పటం నేర్చుకో. ఇలాంటి పొగరుబోతు మూకలున్నారనే కదా నేను కరాటే కూడా నేర్చుకుంటున్నానని అక్కను ఓదార్చింది చెల్లాయ్‌ దీక్ష.

మోక్ష డిగ్రీ ఫైనల్‌ ఇయర్లో ఉంది. దీక్ష సెకండ్‌ ఇయర్‌ చదువుతోంది. నాన్నా! నాకు డిగ్రీ చదవటం ఇష్టం లేదు. నీకు లాగానే మన శాస్త్రీయ సంగీతం, నాట్యం నేర్చుకుంటానని చిన్నమ్మాయి దీక్ష అడగడంతో సంగీతంతోపాటు మన కూచిపూడి నాట్యం కూడా నేర్పిస్తూ చిన్న కుమార్తెను ప్రోత్సహిస్తున్నాడు పెద్ద మనసున్న రామాచార్యులు.

కాలక్రమేణా పరిస్థితులు చక్కబడుతున్నాయని తలచిన మోక్ష తిరిగి కాలేజీ కెళ్ళటం ప్రారంభించింది. కానీ మోక్ష మనసులో ఏదో భయంగానే ఉంది. అంతేకాకుండా ఏదో తప్పుచేసిన దానిలా బాధపడుతోంది. దారిలో అమ్మవారి గుడికెళ్ళదామని అటుగా నడుస్తుండగా, అతివేగంగా వచ్చిన ఇన్నోవా కారులో పొగరుబోతు మూకతో రింగ్‌ లీడర్‌ అజయ్‌ కుమార్‌ వచ్చి మోక్షని కిడ్నాప్‌ చేసి వేగంగా తీసుకుపోవటం మెరుపు మెరిసినట్లు క్షణాల్లో జరిగిపోయింది. ఊరి పొలిమేర్లకు  ఆమెను తీసుకుపోయారు. పొగరుబోతు మూకలందరూ మోక్షని పైశాచికంగా పాడుచేసి, తమ మృగ కామ వాంఛను తీర్చుకున్నారు. ఆ తరువాత కాళ్లు చేతులూ కట్టేసి నదిలోకి విసిరేశారు. కేకలు వేయటానికి నోరు కట్టేసి ఉంది. నీళ్ళు త్రాగి త్రాగి ఊపిరాడక కట్లు విడిపించుకోవటానికి విశ్వం ప్రయత్నం చేసి విఫలమైపోయింది పాపం. మోక్షకి మోక్షం వచ్చేసింది.

 *   *   *

డిగ్రీలు పూర్తి చేసిన తరువాత తన ఇద్దరు కుమార్తెలకూ వివాహాలు చేద్దాం అనుకున్నారు రామాచార్యులు దంపతులు. కానీ విధి ఆడిన భయంకర నాటకంతో ఇలా దారి తప్పిపోయింది జీవితం అని ప్రతిక్షణం కుమిలిపోతున్నారు.

పొగరుబోతు అజయ్‌ కుమార్‌ స్నేహితులతో కలసి మోక్షను బలాత్కారం చేసి, హత్యచేసినా న్యాయస్థానాలకు వాటికి సంబంధించిన సరైన ఆధారాలు దొరకలేదు. దొరకకుండా చేశాడు అజయ్‌కుమార్‌ తండ్రి. ధన మదంతో చట్టాన్ని మాయచేసి కేసును కొట్టేయించిన కలియుగ రాక్షసుడు.

చిన్నమ్మాయి దీక్ష తండ్రివలే తను కూడా సంగీత కచేరీలు ఇస్తోంది. దీక్ష నాట్యంలో ప్రవీణతను సాధించి కూచిపూడి మరియు ఇతర రంగస్థల ప్రదర్శనలు ఇస్తోంది. అందుకే దీక్షకు సినిమా అవకాశాలు కూడా రావటం మొదలయ్యాయి.

ఒకరోజు నాటకోత్సవంలో ‘‘మహిషాసుర మర్థిని’’ నాటకం వేస్తున్నారు. అందులో మహిషాసుర మర్థినిగా దీక్ష నటిస్తోంది. కానీ ఆ రోజు నిత్యం తమ బృందంతో వచ్చే మహిషాసుర పాత్ర వేసే కళాకారుడు ఆ రోజు రాలేదు. గ్రీన్‌రూమ్‌లో మేకప్‌ వేసుకుంటోంది దీక్ష. ఇంకొక కొత్త కళాకారుణ్ణి తీసుకొచ్చి వేషం వేయించి నాటకానికి సిద్ధం చేయించాడు మేనేజర్‌ మాణిక్యాలరావు.

మహిషాసురమర్ధిని నాటకం మొదలయ్యింది. నాటకంలోని ప్రతి సన్నివేశం రక్తి కట్టడంతో ఆహుతులు కరతాళ ధ్వనులు చేస్తూ ఈలలు, అరుపులు, కేకల మధ్య నాటకం మంచి రసవత్తరంగా సాగుతోంది.

ఓరీ మహిషాసురా! భక్తులనూ, బలహీనులను దేవతలను సైతం అరాచకంగా హింసిస్తున్నావు కదరా! నీకు ఈనాటితో ఆయువు మూడిరది. నీ అకృత్యాలన్నీ అంతమయ్యే కాలం దగ్గరపడిరది! అని భయంకరంగా విజయవికట్టాహాసం చేసింది విజయదుర్గ.

అయిగిరినందిని విశ్వవినోదిని…. అనే స్తోత్రాన్ని ఆలపిస్తూ మహిషాసురుని మీదకు ఒక్కొక్క అస్త్రాన్నీ ప్రయోగించింది. విజయదుర్గ, కాళీమాత మరియూ అపరచండీ దీక్ష. ఆమె ప్రయోగించే అస్త్రాల నుండీ తనను తాను కాపాడుకుంటున్నాడు మహిషాసురుడు.

ఆ మహిషాసురుని వేషంలో ఉన్న వ్యక్తిని ఎక్కడో చూచినట్లుంది అపరచండి దుర్గjైున విజయ దుర్గ దీక్షకు. అతడే అజయ్‌కుమార్‌ అని గుర్తించింది. వెంటనే ఆమెకు పూనకం వచ్చి రౌద్ర దుర్గగా మారింది. అతనిని అంతం చేయటానికి ఇదే అదునైన సమయం అని సంకల్పించింది దీక్ష. ఆమె మనసులో అమాయకురాలైన అక్క మోక్ష రూపం కదలాడుతోంది. ఇదే సరైన సమయమని పళ్లు గట్టిగా బిగించి కాళికాదేవిని ప్రార్థించింది. దీక్ష నాటభైరవి రాగాన్ని దిక్కులు పెక్కటిల్లేలాగా ఆలపిస్తూ, అవని కృంగిపోయే లాగా నాట్యం చేస్తోంది.

దీక్ష వెనకాల ఇంకా 8మంది అమ్మవార్లు వేషధారులై ఆయుధాలు ధరించి వున్నారు. అదే సమయంలో భారీ ఎత్తున భూకంపం సంభవించింది. అనుకోకుండా శరవేగంతో అమ్మవారి చేతినుండి త్రిశూలం జారి మహిషాసురుని (అజయ్‌కుమార్‌ కుక్షిలో దిగబడిరది) రక్తం కక్కుకుంటూ మహిషాసురుడు ఆర్తనాదాలు చేస్తూ మరణించాడు. సైకో శాడిస్టు అజయ్‌కుమార్‌ అంతరించిపోయాడు. దుష్టసంహారిణి విజయదుర్గ.

“గున్నమామిడి కొమ్మమీద గూళ్లు రెండు ఉండేవి. ఒక గూటిలోన రామచిలుక ఉంది, ఒక గూటిలోన కోయిల ఉంది. చిలకేమో పచ్చనిది, కోయిలేమో నల్లనిది అయిన రెంటికీ జత కుదిరింది” ఈ పాట ప్రతి ఉదయం “ఆత్మీయ నిలయం”లో సుప్రభాతంలా వినపడ్తూనే ఉంటుంది. అక్కడ ఉండే వారందరూ బంధువులు కారు ఎక్కడెక్కడి నుండో వచ్చారు. కొందరు కన్నా బిడ్డలు వదిలిచ్చుకున్నవారు. మరికొందరు కూడు, గూడు లేనివారు. అందరూ అక్కడ ఒకరికి ఒకరు ఆత్మీయులే అక్కడ అందరి మతం మానవత్వమే ఒకరికి ఒకరుగా వయో బేధం లింగ వివక్ష లేని నిలయం. ఆరోగ్య ప్రధమైన ఆలయం అనవచ్చు. ఆత్మీయ నిలయంకు అంకురార్పణ చేసింది రామయ్య, అతనికి ఒక కుమారుడు, బాగా చదువుకొని విదేశాల్లో స్థిర పడ్డాడు. కొంత కాలం క్రితమే రామయ్య భార్య సీతమ్మ దేవుడి దగ్గరకు పోయింది. రామయ్యకు రంగయ్య ప్రాణ స్నేహితుడు. రంగయ్య నిలువెత్తు ఫోటో ఆత్మీయ నిలయంలో అడుగు పెట్టగానే ఎదురుగా కనిపిస్తుంది. రంగయ్య ఇష్ట దైవం శ్రీ కృష్ణుడు ఆ విగ్రహం కూడా పూల తోట మధ్యలో మనకు కనిపిస్తుంది. పచ్చని చెట్లు, పండ్లు, కూరగాయలతో పూల పరిమళాలు వెదజల్లుతూ నిత్య వసంతంగా ఆత్మీయ అనురాగాలతో ఆనంద నిలయంగా కళకళగా ఉంటుంది.
అర్థరాత్రి అందరూ ఆదమరచి నిద్రపోతున్నారు. గేటు బయట కట్టిన గంట అదే పనిగా మొగుతుంది. ఎవరో ఆశ్రమం కోసం వచ్చారనుకొని రామయ్య వెళ్ళి గేటు తీసాడు అంతే, ఓ అరవై సంవత్సరాల వయసున్న వ్యక్తి తూలుతు కనిపించాడు. రామయ్య పడిపోకుండా ఆ వ్యక్తిని పట్టుకున్నాడు. ఆపలేకపోయాడు. ఆలింగనం చేసుకున్నాడు పోదిమి పట్టుకున్నట్లుగా ఆ స్పర్శ ….. ఆ స్పర్శ రామయ్యలో ఏదో భావోద్వేగాన్ని కల్గించింది. మనసు తనువు పులకించింది. నెమ్మదిగా లోపలికి తీసుకువచ్చి వేడి నీటితో స్నానం చేయించి మంచి బట్టలు వేసి, ఆహారం తినిపించి, మంచంపై పడుకోబెట్టాడు. ఆ వ్యక్తిని పోల్చుకోలేనంతగా మారిపోయాడు కాని శరీర పరిష్వంగణలో చిన్ననాటి ప్రాణ స్నేహం చెదరలేదు. అతడే రంగయ్య, రామయ్య ప్రాణ బంధం. రంగయ్య నిద్రలోకి జారుకున్నాడు. రామయ్య పక్కనే కూర్చొని ఆలోచనలోకి జారుకున్నాడు. ”రంగయ్య ఒకప్పుడు శ్రీ కృష్ణుడైతే తాను కుచేలుడు అలాంటి గుణవంతుడు, ధనవంతుడు, స్నేహ శీలి, అందరి కష్టాలు వాడివిగా భావించి సహాయం చేసే ధర్మదాత. నేడు ఈ పరిస్థితిలోకి ఎలా వచ్చాడు. గత కొంత కాలంగా అందరికీ దూరంగా ఉన్నాడు. కనీస వివరాలు గానీ, ఫోన్ నంబర్ కూడా లేదు. కానీ రామయ్య మాత్రం రంగయ్య జ్ఞాపకాలతోనే కాలం గడుపుతున్నాడు. నేడు ఇలా …… చూస్తుంటేనే గుండెల్లో బాధ మెలిపెడుతుంది. అలానే నిద్రలోకి వెళ్ళిపోయాడు.
వరంగల్ దగ్గర ఒక పల్లె, అక్కడ యజమాని-నౌకరు అనే ఇద్దరు వ్యక్తుల మధ్య సయోధ్యతో పనులు చేసుకునేవారు. వారికి ఇద్దరు కొడుకులు, వారి పేరే రంగయ్య, రామయ్య. చిన్న తనం నుండి కలిసి మెలిసి ఉండేవారు. గడ్డివాముల్లో కూర్చొని చదువుకునేవారు. రంగయ్య తల్లి కూడా రామయ్యను తన కొడుకుతో సమానంగా చూసుకునేది. హెచ్చు తగ్గులు బాల్యానికి అవరోధం కాకూడదు. పసి మనసులకు తారతమ్యం ఉండకూడదు అనే మంచి మనసు ఆ తల్లిది. రాము, రంగ అంటూ ముద్దుగా పిలిచేది. ఇద్దరు రూపంలో రంగుల్లో వేరైనా మాట, బాట, నిజాయితీ ఒకటిగా పెరిగారు. చదువుల్లోనూ, ఆటపాటల్లోనూ వారికి వారే పోటీ. కొన్ని సార్లు రాము ఓడి రంగను గెలిపిస్తే, మరోసారి రంగా ఓడి రామును గెలిపించేవాడు. పాఠశాల వార్షికోత్సవము లో బహుమతులన్నీ వాళ్ళవే. వారి స్నేహం ఆ గ్రామానికే కాక అందరికీ ఆదర్శం. రంగయ్య పై చదువులకు పట్నం వెళ్ళాడు. రాము చేతి వృత్తుల విద్యతో పాటూ వ్యవసాయం నేర్చుకొని ఉన్న ఊర్లోనే ఉండిపోయాడు. సెలవుల్లో కలుసుకొని యోగ క్షేమాలు తెలిసుకోనేవారు. రంగ పట్నంనుండి రాము కోసం మంచి మంచి పుస్తకాలు, బట్టలు తెచ్చేవాడు. వృత్తికి వ్యవసాయానికి సరైన సలహాలు సూచనలు ఇచ్చేవాడు. రాము రంగ దగ్గరికి వెళ్ళినపుడు పల్లె రుచునలను, పల్లె తల్లి ఇచ్చిన సంపదలను కానుకగా తీసుకెళ్ళేవాడు. కొంత కాలం గడిచాక రాముకు, రంగకు తగిన అమ్మాయిలను చూసి పెళ్లిళ్లు చేశారు వారి తల్లిదండ్రులు. రాముకు దగ్గరి బంధువుల అమ్మాయి మామూలుగా చదువుకున్నది. రంగకు బాగా చదువుకున్న అందమైన, ఆస్తి గల కుటుంబం నుండి వచ్చిన అమ్మాయి. రాము, రంగ భార్యల స్వభావం విభిన్న దృవాలైన తమ భర్తల స్నేహం ముందు తల వంచారు. స్నేహ మాధుర్యాన్ని తమ మనసులో ఆస్వాధిస్తూ వారి మధ్య కూడా సఖ్యత, ఆప్యాయతలు నెలకొన్నాయి. కాల చక్రం అయిదు సంవత్సరాలు తిరిగే సరికి రాము, రంగ ఇద్దరు తండ్రులైనారు వారికి చెరొక కొడుకు చాలనుకున్నారు. కాలానుగుణంగా మార్పులు సహజంగా వచ్చాయి. రంగ, రాము ఇద్దరు వారి పిల్లలను బాగా చదివించి అమెరికాకు పంపించాలన్న సంకల్పం చేసుకున్నారు. రాము పల్లెలోని పొలం కౌలుకు ఇచ్చి తన వ్యాపారంను పట్నంలో సాగిస్తూ ఇద్దరు మిత్రులు ఒకే ఊరిలో జీవనం సాగిస్తున్నారు. అనుకున్నట్లుగానే రాము వ్యాపారం బాగా వృద్దిలోకి వచ్చింది. రంగ ఉద్యోగంలోనూ, ఆస్తులలోనూ చాలా ఎత్తుకు ఎదిగాడు. ఇద్దరి మధ్య స్నేహ వారధి ఇంకా బలపడసాగింది. పిల్లల చదువులు ముగిశాయి. పై చదువులకు అమెరికా వెళ్లాలని రంగ కొడుకు, జర్మనీ వెళ్తానని రాము కొడుకు నిర్ణయించుకున్నారు. వారి అభిరుచులకు, ఆశయాలకు అనుగుణంగానే రాము, రంగ ఏర్పాటుచేసి విమానాశ్రమానికి వెళ్ళి, విమానం ఎక్కించి వచ్చాడు. అంతా సజావుగా సాగుతున్న తరుణంలో రంగ కొడుకు అమెరికా నుండి ఫోన్ చేశాడు “తానే స్వంతంగా ఒక కంపెనీ పెడుతున్నానని ఇక్కడి అమ్మాయి పరిచయం వల్ల నాకీ అవకాశం వచ్చింది. కాబట్టి ఆ అమ్మాయినే పెళ్లి చేసుకున్నాను”. అంటూ ఫోటోలు పంపించాడు. ఏమీ చేయలేని స్థితిలో రంగ దంపతులు సోఫాలో కూలబడిపోయాడు. రాము దంపతులు రంగను జాగ్రత్తగా చూసుకోవడం మొదలుపెట్టారు. మనసులో మాత్రం తన కొడుకు ఏమి చేస్తాడో అన్నదిగులు ఉండేది రాము దంపతులకు. కాని రాము కొడుకు తల్లిదండ్రుల ఇష్టంతోనే ప్రేమించిన అమ్మాయిన పెళ్లి చేసుకున్నాడు. ఇద్దరు ఉద్యోగాలుచేస్తూ వారి ఖర్చులకు పోనూ మిగిలిన డబ్బులను తండ్రికి పంపించేవాడు. వాటితో రాము ఆస్తులను కొని కొడుకు, కోడలు పేరున ఉంచేవాడు.
రంగ కొడుకు వ్యాపారంలో మెళకువలు నేర్చుకొని బాగా సంపాదిస్తూ ఖరీదైన స్నేహాలు, అలవాట్లతో పొదుపు చేయలేకపోయాడు. అతని భార్య కూడా సంపన్న కుటుంబం నుంచి వచ్చింది కావడం వలన విలాసవంతమైన జీవనం సాగిస్తున్నాడు. రంగయ్య కొడుకును ఎప్పుడు ఏమీ అనేవాడు కాదు. సంతోషంగా ఉంటేచాలు అనుకునేవాడు. రంగయ్య దంపతులను కొడుకు అమెరికా పిలుచుకున్నాడు. అక్కడి అందమైన ప్రదేశాలు చూపించాడు. తన కంపెనీ ఎలా నడుస్తుందో చెప్పాడు. స్నేహితులను పరిచయం చేశాడు. దాదాపు రెండు నెలల కాలం కొడుకు, కోడలు, మనవళ్లతో గడిపాడు. ఈ ఆనందం చాలు ఇంకా ఏ దిగులు లేదనుకున్నాడు. ఇద్దరు ఇండియా కు ప్రయాణం అవుతున్నారు. సరిగ్గా అదేసమయంలో కోడలు దగ్గరకు వచ్చి “మావయ్య మీ అబ్బాయి బిజినెస్ ను ఇంకా డెవెలప్ చేయాలనుకుంటున్నాడు”… అంటూ ఆగిపోయింది నేలచూపులు చూస్తూ, చెప్పు తల్లీ నువ్వు నా బిడ్డవే అన్నాడు రంగ.”అదే మామయ్య పట్నంలో ఉన్న ఆస్తులు కొన్ని అమ్మి మాకు డబ్బులు సర్దుబాటు చేస్తే బాగుంటుంది”. ఆ మాటలకు ఓ క్షణం తటపటాయించి ఇంటికి వెళ్ళి కబురు చేస్తా, వాటికి ఎంత ధర వస్తుందో తెలుసుకోవాలిగా అన్నాడు. సరే మామయ్య అంటూ సాగనంపారు. ఇండియాకు వచ్చి కోడలు అడిగినట్లుగానే ఆస్తులు అమ్మి కొడుకు అకౌంటుకు బదిలీ చేయించాడు. రాము వారించినా వినలేదు. మనం సంపాధించింది వాళ్ళకే కదా అంటూ రాము మాటలను తోసిపుచ్చాడు. మరో రెండు సంవత్సరాలకు ఇంకొంత ఆస్తి అమెరికా చేరింది. వయసు తెచ్చిన ప్రభావమో, దిగులో తెలియదు రంగ భార్యకు అనారోగ్యం వచ్చింది. ఎన్ని మందులు వాడినా తగ్గలేదు. విషయం తెలుసుకున్న రంగ కొడుకు మిగిలిన ఆస్తులను అమ్మి అమ్మను తీసుకొని మా దగ్గరకు రండి ఇక్కడ మెరుగైన వైద్యం చేయించవచ్చు అన్నాడు. భార్యను బ్రతికిచ్చుకోవాలి అన్న ఆరాటంతో ఆస్తులను సొమ్ముగా మార్చుకొని భార్యను తీసుకొని కొడుకు దగ్గరకు వెళ్ళాడు. ఇంతకుముందు వెళ్ళినపుడు కొడుకు కోడలు బాగా చూసుకున్నారు కదా ఇప్పుడు అలాగే అనుకున్నాడు. కాని అక్కడకు వెళ్ళిన కొద్ది రోజులకు తెలిసింది. ఆస్తులు కావాలి కాని కన్నవారి అవసరం కాదని ఏదో మొక్కుబడిగా వైద్యం సాగుతుంది. కాస్త మెరుగైంది అనుకునే పరిస్థితిలోనే రంగ భార్య చనిపోయింది. ఆ తర్వాత రంగ నుండి ఫోన్లు ఏమీ రాలేదు……
రంగ లేచి కుర్చీలో కూర్చొని నిద్రపోతున్న రాముని లేపి అమాంతంగా కౌగిలించుకున్నాడు. “స్నేహమేరా జీవితం, స్నేహమేరా శాశ్వతం” అనే పాట వినిపిస్తుంది ఇద్దరి మనసుల్లోనూ. అప్పుడు అడిగాడు రాము, రంగను ఇన్నాళ్ళు ఎక్కడకు వెళ్లావు? నేను గుర్తుకు రాలేదా? అంటూ …. రంగ కళ్ళు జలపాతంగా మారాయి. రాము తన కండువతో కన్నీటిని తుడిచి ఏంటి రా చిన్నపిల్లాడిలా! అంటూ దగ్గరకు తీసుకున్నాడు. ముందు కాఫీ తాగు అంటూ మొక్కల మధ్య ఉన్న శ్రీ కృష్ణుని విగ్రహం దగ్గరకు వెళ్ళి కూర్చున్నాడు. చూడరా నీకు ఇష్టమైన దైవం నీ గుర్తుగా ఇక్కడ పెట్టించాను. అదిగో అక్కడు చూడు నీ ఫోటో ఉంది అంటూ చూపించాడు. రంగ రాము చాలా ఆనందంగా చిన్నపిల్లలై పోయారు.
ఇప్పుడు చెప్పరా ఇన్నాళ్ళు ఎక్కడ ఉన్నావు అని రాము రంగ ను మళ్ళీ మళ్ళీ అడిగాడు. “ఏముందిరా చెప్పడానికి వాళ్ళు పథకం ప్రకారం నా ఆస్తులన్ని స్వంతం చేసుకొన్నారు. తర్వాత వాళ్ళ ప్రవర్తనలో మార్పు చూశాను, ఇండియాకు రావాలనుకున్నాను. కాని ఆవిడ చనిపోవడంతో కొంత కాలం ఉండాల్సి వచ్చింది. నిన్ను చూడాలని మన పల్లెలో బ్రతకాలని మనసు ఆరాట పడింది. ఆ విషయమే కొడుకుకు చెప్పాను. వాడు విమానం మాత్రం ఎక్కించాడు. చేతిలో చిన్ని గవ్వలేదు. పట్నం రాలేక ఎక్కడెక్కడో చిన్నచిన్న పనులు చేసుకుంటూ చివరకు ఇలా నీ దగ్గరకు చేరాను” అని చెప్పాడు.
ఆత్మీయ నిలయం ఏంటి రా ఎందుకు పెట్టావు అని రంగ రాముని అడిగాడు. నా కొడుకు పంపిన డబ్బులతో ఆస్తులను కూడబెట్టాను. వాడు రమ్మన్నా నేను పోలేదు, వాళ్ళే అయిదు సంవత్సరాలకు ఒకసారి వచ్చిపోతారు. ఇక్కడ అన్నీ లెక్కలు చూసుకుంటారు. మన ఊళ్ళో ఉన్న మన వయసు వాళ్ళందరూ ఒంటరి వాళ్ళు అయ్యారు. పిల్లలు దూర ప్రాంతాల్లో ఉంటున్నారు, అందుకే కొడుకు, కోడలు, నేను కలిసి తీసుకున్న నిర్ణయం మన స్నేహానికి గుర్తుగా మన లాంటి వారి కోసం ఏర్పాటుచేసిన నిలయమే ఈ ఆత్మీయ నిలయంరా అంటూ ఒకరినొకరు కౌగిలించుకొని ఇద్దరి ఆత్మలు ఒకటిగా అడుగులు వేయసాగారు. “స్నేహానికన్న మిన్న లోకాన లేదురా …. కడ దాకా నీడ లాగా నిను వీడిపోదురా … పాట సాక్షిగా రాము రంగ స్నేహానికి చిరునామా అయ్యారు.”

బెంచీల మీదనుంచి లేచి వెళ్ళిపోయిన జంటల వెచ్చదనం ఇంకా అలాగే ఉంది. పొదలు తమ పక్కనే కూచుని మాట్లాడుకున్న ప్రేమికుల గుసగుసలు మననం చేసుకుంటున్నవి. పచ్చిక తన మీద నడచిన సున్నితమైన పాదాల స్పర్శను ఇంకా అనుభవిస్తూనే ఉంది.

చిల్లు బడ్డ డబ్బాలోంచి కారుతున్న తారులా చీకటి క్రమక్రమంగా వ్యాపిస్తున్నది. మసక వెలుతురులో బూరు మిఠాయి చుట్టిన కర్రల్లా కనిపించసాగాయి చెట్లు.

‘ఇంక వెళ్దామా?’ అన్నాడు ఐదడుగుల పది అంగుళాల పొడవైన బలమైన శరీరమూ, రింగుల జుట్టూ సన్నటి మీసం, వెడల్పాటి నుదురు ఓనర్.

‘అప్పుడేనా?’ అన్నది అతని కంటే నాలుగు ఇంచీలు పొడవు తక్కువ సున్నితమైన బంగారు రంగు దేహమూ, సన్నటి ముక్కు, అక్వేరియంలో కదిలే చేపల్లాంటి కళ్లు ధనుస్సులా తీర్చి దిద్దినట్టున్న పెదాల స్వంతదారు.

పోలీసు వ్యాన్ సైరన్ శబ్దానికి పారిపోయిన దొంగల్లా మాయమై పోయేయి నక్షత్రాలు. ఉన్నట్టుండి ఆకాశంలోకి తొండాలు ఎత్తి పట్టుకున్న ఏనుగుల గుంపు ఒకటి వచ్చి చేరింది.

‘లే…. లే… పార్కు మొత్తం ఖాళీ అయింది మనమే ఉన్నట్టున్నాం’ అన్నాడతను తన చేయి ఆమెకు అందిస్తూ.

అతని చేయి అందుకుని  పైకి లేచింది ఆమె. ఇద్దరూ పార్కు గేటు దాటారు. వీళ్ళు పార్కుకు రావడం మొదలు పెట్టి రెండేళ్ళాయింది అనుకుంది. గేటు పక్కన ఉన్నా బోగన్ విల్లా కాసిని ఎర్రపూలు ఆమె తలమీద రాలుస్తూ.

పార్క్ చేసిన బైక్ దగ్గరికి నడిచాడతను. ఆమె పరుగెత్తింది. ఇద్దరూ ఎక్కాక బైక్ చక్రాలు పరుగెత్తేయి.

*   *   *

గోడమీద గడియారంలో జంట ముళ్ళు తిరుగుతున్నాయి. దానికింద జంటగా ఓ టేబిలూ కుర్చీ ఉన్నాయి. కుర్చీలో ఎందరినో జంటలుగా కలిపిన సుదీర్ఘమైన అనుభవం వల్ల ఒక్క వెంట్రుకా మిగలక మైదానంగా మారిన బట్ట తల మోస్తున్న రిజిస్ట్రార్ ఉన్నాడు.

ఆయనకు ఎదురుగా కొత్త జంటలో ఒకడవ బోతున్న శంకర్ ఉన్నాడు. అతనికి ఎదురుగా పంచదార బొమ్మలాంటి రమ్య ఉంది. శంకర్ రమ్యల రిజిస్ట్రేషన్ పెళ్ళికి పదిమంది మిత్రులొచ్చారు. వాళ్ళల్లో ముగ్గురు అమ్మాయిలూ ఉన్నారు. జెయింట్ సైజు బౌండు రిజిష్టర్లో తెర్చుకున్న పేజీ వుంది. ఆ పేజీలో శంకర్ సంతకం చేశాడు. రమ్య సంతకం చేసింది. సాక్షులు సంతకం చేశారు. రెండు జతల సంతకాలతో ఒక జత జత అయింది. ఇద్దరూ మార్చుకున్న దండల్లో చిక్కుకున్న పూలు పరిమళాలు వెదజల్తాయి. స్నేహితులు అభినందించారు.

*   *   *

పార్కులో కల్సుకునే శంకర్ రమ్యలు అద్దె యింట్లో అడుగుపెట్టారు. కుడికాలు ముందు పెట్టి లోపలికి రామ్మా అనే వారు లేకపోయేరు. రెండు కుడి కాళ్ళు ముందుపెట్టి ఇద్దరూ అద్దె స్వర్గసీమలో అడుగుపెట్టారు. హాల్లో వెలిగిన ట్యూబ్ లైట్ వాళ్ళకు స్వాగతం పలికింది. వాళ్లు కన్న కలల్ని నిజం చెయ్యడానికి జీరోబల్బు వెలిగింది.

*   *   *

ప్రభాకరరావు ఒక బిజినెస్ మాగ్నెట్. ఆస్తీ అంతస్తూ డబ్బూ అన్నీ ఎక్కువే కనుక ఆయనకు మమకారం కన్నా అహంకారం ఎక్కవ. ఈ అహానికి అతని గొప్ప కులం కూడా ఓ కారణమే. ప్రభాకరరావుకి ఇద్దరు కూతుర్లు ఓ కొడుకు. కూతుర్లలో ఒకరి పేరు రమ్య.

రమ్య తక్కువ కులంవాడిని ఇష్టపడ్డం రహస్యంగా పెళ్ళాడ్డం తన దారి తను చూసుకోవడంతో ప్రభాకరరావు పరువు ప్రతిష్ట ప్రమాదంలో పడ్డవి. ఆస్తీ అంతస్తూ అడ్రసూ లేనివాడు అల్లుడవడం భరించలేకపోయేడు.  చీలిన పాము నాలుకల్లా ఎగసి పడుతున్న ఆగ్రహజ్వాలలు తనని దహిస్తుంటే ప్రతీకారం కోసం నిరీక్షణలో ఉన్నాడు. ఇంట్లోనే పట్టు చీరల షోరూము, జూయల్రీ షాపు ఉన్న తల్లి తల ఎక్కడ పెట్టుకోవాలా, నలుగురికీ మేం సమాధానం చెప్పుకోవాలా అని నిత్యం విచారించసాగింది.

*   *   *

శంకర్ తప్ప తనకు లోకంలో ఇంకెవ్వరూ లేరు అనుకుంది రమ్య. మొట్టమొదటిసారి శంకర్ ను చూసినప్పుడు ఆమె గుండ యిదివరకటి లయను వదిలేసి కొత్త రిథమ్ ను అందుకుంది. అది శంకర్ నే కోరుకుంది. ఆమెకు అతని మాట తీరు నచ్చింది. అభిప్రాయాలూ ఆలోచన్లూ బాగున్నాయనుకుంది. అతని సెన్నాఫ్ హ్యూమర్ కు ఫిదా అయింది.  అతనిలోని ప్రేమికుడు అయస్కాంతంలా ఆమెను తన దగ్గరికి లాక్కున్నాడు. అప్పుడామెకు ఆస్తీ అంతస్తూ కులమూ ఏవీ గుర్తుకు రాలేదు. పరువు కోసమే బ్రతికే తండ్రి మాటే మర్చిపోయింది. తను తన ఇంట్లో అనుభవించిన సుఖాల్ని, రిచ్ లైఫ్ ని ఆమె ప్రేమ కోసం త్యాగం చెయ్యవచ్చు ననుకుంది.

ఇప్పుడు రమ్యకు జీవితం అంటే యిదే అనిపిస్తున్నది.  ఒకటీ ఒకటీ కలిస్తే రెండు కాదు ఒకటే అనుకుంది. తన కాళ్ళకి బంగారు పట్టీల కంటే శంకర్ ఇష్టపడే గజ్జెల వెండి పట్టేలే విలువైన వనుకుంది. తన తండ్రి ఇంట్లో తోటలోని రకరకాల రంగురంగుల పూలకంటే కిటికీ అవతల పూలకుండీలోని పూలే అందంగా ఉన్నాయని ఫిక్సయిపోయింది.

శంకర్ రమ్యలు నెలల్ని రోజులుగా రోజుల్ని గంటలుగా గంటల్ని మధుర క్షణాలుగా ఒకరికి ఒకరుగా ఒకరి కళ్ళల్లో మరొకర్ని చూసుకుంటూ లైఫ్ ఈజ్ బ్యూటిఫులం అనుకుంటున్నారు.

కొడుకు తమకు చెప్పకపోతేనేం పట్నంలో ఉద్యోగం చేస్తూ తనకు నచ్చిన అమ్మాయిని  పెళ్లి చేసుకోవడం శంకర్ తల్లీ దండ్రులకు సంతోషాన్నే కలిగించింది.

కొడుకు సంసారాన్ని చూడటానికి సిటీకి వచ్చారిద్దరూ. వాళ్లను చూశాక కానీ రమ్యకు శంకర్ కులం గుర్తుకు రాలేదు. అతని కుటుంబ స్థాయి అర్థం కాలేదు. వాళ్లు వచ్చిననాడు రాత్రి తండ్రి కోసం ‘మందు’ అందులోకి చికెనూ తీసుకువచ్చాడు శంకర్. అప్పుడు తెలిసి వచ్చింది రమ్యకు శంకర్ ‘నాన్ వెజ్జీ’ అని మందు రుచి తెల్సినవాడని ఇన్నాళ్ళూ తన కోసం అదేమిటో ఎరుగని వాడిలా ఉన్నాడని.

గదిలో శంకర్ తల్లీ తండ్రీతో ఉన్న సమయంలో రమ్య బయట హాల్లో నుదుటి మీద మొలుచుకు వస్తున్న మూడవ కంటితో అసహనంగా కూచుంది. ఈ అసహనం, కోపం రమ్యలో అత్తామామ ఉన్నంతకాలమూ పెరుగుతూ పోయి వాళ్ళు వెల్ళిపోయాక ‘కంటిన్యూ’ అయింది.

ఇదివరకు శంకర్లో కనిపించని చెడ్డ లక్షణాలన్నీ ఇప్పుడు రమ్యకు ఒక్కటొక్కటిగా కనిపించసాగాయి. అతను మాట్లాడే భాషలో, తిండి తినే పద్ధతిలో శుచీ శుభ్రత పాటించే తీరులో తేడాలు ఆమెకు తన కళ్ళకు బిగించుకున్న భూతద్దంలో చాలా పెద్ద సైజులో కనిపించసాగాయి.

ఇద్దరూ కల్సి బయటకు వెళ్ళినప్పుడు డబ్బు ఖర్చు చేసేప్పుడు అతనిలో పిసినారి కనిపించాడు. తను ఔనన్నది కాదనడంలో అతనిలోని అజ్ఞాని దర్శనమిచ్చాడు. తక్కువ మార్కులతో డిగ్రీ పాసయినా అతనికి ప్రభుత్వ ఉద్యోగం రావడానికి రిజర్వేషన్ తప్ప మెరిట్ కారణం కాదని ఆమె అనుకోసాగింది.

కాలం గడుస్తున్న కొద్దీ ఆమెలో ప్రేమ గ్లోబల్ వార్మింగ్కి కరగి నీరైపోతున్న హిమాలయంగా మారింది. వెట్రోల్ కి మ్యాచ్ బాక్స్ మేచ్ అయినట్టు ఒకటి రెండు సార్లు శంకర్ ఫ్రెండ్స్ తో డ్రింక్ చేసి రావడంవల్ల జరిగిన వేడి వాదోపవాదాల కారణంగా ఆమెను తను శంకర్ ని చూడ్డానికి ముందు ఉన్న రమ్య క్రమక్రమంగా ఆక్రమించసాగింది.

*   *   *

ఒక సాయంత్రం శంకర్ ఆఫీసు నుంచి ఇంటికి రాగానే నవ్వుతూ ఎదురొచ్చింది రమ్య. అమావాస్యనాడు పొరపాటున చంద్రుడు ఆకాశంలోకి వచ్చాడే అనుకున్నాడు శంకర్. కాఫీ అందిస్తూ దేవతలకు అమృతం పంచిన మోహినిలా కనిపించింది.

ఇక నుండి తను జాగ్రత్తగా ఉండాలని రమ్యకు కోపం తెప్పించకూడదని అనుకున్నాడు శంకర్.

ఇద్దరూ భోజనం చేస్తున్నప్పుడు అంది రమ్య.

‘మా అక్కయ్య ఫోన్ చేసింది’ ఉలిక్కి పడ్డాడు శంకర్. ఉలిక్కి పడ్డ శంకర్ మాట్లాడకుండా రమ్యవైపు చూశాడు.

‘అమ్మ కూడా మాట్లాడింది’

అవునా అన్నట్టు చూశాడు కళ్ళు ఎత్తి మనసులో రకరకాల ఆలోచన్లు ముళ్ళల్లా గుచ్చుకుంటుటే.

‘తమ్ముడి పెళ్లి వారం రోజుల్లో మనిద్దర్నీ రమ్మన్నారు. వాళ్లకు మన మీద కోపం పోయినట్టుంది. డాడీ కూడా చెప్పమన్నారట. వెళ్దాం ప్లీజ్ అంది రమ్య చేతిలో ఉన్న అన్నం ముద్దని అలాగే పట్టుకుని తాము పార్కులో కలిసే రోజుల్లో అతనివైపు చూసిన చూపుల్ని రిపీట్ చేస్తూ అంత సడన్ గా ఆమె చెప్పింది వినడానికి అతను సిద్ధంగా లేడు. కానీ ఆమె అడిగింది కాదన లేడు. కాసేపు సీలింగ్ ఫ్యాన్ కేసి చూశాడు. అది తనలోపల జొరబడి గిర్రున తిరుగుతున్నట్టు అనిపించింది. ఇన్నాళ్లకు వాళ్లు ఫోన్ చెయ్యడం ఏమిటో అర్థం కాలేదు. కులం కన్నా కూతురు  ముఖ్యం  అనుకున్నారేమో. ఆస్తికన్నా అమ్మాయి మీది ప్రేమ ఎక్కువనిపించిందేమో అనుకున్నాడు.

‘నీకు వెళ్లాలని ఉందా?’ అన్నాడు చివరికి కంచం అంచుమీద చేయి ఆనించి.

‘చెప్పాను కదా. వాళ్ళ కోపం పోయింది. మనల్ని తమ వాళ్ళు అనుకుంటున్నారు. ఇంతకంటే కావల్సిందేముంది’ అందామె ఎడమచేతిని సుతారంగా అతని భుజం మీద వేస్తూ.

ఆ వేళ్ళ కొసలు భుజంలోకి ట్రాన్స్ ఫామ్ చేస్తున్న విద్యుత్ షాక్ ను తట్టుకుంటూ

సరే! నీ ఇష్టం వెళ్ళాలనుకుంటే నువ్వు రేపే వెళ్ళు. నన్ను రమ్మని ఫోర్స్ చెయ్యకు అన్నాడు. ఇద్దరి మధ్య ఈ విషయం మీద సుహృద్భావ చర్చ జరిగింది. రమ్య తను వెళ్తానని ముందు ముందు అతనూ రావల్సి ఉంటుందని అన్నది.

*   *   *

తమ్ముడి పెళ్ళికి వారం రోజుల ముందే తను  దాటిపోయిన గడపలోకి మళ్ళీ వచ్చింది రమ్య. అక్కడ ఎవ్వరిలోనూ ఏదో జరిగి పోయిందనే భావన కనిపించలేదు. ఎప్పటి లాగానే మాట్లాడారందరు. తండ్రి ఎదుట పడలేదు కానీ చిన్నాన్న మాటి మాటికీ ఎదుట పడసాగాడు. కొందరు యే విషయాన్నైనా సరదాగా ప్రస్తావిస్తారు. గుచ్చినట్టు తెలీకుండానే సూది గుచ్చేస్తారు. అలాంటి వాడే రమ్య చిన్నాన్న. రమ్యకు తెలీకుండానే ఆమె బ్రెయిన్ వాష్ చేసే పని మొదలు పెట్టాడు. అనుకోకుండా అన్నట్టుగా వివిధ కులాల మనుషుల మనస్తత్వం మ్యాపుగీశాడు. కులాంతర వివాహాల వల్ల వచ్చే కష్టనష్టాల్ని తూకం వేసి చెప్పాడు. ఒకసారి దేశంలో పెరుగుతున్న పరువు హత్యల గురించి, మరోసారి రాష్ట్రంలో జరుగుతున్న దుస్సంఘటనల గురించి వివరించాడు.

అసలు డబ్బు ఉన్న వాళ్లందరిదీ కులరహిత సమాజమని డబ్బు మాత్రమే కులాల ఎక్కువతక్కువల్ని బ్యాలెన్సు చేసే మహామంత్రమని సెలవిచ్చాడు. విన్నా వినకపోయినా చెబుతూనే వుంటాడని చిన్నాన్న మనస్తత్త్వం తెల్సిన రమ్య కొన్నిసార్లు విన్నది. కొన్నిమార్లు విన్నట్టు నటించింది. ఏది ఏమైనా చిన్నాన్న మాటల్లో కొన్ని రమ్య మెదడు అడుగు భాగం దాకా వెళ్లి పోయేయి.

పొగ త్రాగడం ఆరోగ్యానికి ఎంత హానికరమో పోలిక కూడా అంత హానికరమైనదే. అది రమ్య తన ఇంటికి వచ్చిన రెండవ నాటి నుంచే చాపకింద నీరులా మొదలైంది. గదిలో కప్ బోర్డులో తన దుస్తులు, బాక్స్ లో తండ్రి తన కోసం అపురూపంగా చేయించిన నగలు చూస్తున్నప్పుడు ఆమె మనోసముద్రంలో వాయుగుండం ఏర్పడింది. తమ్ముడి పెళ్లి సందర్భంగా జరుగుతున్న సెలిబ్రేషన్స్, విందు వినోదాల వల్ల, పడవ కారులో వెళ్లి తను చేస్తున్న షాపింగ్ల వల్ల అది మరింత బలపడింది. రమ్య తను శంకర్ తో గడుపుతున్న జీవితాన్ని ఇక్కడి జీవితాన్ని పోల్చి చూసుకోవడంతో తుపానుగా మారింది. ఎన్ని సంవత్సరాలయినా తాము ఇలాంటి జీవనం గడపలేము అని అనుకుంది. మొట్టమొదటిసారి తను లోతు తెలియని నీటిలో దిగేశానా అని ‘బ్లైండ్ ఎండ్’ ఉన్న రోడ్డులో నడిచానా అని అనుకుంది.

పెళ్లికి వచ్చిన చుట్టాల్లో మేనత్త కూతురు నళిని రమ్యకు పెళ్లి పట్ల ఉన్న నిబద్ధత వెన్ను విరిచేసింది. ప్రేమించిన వాడితో వెళ్లిపోయి ఈ మధ్యే ఇంటికి తిరిగి వచ్చి తమ స్టేటస్ కు తగినవాణ్ణి మళ్లీ పెళ్లి చేసుకున్న నళిని భర్తతో కలసి పెళ్ళికి వచ్చింది. తండ్రి తలుచుకుంటే షాపులో ఖరీదయిన బొమ్మని కొనిచ్చినట్టు తనకు ఓ కుర్రాణ్ణి కొనియివ్వగలడు అన్న వేరు పురుగు ఆమె ఒంట్లో ప్రవేశించింది.

*   *   *

పెళ్లి అయిన మర్నాడు రమ్యకు ఫోన్ చేశాడు శంకర్. ఇన్నాళ్ళూ ఆమె బిజీగా ఉంటుందని గొంతుక విన వస్తుందని అనుకున్నాడు, చెవులు రిక్కించాడు కాని ఆమె ఫోన్ ఎత్త లేదు. మరో గంట ఆగి మళ్ళీ ఫోన్ చేశాడు. ఈసారి కూడా అతని చెవి నిరాశ పడాల్సి వచ్చింది. రమ్య ఫోన్ స్పిచ్ ఆఫ్ అని తెల్సింది.

రెండు గంటల తర్వాత మరో నాలుగు సార్లు ఫోన్ చేసిన తర్వాత పరిస్థితిలో మార్పు లేకపోవడంతో దిగులు పడ్డాడు. ఏం జరిగిందోనని భయపడ్డాడు.

పెళ్లి హడావిడి తగ్గాక రమ్య గదిలోకి వచ్చి తల్లీ దండ్రీ చాలాసేపు మాట్లాడారు. తండ్రి అంత ప్రేమగా మాటాడ్డం రమ్యకు ఎంతో ధైర్యాన్ని కలిగించింది. వాళ్ళు గదిలోంచి వెళ్ళిపోయాక రమ్య సెల్ ఫోన్ లో ఉన్న సిమ్ కార్డు కిటికీలోంచి బయటకు విసిరేయబడింది.

మళ్లీ మళ్లీ ఫోన్ చేశాడు శంకర్. ఈ నంబర్ తో యే ఫోనూ పనిచేయడం లేదు అని అనేకసార్లు విన్నాక ఒక నిశ్చయానికి వచ్చాడు శంకర్.

*   *   *

సెక్యూరిటీ వాళ్లు అరగంట గేటు దగ్గర ఆపి లోపలికి పంపించారు శంకర్ ని. ఇంటి ముందు లాన్ లో కూర్చోమన్నారెవరో.

ఏ వైపు నించైనా రమ్య కనిపిస్తుందేమో నన్న ఆశతో భవనం వైపు చూస్తూ కూచోవడం వల్ల తన ఎదురుగ్గా వచ్చి కూచున్న మనిషిని చూడలేదు శంకర్.

తను రమ్య చిన్నాన్నానని పరిచయం చేసుకున్నాడు ప్రకాశ్ రావు. రమ్య నాన్నగారు బిజీగా ఉండటంవల్ల తను రావాల్సి వచ్చింది అన్నాడు. ఆయనకు కాస్త దూరంలో నలుగురు బౌన్సర్లు నిలబడి ఉండటం గమనించాడు శంకర్.

శంకర్ ముఖం కొద్దిగా ఎర్రబడింది. ప్రకాశ్ రావు చిరునవ్వు విసిరాడు.

అన్నయ్య నీ మీద చాలా కోపంగా ఉన్నాడు.  కులం తక్కువవాడివైనా మా స్థాయికి యే మాత్రం సరిపోనివాడివైనా అన్నయ్య మంచివాడు కనక నిన్ను క్షమించాడు…. లేకపోతే… వాక్యాన్ని అసంపూర్ణంగా వదిలేశాడు ప్రకాశరావు.

శంకర్ కు కోపం లోపల్నించి తన్నుకు వస్తున్నది. రమ్య ఒక్కసారి బయటకు వస్తే బాగుండేది. ఏమైనా చేసి ఉండేవాడిని అనుకున్నాడు.

ఆ మాటే అన్నాడు.

‘ఒకసారి రమ్యను పిలుస్తారా మాట్లాడాలి’

రమ్య నీతో మాట్లాడదు. నువ్వు జరిగిందంతా మరచిపోవటం మంచిది.

‘మాకు ఇలాంటివి కొత్తేం కాదు. మా పరువునీ, ప్రతిష్టనీ ఎలా నిలబెట్టుకోవాలో మాకు తెలుసు’ అంటూ వెనక్కి తిరిగి ఇంటివైపు నడిచాడు ప్రకాశంరావు.

మొదలు నరికిన చెట్టులా కూలి పోయాడు శంకర్.

శంకర్ దీనస్థితిని చూడలేక ఆకాశంలో నక్షత్రాలు కనపడకుండా పోయాయి.

చిల్లు పడ్డ డబ్బాలోంచి కారుతున్న తారులాంటి చీకటి శంకర్ ముఖాన్ని కప్పేసింది.

వానాకాలపు సాయంత్రం మలిసంజపొద్దు పడమట కొండల మాటున జారుకుంటుంది. మస్క మసకగా చీకటి ముసురుకుంటుంది. చెట్టు, పుట్ట, గట్టు, కొండలు గుట్టలు అనక ఊరు, వాడ నల్లని కాటుకమల్లే చీకటి దుప్పటి కప్పుకుంటున్నాయి అప్చిపటికే చినుకులు రాలి రోడ్డంతా తడిసిముద్పోదగయిపోయి చిత్తడి చిత్తడిగా మారింది. అటు పడమటి దాపున సరిహద్దుగా ఎత్తైన కొండల శిఖరాలుగా కాపురాలు గుట్ట అంచు వెంబడి దూరంగా విసిరేసినట్టున్న నల్లగొండలోని జీవివారిగూడెం రోడ్డు బాటంతా వచ్చిపోయేవారితో రద్దీగా ఉంది ఆ బస్టాపు మూలమలుపు తిరిగితే నల్లతాసులా పరుచుకునే వారిగూడానికి బాట చాపుతుంది 

    అసుంట ఆంజనేయస్వామి గుడి బాటకు ఇటు అటుగా ఇద్దరు ముగ్గురు లంబాడ లచ్చువమ్మలు బాటకు పక్కెంట కట్టెలు పొయ్యిలు రాజేసుకుంటు పొయ్యి ముందు సేదతీరిండ్రు పొయ్యిలో మంట రాజుకుంటుంది పొయ్యి మీద పెంక వేడెక్కుతుంది పొయ్యి చుట్టూత రక్షణ కవచంలా నాపరాళ్ళు మూడువైపులా అమర్చి ఉన్నాయి పొయ్యి ముందు ఆమెకు ఒకవైపు ఎండు కట్టెలు కొన్ని, చేతులో ఊదురుగొట్టంతో ఊపిరి బిగబట్టి ఊదుతూ నిప్పు రాజేస్తుంది ఇటుముందు తాంబాలంలా ( బేషన్ గిన్నే ) ఇంకో పక్క కాల్చిన రొట్టెలు వేడి చల్లారకుండా ఉండేందుకు హాట్ బాక్స్. బేషన్లో పిసికి ముద్ద చేసిన పిండి  

పక్కెంట జగ్గులో నీళ్ళు , కలపని పొడిపిండి, పొడిపిండిని పీటపై చల్లుతూ పిసికిన పిండి ముద్ద తీసుకొని ఒకచేత పట్టి మరోచేత ఒత్తుతూ అద్దుతూ పీట నిండారగా చేతితో రొట్టెను సాగదీస్తూ నిండు సందమామలా రొట్టెకు రూపమిస్తుంది

   యథాలాపంగా వేడివేడి రొట్టెలకోసంనేను ఆమె దగ్గరికి సమీపించాను ఆమె నా వైపు ఇంతలేసి కళ్ళు పెద్దవి చేసుకుని చూస్తూ ” ఎన్ని రొట్టెలు కావాలి సారు” అని తిన్నగా అన్దినది. నేను ఆమె వైపు చూస్తూ ” రెండు జొన్న రొట్టెలు ఇవ్వమ్మా” అని అన్నాను. నేను అన్న మాటను అందుకుని పీటపై అప్పటికే పచ్చి రొట్టెగా చేసిన రొట్టెను చేత తీసుకొని పొయ్యి పై మంటకు వేడెక్కుతున్న పెంక పై వేసింది. కుడి చేతిని నీటిలో ముంచి పెంకపై కాలుతున్న రొట్టెను తడి చేస్తూ ఉంది , నాలాగే రొట్టెలకు వచ్చినవారు నాకు పక్కగా నిలబడి చూస్తూ ఉన్నారు. ఆమె దగ్వగరకు వచ్చిన గిరాకి మళ్ళి పోకుండా మంటని పెద్దది చేస్తూ త్వరగా రొట్టెను కాల్చేలా తిప్పి తిప్పి పెంకమీద వేస్తూ ఉంది , వేడికి రొట్టె అక్కడక్కడ ఉబ్బుతుంది అక్కడక్కడ కాలి నల్లగా మారిపోతూ ఉంది . ఆమె తిప్పి తిప్పి కాలుస్తూనే ఉంది. అటు ఇటు చూస్తే బజారు వీధి లైట్లు వెలుగుతూ ఉన్నాయి అక్కడక్కడ గతుకులు పడిన రోడ్డు కురిసిన వర్షానికి రంగు మారిన నీళ్ళు బురదరూపు సంతరించుకున్నాయి. పొయ్యి మంట బగబగమని మండుతూ ఉంటే ఆమె మొఖము ఆ వెలుగులో దగదగ మెరిసిపోతోంది . ఇంత పిండి ముద్ద మరొకటి తీసుకొని అప్పడంలా సాగదీస్తూ రొట్టెను చేస్తావుంది కానీ ఏదో పోగొట్టుకున్న దానిలా మొఖమంతా పాలిపోయి విచారంతో నిండిపోయింది ఆమె పక్కన ఆమెను చూస్తూ కూర్చున్న కూతురు ఆమె పనికి ఆటంకం కలిగిస్తూ ఉంది. 

 ” ఏమే పిల్ల జరట్లుండు విసిగించకూ ” అని కసురుకుంటూ అన్నదామె

” నీయమ్మ నేన్జేస్తనే ” అని బిడ్డ విసిగిస్తూ అనసాగింది.

” జర్రాగే మమ్మగాని సతాయించకు” అని బతిమాలుతున్నట్టు అన్నది.

” నీయమ్మ నేన్జేస్తేందమ్మ నన్నొదంటవు నాకు చెయ్యరాదా ఎట్ల “

“జర్రాగు రొట్టె పిండి ముద్ద సరిగ చెయ్యరాదు నీకు పీటమీద కొడితే అప్పలాగ పల్సగ రావాలి ముందు చూడు తర్వాత చేద్దువు చిత్తడిల ఎందుకొచ్చినవే మళ్ళీ వానొస్తే నేన్తడుస్త నువ్ తడుస్తవ్ , వానకు తడిస్తే సర్ది అయితది రూమ్ దగ్గర ఉండి చదువుకోపో “

“ఊకే సదువు సదువు అంటవ్ నేన్ సదవన్ పో ఈయాల సెలవు సెలవు నాడు సదవాలా “

“ఒశే పిల్ల జోలి బాగుందిగా బలె గమ్మతి చేస్తుందేంరో మాకే సదువు లేక రోడ్ల మీద కుసోని రొట్టెలమ్ముకుంటున్నం నువ్వన్న గింత సద్వుకుంటవంటే” అని గుల్గ సాగింది.

మాటలవడి పెంకమీద రొట్టె నల్లగా మాడింది ” అయ్యో అయ్యో జర్రాగు సారు రొట్టే నల్లగ అయ్యింది ఇంకోటి చేస్తా “అని

లబోదిబోమంటు కూతురి వైపు గుడ్లురిమి చూసింది చూస్తూనే పీటపై తొందరతొందరగా రొట్టెను సాగదీయసాగింది సాగదీస్తుంటే రొట్టె పర్రెలు పర్రెలు గా ఇచ్చుకుంటుంది సరిచేస్తూ సాగదీస్తుంది

” ఏమ్మా నీ కూతురా” అని నేను అనగానే

” అవును సారు , చదువుతుంది సారు , నాకొడుకు వాటర్ ఫిల్టర్ మీద ఉండు వాడు సదువు సద్వురా అంటే… సదువుకు పంగనామాలు బెట్టిండు. ” అని అంటుండగా

” ట్రింగ్ ట్రింగ్ ట్రింగ్ ట్రింగ్” మంటూ ఆమె రొమ్ములో దాగివున్న సెల్ పోన్ మోగింది. గుండెల్లో పిడుగు పడ్డట్టు ఉలికిపడి తిన్నగా తడిచేత తీసుకుంది. ఒకవైపు అసహనంతో కూడిన ఆందోళన చెందుతూనే జీరబోయిన గొంతుకతో “అలో అలో” అంటూ తడబడుతూనే పలికింది. ఆమె మాటలో వనుకు స్పష్టంగా కనిపిస్తూవుంది. మొఖంపై చెమట కమ్మింది. తను మండుతున్న పొయ్యి ని తదేకంగా చూస్తానే పెంకపై జొన్నరొట్టె ను తిరిగేయబోయింది అంతలోనే చేయికి సురుక్కున వేడితగిలి అలాగే రొట్టెను విడిచింది రొట్టె పోయ్యిలో పడి బగబగ మండుతూ నల్లగా మాడింది “ అయ్యో వోరి దేవుడా … ఇయ్యాల లేసి ఎవరి మొఖం చూస్తినిరా శని చుట్టుకున్నట్టు వున్నది అని తనను తానే నిందించుకుంటూ జర్రాగు సారు ఇంకోటి చేసి ఇస్తాను అని ఒకచేత పిండి తీసుకొని పిసుకుతూనే మరోచేత “ అలో అలో ఎవరూ? “ అని అన్నది.

“ హలో నేను “ అంటూ అవతలి గొంతు పలికింది.

“ ఆ చెప్పుండ్రి “ అని బదులు పలికింది.

“ అదేనమ్మా నీ కూతురు గురించి నేను చెప్పిన విషయం గురించి ఏమి అనుకుంటున్నారు” అంటూ అతను సావదానంగా పలికిండు. 

“ యాడియే …మీరే చెప్పుండ్రి . నేనా ఆడిమన్సిని నాకంటే మీకే బాగా తెలుసు , పిల్లల గురించి అంతా మీకు ఎర్కేనాయే మీరే ఏదో ఒకటి చెప్పుండ్రి ఏమి చేద్దామో?” అంటూ గబగబా పలికింది . పీటపై రొట్టె చేస్తూనే

“ అంతా నాకు తెలుసు అంటే ఎలాగమ్మా? మనం సావదానంగా ఒక నిర్ణయానికి వద్దాం ఏమంటవూ?” అని అతను అనగానే 

“ అదేనయా నేనా ఆడపిల్ల తల్లిని. ఏదెర్కలేనిదాన్ని. నాకా సదువు గిదువు తెల్వని దాన్ని . జర్రంత మీరే నజర్ పెట్టి నా బిడ్డ బతుకు ఆగం గాకుండా సూడాలి జల్దిన లగ్గం జేస్తే సరి” అని కట్టెవిరిచినట్టు అన్నది. 

“ అట్లా అంటే ఎట్లమ్మా? పెండ్లి పెండ్లి అని ఒకటే తొందర పెడుతున్నవ్. అట్లా గబగబ ఉర్కులాడితే ఎట్లా? ఉర్కి ఉర్కి పసుల కాస్తే కుదురుతుందా చెప్పు. ఇదిగో నేను ముందే చెప్పిన మా ఇంటికాడ పప్పన్నం తిందాం. మీ ఇంటికాడ ఎంగేజ్మెంట్ 

 చేద్దాం. అలాగే మీ ఇంటి దగ్గరనే పిల్ల, పిలగానికి లగ్గం పెట్టుకొని లగ్నపత్రిక రాయిద్దాం . మన్చిరోజు చూసుకొని మీ ఇంటిదగ్గరనే పెండ్లి చేద్దాం సరేనా, లగ్గం మీ యింటి దగ్గర చేస్తే అది మీకే మంచిది” అంటూ నింపాదిగ పలికిండు అతను 

“ సరే అట్లనే కానిద్దాం “ అని ఆమె అన్నది….

“ కానీ ఏందమ్మా, ఇంకా నేనే ఒకమెట్టు దిగివస్తే “ అంటూ కాస్తా కటువుగా పలికిండు అతడు.

“ అదికాదు బయ్యా.. పిల్లా, పిలగానికి పెండ్లి మీ యింటి దగ్గర జరుపుండ్రి. నేనా ఏదెర్కలేని ఆడిమన్సిని, అటసూత్తే పెండ్లి అన్ని ఇగురంగ చెయ్యగలనా? నాకేమన్న సదువా సాత్రమా, అసలే మగదిక్కు లేనిదాన్ని , నువు కూడ నన్నే చేసియమంటున్నవు. నీదేంబోయింది రేపు నలుగురు నన్నంటరు అడదాని పెత్తనం తమ్మల్ల దొరతనం అని వూకెనే అనలే , ఏది గింత సరిగ కుదురకున్నా వచ్చిన జనం నన్నాడిపోస్కుంటరు బయ్యా.. జర గది నువ్వే ముంగట నడ్సి పుణ్యం గట్టుకోండ్రి.” అని దీనంగా వేడుకుంటి. అయిన వుండి “ అలాగంటే ఏట్లనమ్మా , యిద్దరం కల్సి ఒకపని చేద్దాం . ఇప్పుడు ఎంగేజ్మెంట్ పెట్టుకుందాం , దసరా, దీపావళి లగ్గాలప్పుడన్న , కుదరకుంటే మళ్లి మాఘమాసం లగ్గాలప్పుడు పెండ్లికి వాయిదా వేద్దాం. అప్పుడు అందరం ప్రీగా వుంటాం కదా, ఇగపోతే నువు పిలగానికి ఇస్తానన్న కట్నం డబ్బులు యిప్పుడే ముందుగా యిస్తే అబ్బాయి ఏదేవొక యాపారం చేసుకుంటడు. వచ్చే ఎండాకాలం లగ్గాల నాటికి 

“ ఆ.. ఏందమ్మా వినిపించనట్టు మాట్లాడుతవు. “ అని అతను అన్నడు

 “ అట పతిదానికి తప్పులు తీస్తవేందయా యినవడ్డది కాని ముంగల ముంగల ఎట్ట ఇయ్యను పైసలతో పని” అని అన్ననోలేదో “ సూడమ్మా నువు ఇప్పుడు పైసలు ఇచ్చి సరేనంటే మనకు మంచిది. లేకుంటే పిలగాడు ఏదో ఒకటి చేసి కుదుర్కున్నంకనే పెండ్లి ఏమంటవు సరేనా? “ అని అనే.

 “ ఆ… ఓరిదేవుడా ఎట్టా సచ్చేది గాళ్ళ మన్సుల మర్మం ఏందోగని అంతు చిక్కుతలేదు “ అని లోలోన గొనుగుతూ బాదతో కండ్లు పిండసాగింది. చేతులున్న పోను నేల జారింది. నేలచూపులు చూస్తూ నే కొంగు మొఖానికి పెట్టుకొని బోరుమంటూ ఏడుపందుకుంది. “ ఏమయిందమ్మా” అంటూ కూతురు కాసింత ఆందోళన చెందుతూ ఆత్రుతగా అడిగింది 

….

” ఏందమ్మా ఏమైంది ఏడుస్తున్నవ్” అని ఆమె వైపు తీక్షణంగా చూస్తూ నేను అడిగిన.

ఇగో సారు నా పేరు తీత్రిబాయి

నాకు ఒక్కగానొక్క ఆడబిడ్డె , పేరు సామియా. మాది మీరంగాని తండా గా ముచ్చట ఇనుర్రి కొడుకును ఆపి పిల్లను డిగ్రీ దాక సదివిచ్చిన కాలేజు పోరల సోపతిల అది ఒక పిలగాన్ని ఇష్టపడింది మేము లంబాడ. గాళ్ళు సూదర్లట సరే పిల్ల మన్సు పడింది గదా గా ముచ్చట నా కండ్ల పడింది గాళ్ళను ఇడదీస్తందుకు నాకు మనసొప్పలే , గాళ్లను కలపాలని చూస్తున్న గా పిలగాన్ని అడిగితే ఇద్దరం ప్రేమించుకుంటున్నం పెళ్ళి చేస్కుంటం అని అన్నడు నా బిడ్డె కుద్దుగ అదే మాట పలికింది కని గా పిల్లగ్గాన్ని అయ్య గింత తేడు పెడుతుండు కిందికంటే మీదికేస్తడు మీదికంటే కిందికేస్తడు ఒక్కతీరు మనిషికాదు ఒకపాలి ఏమో “నాకు ఇష్టం లేదు గుడిల దండలు మార్చి చేపిచ్చుకో అంటడు. లేకుంటే రీస్టరు పెండ్లి చెపియ్యి అంటడు, ఇంకోపాలి పప్పన్నం తిందాము అంటడు సరే దారిలకు వచ్చిండని , పిల్లను గార్వంగ సాదుకుంటి ఉత్తగ ఎట్ల పట్టియ్యను దాన్ని ఎవరినో ఒకయ్యను జూసి పెండ్లిచేసి నాల్గిత్తులు నెత్తిన సల్లితే నా బర్వు దిగుద్ది అనుకుంటి గట్లనే మన్సుల అనుకుని పిల్లకు ఇంత ఒంటిమీదికి నల్లపూసలదంండను చేపిచ్చిన నా మెడల గుండ్లను సెడగొట్టి నా చెవుల గెంటీలు చెడగొట్టి పిల్లకు దిద్దులు బుట్టాలు చేపించిన రెక్కలు ముక్కలు చేసుకుని పైసపైస కూడబెట్టి సందేళ్ళ మాపు గీడ కూకొని జొన్న రొట్టెలు చేసి అమ్ముకుని పూట ఎల్లదీస్కుంట ఊస్నూరు పాస్నూరు చేసుకుని జర్రంత నలుగురిల నజరు గొడితట్టు తలెత్తి బతికేటట్టుగ ఉండాలని నేను చూస్తున్న , కాని నన్ను పగ్గుతూ ఇబ్బంది పెడుతుండ్రు గాళ్ళు పిల్ల ఒంటిమీదికి బంగారం పెడితే నీ పిల్లకు పెట్టుకుంటున్నవ్ అనే, సరే పిలగానికి లగ్గం కర్సులకు గిన్ని పైసలు జూస్త తియ్య అంటే నా పిలగానికి కట్నం ఇయ్యమనే, మళ్ళీ అయన ఆడిబిడ్డ కట్నం ఇయ్యమనే ఆ పిల్లగానికి ఏదో యాపారానికి నన్నే ఎగనూకమనే సరే అదులో బదులో చేసి దులుపుకుందాం అంటే ఆ ఇచ్చే డబ్బులు ముంగల ముంగల ఇయ్యమంటుండు లగ్గం తర్వాత అంటుండు. ఎట్టజెయ్య సారు …ఆయిన అత్తగారి సొమ్ము అయినట్టు ఇయ్యమంటే ఎట్లియ్యాలే సారు అదికూడ ముంగల ముంగలంటే లోకంల ఎవలన్న ఇస్తరా. నేనయుతే సూడలే సారు గిదేంపజ్జతి గతిలేని సంసారానికి గంజినీళ్ళే పాన్కం అని మేం బతుకుతుంటే ఆయిన సంపాయించి పెట్టిన ముల్లెలు వున్నట్టు ముంగల ముంగల ఇయ్యాలంట నాకు అరికాలిమంట నెత్తికెక్కింది వొచ్చిన కోపానికి కొర్కాసు వాత పెట్టాలన్నంత కోపం వుంది గని పిల్ల మొఖం సూడాల్సి వచ్చే. పిల్లను గార్వంగ సాదుకుంటి ఎట్ట జెయ్యాలే సారు… యిగ్గో

మొంచోడు మంచోడనుకుంటే మంచం కరాబు సేసిండట అట్టుంది గాయిన వాలకం , ఇసుంట రమ్మంటే ఇల్లంతా నాదంటరా . నమ్మితిరా సిద్దా అంటే ముంచితి బిడ్డా అన్నట్టుగుంది గాళ్ళ యిలవరస, 

మిరాశి హక్కు వున్నట్లు పీస దీస్కుంట అడిగిండు

పిల్ల బతుకు ఆగం గావొద్దని సుట్టాల దాపుకు జేరుదామంటే 

సెడి చెల్లెలు యింటికి అలిగి అత్తగారింటికి పోగుడదాయే ఎట్ట జెయను సారు

” అంటూ ఎగదన్నుకొచ్చే దుఃఖాన్ని పైటకొంగుతో తూడ్సుకోసాగింది.

“అమ్మా మరేం గాబరా పడకు నీ కూతురిపై నీకు మమకారం ఉంటది సహజం , విషయం సాగతీత మంచిది కాదు దీని పరిష్కారానికి వెంటనే వెళ్ళి పోలీసులను కలువు ” అని నేను అనగానే అలా అన్నానో లేదో సరసర అక్కడ పని పక్కన పెట్టి పిల్లను వెంటబెట్టుకొని ” దేవుడా ఈ గండం నుంచి గట్టెక్కించే దారి చూపు” అని ఆమె మతిలో ప్రార్ధించింది శుభ సూచకంగా దూరాన వున్న గుడి లో గంట మోగిన సప్పుడు వినిపించింది . ఆమె తన కూతురు ను తోడు గా వెంటబెట్టుకొని ముందుకు సాగిపోయింది తెగిన గాలి పటంలా…! దిక్క దాపు ఆసరా కోసం.నేను వారినే చూస్తూ కొయ్య బారిన వాడిలా నిశ్చేష్టుడయ్యాను. అలా క్షణకాలం రెప్ప వేయకుండా చూస్తోవుండిపోయా. కానున్నది కాకమానదు ఎమైనా కానియ్యి బంధం ముడి పడి వుంటుందా? తెగుతుందా, సమస్య జటిలమే కానీ బుర్ర లో అలోచనలు పరిపరి విధాలుగా గింగిరాలు కొడుతున్నాయి. అటుగా చిరుగాలి వీచింది, మనసు కాసింత తేలికగా అనిపించింది.గుండెలో బరువు తగ్గి చినుకుల చిరుజల్లు ఆశ మిణుగురు లా మినుకు మినుకు మంటూ చిరుదివ్వే వెలిగింది.

……..