కవితలు

చల్లని గాలి చూడు -పచ్చని పైరు చూడు -2
వెన్నెల వెలుగు చూడు –
వెలుతురును ఇచ్చే రవిని చూడు -2-

నీడను ఇచ్చు చెట్టును చూడు
చెట్టు పైన పిట్టను చూడు-2
ఆకాశ వర్ణము చూడు -భూ లోక వర్గమును చూడు-2

అన్ని వర్గాల సరి సమానత్వం చూడు -2

సరి సమానత్వం కలిగిన – ప్రకృతి వైనాలను చూసి -2
హాయి గా జీవించు నేడు -2
చూడు చూడు చూడు చూడు
ఏమీ తెలియని జీవులు మూగ జీవులు-2

వాటి జోలికి వెళ్ళటం మంచిది కాదు -2
మంచి మనస్తత్వం ఉన్న మానవ జీవులకు -2
తల తల మెరిసే తారలు చూడు
మిల మీల మెరిసే మెరుపుని చూడు -2

జల జల పారే సెలయేరును చూడు
గల గల లాడే చెట్ల ఆకులు సవ్వడి చూడు -2

అన్నీ తెలిసిన  ఓ మానవ జీవుడా -2
మధురాతి మధురమైన
మన మానవ జాతి విలువను కాపాడు -2

ఇతరులకు ఆదర్శ మూర్తిగా
నిలబడేలా జీవించు -2
చూడు చూడు చూడు చూడు
ప్రకృతి తల్లి ఆనంద పడేలా -2

మహాభారతం..  

దాయాదుల నడుమ పోరు చరితం  

ధర్మ బద్ధుల జూద క్రీడలో  

పాచికల ప్రహసనం

వ్యసన బలహీనతకు బలియైన     

పరాక్రమ సింగాల పరిహాసం

‘అన్న’ మాటకు కట్టుబడి   

అరణ్యవాసం.. అజ్ఞాతవాసం  

అంతా శకుని తలపోసిన

భారతం!

శ్రీమద్రామాయణం..   

కైకేయి వర చరితం కాదా!  

ఒకవేళ..

రాముడు మందర గురించి

ముందే ఆలోచించి ఉంటే

రావణ వధ అయ్యేదా? 

శూర్పణఖ ముక్కు చెవులు

కోసి ఉండక పోతే  

ప్రాణమున్న బంగారు జింక

ఉండదని తెలిస్తే  

సీతాపహరణం జరిగేదా?

హనుమ తోకకు నిప్పంటించకుంటే  

లంకాదహనం జరిగేదా?

మాటకు కట్టుబడితే..

జరిగే పరిణామాలు

రామాయణ మహాభారతాలే!

పురాణాలైనా, ఇతిహాసాలైనా

గుర్తుండి పోయేలా ఘోషించినవి   

యుద్ధాలేనా?

శత్రువును ఛేదించడానికి పన్నిన  

వ్యూహ ప్రతివ్యూహాలేనా? 

సబలలను అబలలుగా చిత్రించడమా?

అంతిమ ఫలితం..

దుష్ట శిక్షణ శిష్ట రక్షణా?

మరుభూమిగా మారిన పిదప

సత్యం జయిస్తే ఒరిగే లాభమేమీ?

పాలకుల కుటుంబాల నడుమ

చెలరేగిన కక్ష్యలు, కార్పణ్యాలు  

పాలితులకు శాపంగా మారాలా?

దేనికి ఏది అవసరం

ఏది ముందు ఏది వెనక?

శాసనంతో అనుశాసనమా

అనుశాసనానికి శాసనమా?  

నడిచిన దారులు

కాలం విడిచిన కుబుసాలు  

ఎవరో శాసించింది కాదు

దానికదే జరిగితే చరిత్ర. 

అలాంటప్పుడు

కాలాన్ని వెనక్కి మళ్లించాలా?

చరిత్రను తిప్పి రాయాలా?

–       ఆచార్య కడారు వీరారెడ్డి; 9392447007 

నా ఇంట ఆమనిలా విమల
నా కంటిపాప లా విమల
ముత్యాల పలువరస
ముసిముసి నవ్వులు
కొంటెతనం కోమలి
జతగ మూడు పదుల
ముత్తైదువు తనం
నలబై ఐదేండ్ల ప్రాయం
కాలమా ఏల ఈ హేయం .?

విమలా మనూరి ముచ్చట్లు అచ్చట్లు
అది తొంభై ఐదు సంవత్సరం
తొలినాళ్ల బెజ్జికల్లు వరినాట్లు ..
కల్పు తీతలు పంట కోతలు
చాలీచాలని జీతం నేను సతమతం
చంపాపేట హైద్రబాద్ మకాం..
ఆరునెలల కాపురం
అత్తమామల అండతో
రామోజీ ఫిల్మ్ సిటిల అడ్డ
స్టూడియో నిర్మాణం లో పార్కులు
నీసెమట గంధాలకు సొబగులద్దుకునె గదా
నీ చేతుల చలువరాయి వన్నెలద్దుకునే గదా

1997 జనవరి మాసం
అగ్గది లెక్క కొలువు తీరిన
నేను పంతులు నౌకరి ల
నువ్వు పంతులమ్మ గా
నాంపల్లి ల మన టికాన

సరికొత్త కాపురం
ఎన్ని ఆశలు పెంచుకున్నాము
ఎన్ని వుసులు పంచుకున్నాము
వోనమాలు వంట పట్టించుకోని
వి మ ల .. అని నీవు పలకపై రాసి
పరవశించిన మురిపం ఎట్లా మరిచేది..

మన ఇంటికి ఎవరు వచ్చినా
ఉరుకురికులాడి వంట వార్చిన అమ్మతనం
ఉప్పిడో సప్పిడో కలిగిన దాంట్లో వండిన కూర
కమ్మదనం మన ఇంటికి అన్నపూర్ణ నీవే కదూ..

అరమరికలు లేని దాన
అమాయక నా విమల
సుఖాలకు పొంగలే
కష్టాలకు కుంగలే
నీవో నవనీతం
నవన్మోహిత పారిజాతం

సారంతో సాగుతున్న సంసారం
ఆశలు ఊసులకు శ్వాసతో
పురుడు పోసుకున్న పిల్లలు
ఒక రేనక ఒకరు చాలనుకున్న ఇద్దరు

నలుగురు పిల్లల తల్లి నా విమల
ముగ్గురు పిల్లల ఆటలు పాటలు
అల్లరితోనే చదువులు
చండూరు మరియానికేతన్ ఒక జ్ఞాపకం

మెరుగైన చదువులకంటూ
నల్లగొండ పిల్లలు పెద్దలై గ్రాడ్యుయేట్స్
రెక్కలొచ్చిన పిట్టలయ్యారు
కాలంతుర్రుమంటూ
తీతువుపిట్టల సాగుతూనే ఉంది
జీవితం బరువుగా భారంగా
నిట్టూర్పు నెగళ్లకు సెగలుగకుతూనే ఉంది

కాని కాలం కరోనా విలయం
తట్టుకున్న దేహాలు మనవి
పిల్లల ప్రేమలకు పట్టాభిషేకాలు
దగ్గరుండి ప్రేమను గెలిపించాం

ఇప్పుడేమిటి ఇలా
నన్ను ఒంటరి చేశావు
ఎందుకిలా నాకు వినియోగం
జీవిత వైరాగ్యం

అంతా నీవు చెప్పినట్టే చేశాను కదా
నీవు చెప్పినట్టే పిల్లల జీవితాలు సరిదిద్దాను కదా
నాకెలా ఈ ఎడబాటు నా విమల

మనం మధ్యలో కలిసిన
చివరి కంట జంట తోడంటూ
అర్ధాంతరంగా ఏమిటి
నీ పాత్రకు వీడ్కోలు
నాకేలా వీడుకోలు

చివరి రోజునాడు
ఓయ్ నన్ను గురించి రాయవా
ఎవలెవలి గురించో కథలు రాస్తావ్
నా గురించి ఒకసారి రాయి అన్నావు
రాయలేక సతమతం
ఏమిటో అంతు చిక్కని నీ అభిమతం

మేడిపండు లోకముకదా
రీతులెండు కాలము కదా
కలికాలం వెతలురేపేనా
కల్లోలం చితులు రేగేనా

ఇంటిదీపం ఆరింది
కంటివెలుగు జారింది
కష్టాలు తరుముతుండెనా
కన్నీళ్ల మునుగుతున్నది
మింట తార చేరింది
గగనవీధి వాలిందా

చితిపై పెనుమంటలెంతరేగిన
గాయపడినగుండెల చింతలుతీరునా
సతిని చుట్టుముట్టిన జ్వాలలకు
ఎదపొంగె నీకన్నీళ్ల తడి ఆరునా
ఏమిటి గోరం ఎవరిది నేరం
ఎవరికి శిక్ష కాలానికేల ఈ కక్ష

“రైతో రక్షతిరక్షితః”
రైతును మనం రక్షిస్తే
రైతు మనలను సంరక్షిస్తాడు…
ఇది వాస్తవం…
మరి…
నేల తల్లిని నమ్ముకున్న రైతు
నాగలి పట్టి నలుగురికి అన్నం పెట్టిన రైతును…
నేల విడిచి సాము చేయమంటే ఎలా….
రెక్కాడితే కానీ, డొక్కాడని వాళ్ళు…
రెక్కల కష్టం మీద బ్రతికే వాళ్ళు…
రెక్కల కష్టం ఆపితే ఎలా….
ఎండకు ఎండుతూ,వానకు తడుస్తూ…
ఏళ్ల కొలది భూమిని నమ్ముకుంటూ…
కాలం కన్నెర్రజేసినా, కడుపు కాలినా…
కండరాళ్ళను కరిగిస్తూ….
కన్నీళ్ళనే కాలువలుగా పారిస్తూ…
క్వింటాళ్ళ కొలది పంటను పండిస్తూ…
వేయిలమందికి అన్నం పెట్టిన అన్నదాత….
చెమట చుక్కనే నీటి చుక్కగా మార్చి.‌‌..
నేల తల్లికి దాహం తీర్చే దాత..
రెక్కల సాము ఆపితే ఎలా….
ఇంటిని, పాడిపంటలను చూసుకుంటూ….
చెమట చుక్కను ధారపోసి…
బిడ్డలను కార్పోరేట్ చదువులకు పంపుతూ…
పల్లె బాటను పానంలా కాపాడుకునే రైతు…
రెక్కల కష్టం ఆపితే ఎలా…
భూస్వాముల చేతిలో రైతు
కీలు బొమ్మలుగా మారి
నమ్ముకున్న భూమిని చేజార్చుకున్న రైతు…
ఉరితాడుకు బలి అయితే ఎలా….

కాలిఫోర్నియాకు కర్మేది పట్టెనో
కాలిపోవుచుండె కళ్ళ ముందె
ప్రకృతెక్కడైన పగబట్టితే చాలు
ఫలిత మివ్వ లేదు ప్రజ్ఞ ఏది!!

గుండె లవిసి పోయె గూళ్లు చెదరిపోయె
మూగ జీవులెన్నొ ముద్ద లాయె
గాలి తోడు యవ్వ గంతేసి జ్వాలలే
అశన మోలె మ్రింగె అందినంత!!

అగ్ని మాపకులును అహరహం కృషిచేసి
ఎంత కష్ట పడిన నేమి ఫలము
కళ్లు కప్పు నట్టి కార్చిచ్చు మాపగన్
ప్రాణ త్యాగులౌచు పరుగు లిడిరి।!

కొన్ని గంట లందు కోట్లుమసిగమారె
అందమైన ఇండ్లు ఆహుతాయె
వేలకొలది జనులు విడనాడిరిండ్లను
దీనులైరి చిత్ర దిట్ట లెల్ల!!

కాలిఫోర్నియాను కరుణించరాస్వామి
నీకు తెలియనట్టి నిజముయేది
మూడు జగము లేలు ముక్కోటి వేల్పులు
ముందుzబడుడి మాకుముదముతెండి !!

( అమెరికా నుండి)

దీపాలం దీపాలం
తిమిరాలకు శాపాలం
తమోహక ప్రతాహలం
అమవసపై కోపాల

అయినా మేం గర్వించం
అసలే ఆనందించం
బహిరంగపు చీకట్లను
ప్రహరిస్తున్నాం గానీ
అంతరంగపు చీకట్ల
నంతం చేస్తున్నామా?
అందుకే ఈషణ్మాత్రం
ఆనందించడం లేదు
అందుకే ఒక్కింతైనా
అహంకరించడం లేదు

యదార్థ కథనం చేస్తే
అసలు సిసలు దీపాలం
మేమని చెప్పుకోలేము
మా మనసులోని మాటది

మానవాళినంతటిని
ప్రాణికోటులన్నిటిని
ప్రేమించిన, సేవించిన
ధీమాన్యులు దీపాలు
జనకోటిని నడిపించిన
ఘననాయక శేఖరులు,

మన అందరికీ సుఖ జీ
వన వరమందించేందుకు
ఎన్నెన్నో కనిపెట్టిన
మిన్న లైన శాస్త్రజ్ఞులు
అసలు సిసలు దీపాలు
ఆరని దీపాలు , నూనె అవసరమొక్కింతలేని
అనశ్వర ప్రదీపాలు

కనులకు కనిపించే ఈ
ఘనతర దీపాలె కాక
ఆలోచించగలిగితే
మీలోంచే ఉదయించే
అపురూపమైన దీపా
లవి ఎన్నో ఉన్నాయి

బ్రతుకులోన తల ఎత్తే
ప్రతి అనుభవము ఒక దీపం
అది నేర్పే గుణపాఠం
ఆ దీపకాంతిపుంజం
వాటిలోనూ చేదు అనుభ
వాల వెలుగు తీక్ష తరం
ఆ అనుభవాలలోనూ
అవమానా లిడే వెలుగు
అనన్య సామాన్య వరం

మిన్నల ఘనరూపంలో
మీ అనుభవరూపంలో
వెలిగే దీపాల వెలుగు
విలువ తెలిసి వర్తిస్తే
మీ ప్రతి ఒక్కరి మనుగడ
దీపావళి కాగలదు
చరితలోన మీ పేరు
చిరస్థాయి కాగలదు
_**

అవును
నన్ను పట్టి చూపింది
ఆ పువ్వే.
నా ఆనవాళ్లు ఆ పువ్వే
నాది బతుకమ్మ జాతి.

ఖరీదైన పువ్వులు
ఎన్నైనా ఉండొచ్చు!
కొప్పులకు ఎక్కే పువ్వులు
కోకొల్లల్లుండొచ్చు!
ఆత్మగల్ల పువ్వు మాత్రం
అదొక్కటే.

ఈ మట్టి సంస్కృతిని
పట్టి చూపిన పువ్వు.
వానకు పసుపుపచ్చ
ముత్యమై మురిసింది.
ప్రకృతి చీరపై
పట్టు అంచుగా మెరిసింది.

ఆమే ఓ పార్వతి
ఆమే ఓ శక్తి స్వరూపిణి .
పెతరమాస నాడు
ఎంగిలి పువ్వై,
సద్దుల బతుకమ్మ నాడు
తాంబాల మంతై ,
వనం లోంచి వనం
ప్రకృతి లోంచి ప్రకృతి
ఆమెకే చెల్లింది.
అడవిని కాస్తున్న తల్లి ఆమె.

సబ్బండ వర్ణాల
మనసుల్లో నిలిచిన పువ్వు.
నా యాసకు
నా భాషకు
తానే నిలువెత్తు ప్రతీక.

రుద్రమ్మ పౌరుషం
సమ్మక్క సారక్క వీరత్వం
ఐలమ్మ ఆక్రోశం
వీరనారీల ఒక్కరూపు
మా బతుకమ్మ.

ఆడబిడ్డల
మనసుల్లో నిలిచింది.
వాళ్ళ గొంతుల్లో
పాటై పరుగులెత్తింది.
అస్తిత్వ పోరాట
ఆయుధ మైంది.

బతుకమ్మను
ఒక్కసారి తలకెత్తుకో
నువ్వెవరో నీకే తెలుస్తుంది.

చరిత్ర భూగోళాల మీద ప్రవహించిన నదీ!

అక్షాంశ రేఖాంశాల మీద పొంగి పొరలిన నదీ!

నిరుడు నింగనీ నేలనూ ఒకటి చేసిన నదీ!

ఊళ్ళ కూళ్ళను అష్టదిగ్బంధనం చేసిన నదీ!

ఇప్పుడు ఈ ఎండల్లో

తల్లడిల్లుతున్నావు ఎండిపోయిన డొక్కలతో

నీ దాహం తీర్చుకోవటానికి నీ నీళ్లే నీకు సరిపోవు

ఇసుక మీద ఈదలేక చీదరించుకుంటున్నై చేపలు

పెయ్యి తడుస్తలేదని తిట్టుకుంటున్నై ఊరపిచ్చుకలు

ఒక్క పుక్కలింతకు కూడా సరిపోవని

తిరిగిపోతున్నది చీనులబారు

ప్రతిబింబాలు చూసుకునేందుకు చారెడు నీళ్లులేని

బెంగళూరు నుండి వలసపోతున్నై పావురాలు

అలల హోరు నశించి

ఇసుక లారీల జోరు పెరిగిన వేళ

నెలల క్రితం తలలు ప్రదర్శించిన తాళ్లు

నేడు నిలబడ్డాయి దిసమొలతో

నిరుడు భయంతో మబ్బుల చాటున దాక్కున్న సూర్యుడు

నేడు ఉష్ణ మండల సమ్రాట్టై ఏలుతున్నాడు నేలను

ఇంకా రెండు డిగ్రీల ఎండ పెరిగితే

ఈ ఇసుక తిన్నెలు వేగి వేగి పేలాలవుతయ్

నదీ!

ఏమైంది పిల్లకాల్వలకు గిలిగింతలు పెట్టిన నీ సరసం?

ఎక్కడ పోయింది ఉపనదులతో సంగమించిన నీ పౌరుషం?

ఏది మరి కంటి సైగతో పంటకాల్వలను సారించిన రాజసం?

ఇసుక గడియారంలో కాలం స్తంభించిన వేళ

ఎండ మావులు చేసే గ్రాఫిక్స్ నమ్మకు

ఈ రోజుు నీవు భూమి గీసుకున్న దారిద్ర్యరేఖవు

పుట్టినచోట ఉత్తరీయమంతైనా లేని నీవు

ఎట్లా ప్రవహిస్తావు కడలి అంచుల దాకా?

నదీ! నిర్జల నిధీ!!

భాస్కరుడు రాసులు మారడం మకర సంక్రాంతి

నాయకులు పార్టీలు మారడం వికృత సంక్రాంతి

నారీమణులు ముగ్గులు వేయడం మకర సంక్రాంతి

నాయకమణులు దురాగతాచరణకు స్కెచ్చులు వేయడం వికృత సంక్రాంతి

దాసరులు గంగిరెద్దుల నాడించడం మకర సంక్రాంతి

మోసరులు సంఘాన్నే ఆడించడం వికృత సంక్రాంతి

హరిదాసుల భగవత్సం కీర్తనం మకర సంక్రాంతి

జనరాసుల జగజ్జంత్రీల కీర్తనం వికృత సంక్రాంతి

మకర సంక్రాంతి ఏడాది కొక్కసారే వస్తుండగాా

వికృత సంక్రాంతి ఎల్లవేళలా నర్తిస్తుండడమే

హృదయాలలో జరిగే వ్యధా సంక్రాంతి

వెరసి ఇప్పుడు జరిగేది వ్యధా వికృత సంక్రాంతి

మౌనం
ఖాళీగా తిరిగే సోమరి కాదు

ఏ క్షణంలోనూ రక్తం మరిగి.
పరుష పదజాలం
ముఖంలో పారకుండా కట్టుకున్న ఆనకట్ట.

మెడలో భయం వ్రేలాడుతూ
నెత్తిన పెట్టుకున్న నిజాలే బరువుగా
మెత్తగా కనిపిస్తూ మత్తుగా నటించే స్థితి.

లోపల ఎర్రని కోపాన్ని నాలుకే మూటకట్టి
బొట్టు చూపు  కన్నెర్ర చేయకుండా
శరీరాన్ని బిగించే అరుదైన సందర్భం.

ఆలోచనలు విగ్రహాల్లా బిగుసుకుపోయి
నరాల్లో చైతన్యం పిడచగొట్టుకుపోయి
పాదాలు నేల స్పర్శ మరచే విచిత్రం.

మౌనం
మాట దిమ్మరి కాదు
మనసు కాపలా